آیا سیارک “خدای تاریکی” آپوفیس، سال ۲۰۲۹، در هنگام عبور نزدیک از زمین، دچار تغییرات ساختاری میشود؟

سیارک آپوفیس (Apophis)، که نام خود را از خدای تاریکی و آشوب مصر باستان گرفته، در مسیر عبور نزدیک از کنار زمین قرار دارد و در سال ۲۰۲۹ از فاصلهای بسیار نزدیک به سیاره ما عبور خواهد کرد. این سیارک به قطر ۳۳۵ متر و به طول یک برج، ابتدا در سال ۲۰۰۴ کشف شد و با محاسبات اولیهی دانشمندان احتمال برخورد آن با زمین نگرانیهایی را ایجاد کرد. با این حال، محققان پس از تحلیلهای فراوان، اطمینان دادند که آپوفیس در این عبور نزدیک با زمین برخورد نخواهد داشت و در قرن آینده نیز خطری برای ما ایجاد نخواهد کرد. اما این عبور نزدیک همچنان برای خود سیارک ممکن است بدون عواقب نباشد؛ چرا که نیروی گرانشی زمین میتواند تأثیرات عمیقی بر سطح این سنگ فضایی بگذارد و ساختار آن را تغییر دهد. این احتمال که زمین بتواند بر سطح آپوفیس تأثیر بگذارد، برای دانشمندان فرصتی فراهم کرده تا به پژوهش و بررسی دقیقتری در مورد تأثیرات عبورهای نزدیک از کنار سیارات بر سیارکها بپردازند.
بررسی ویژگیهای سطحی سیارک آپوفیس و اثرات گرانشی زمین
پژوهشی که توسط دکتر رونالد بالوز (Ronald Ballouz)، دانشمند سیارهای از دانشگاه جانز هاپکینز، رهبری میشود، به بررسی این موضوع پرداخته است که چگونه عبور نزدیک سیارکها از کنار سیارهای مانند زمین میتواند تغییراتی در سطح آنها ایجاد کند. بیشتر سیارکها از موادی تشکیل شدهاند که در دوران ابتدایی منظومه شمسی شکل گرفته و طی میلیاردها سال نسبتاً بدون تغییر باقی ماندهاند. با این حال، مشاهدات اخیر نشان میدهد که برخی از سیارکهای نزدیک زمین دارای سطحی نسبتاً جوانتر و تازهتر از آن چیزی هستند که انتظار میرود. این موضوع میتواند به دلیل تأثیرات گرانشی سیارات نزدیک باشد که باعث تغییرات سطحی و لرزشهای سطحی در این سیارکها میشود.
سیارکهایی مانند آپوفیس که در نزدیکی زمین عبور میکنند، معمولاً دارای سطحی سنگریزهای و ناهموار هستند و در اثر عبور از میدان گرانشی زمین، دچار تغییرات جزئی تا عمده در ساختار سطحی خود میشوند. بالوز و تیمش معتقدند که نیروی گرانش زمین ممکن است باعث تغییراتی در سطح آپوفیس شود و آن را از حالت طبیعیاش خارج کند.
اثرات لرزهای و تغییرات چرخشی ناشی از عبور نزدیک از کنار زمین
یکی از مهمترین تأثیرات احتمالی گرانش زمین بر آپوفیس، ایجاد لرزشهای کوتاهمدت و موسوم به “رویدادهای لرزهای” (Seismic Events) است. زمانی که آپوفیس به نزدیکترین فاصله خود با زمین برسد، نیروی گرانش زمین میتواند باعث ایجاد ارتعاشات و لرزشهایی در سطح سیارک شود. این لرزشها میتوانند به شکلی عمل کنند که سنگها و ذرات سطحی سیارک از سطح آن جدا شده یا به اطراف جابهجا شوند. این تغییرات سطحی حتی ممکن است از روی زمین و با استفاده از ابزارهای پیشرفته شناسایی و ثبت شوند. در واقع، نیروی گرانش زمین میتواند سطح سیارک را به لرزه درآورده و به شکل قابل توجهی بر ساختار سطحی آن اثر بگذارد.
اثر دوم، تغییر در چرخش سیارک است. زمانی که آپوفیس از کنار زمین عبور کند، نیروی گرانش زمین میتواند سرعت چرخش و حتی جهت چرخش آن را تغییر دهد. این تغییر چرخشی میتواند باعث جابهجایی مواد سطحی سیارک به مرور زمان و ایجاد حالتی جدید در سطح آن شود. به عبارت دیگر، نیروی گرانشی زمین میتواند سطح سیارک را به شکلی بازسازی کند که به مانند به یک بازسازی طبیعی در طی هزاران سال باشد.
امکان مطالعه مستقیم تغییرات آپوفیس در عبور نزدیک
این عبور نزدیک از زمین به دانشمندان این فرصت را میدهد تا تغییرات سطحی آپوفیس را از نزدیک مورد بررسی قرار دهند. عبور آپوفیس از فاصلهای کمتر از ۳۲,۰۰۰ کیلومتر از سطح زمین نه تنها فرصتی بینظیر برای مشاهده با چشم غیرمسلح فراهم میکند، بلکه به محققان این امکان را میدهد که با استفاده از ابزارهای پیشرفتهی زمینی، تغییرات و ارتعاشات سطح سیارک را بهصورت زنده مشاهده کنند. این فرصت استثنایی برای دانشمندان نه تنها برای مطالعه آپوفیس بلکه برای درک بهتر از تأثیرات عبورهای نزدیک سیارکها از کنار سیارات و تأثیر گرانشی آنهاست.
نتایج و پیامدهای پژوهشهای اخیر
این پژوهشها میتواند به درک بهتر از سیارکهای نزدیک زمین کمک کند و اطلاعات جدیدی درباره رفتار و ساختار سطحی آنها ارائه دهد. این اطلاعات به ما نشان میدهد که سیارکها حتی بدون برخورد مستقیم نیز میتوانند تحت تأثیر گرانش سیارات قرار گیرند و ساختار سطحی خود را تغییر دهند. این پژوهش که در مجله علمی Planetary Science منتشر شده، با استفاده از شبیهسازیهای دقیق و مدلهای پیشرفته به بررسی دقیق اثرات گرانش زمین بر روی آپوفیس پرداخته و احتمال وقوع تغییرات سطحی و چرخشی در این سیارک را تأیید کرده است.
با توجه به عبور آپوفیس از نزدیکی زمین، دانشمندان انتظار دارند که این سیارک به دلیل اثرات گرانشی زمین دچار تغییراتی در سطح و چرخش خود شود. این تغییرات، فرصتی استثنایی برای مطالعه و مشاهده سیارکها و تأثیرات عبورهای نزدیک بر آنها فراهم میکند. این یافتهها نشان میدهند که حتی بدون برخورد مستقیم، عبور نزدیک از کنار یک سیاره میتواند به شکل قابل توجهی بر ساختار و ظاهر سیارکها تأثیر بگذارد و اطلاعات جدیدی در مورد پویایی و تکامل سیارکهای نزدیک زمین فراهم آورد.
این نوشتهها را هم بخوانید