چرا چشم اعدامی را می‌بندند؟
۱. مقدمه‌ای بر رسم بستن چشم اعدامی
در بسیاری از فرهنگ‌ها و سیستم‌های قضایی، پیش از اجرای حکم اعدام، چشمان فرد محکوم را می‌بندند. این کار ممکن است با چشم‌بند، پارچه یا حتی بستن کامل چشم با چسب انجام شود. برای بسیاری این عمل ساده، سؤالاتی اخلاقی یا انسانی ایجاد می‌کند. آیا این کار از روی رحم است یا صرفاً برای کاهش مشکلات اجرای حکم؟ هرچند ظاهری نمادین دارد، ولی پشت آن منطق‌هایی پنهان است. در ادامه به دلایل مختلف این اقدام می‌پردازیم.
۲. جلوگیری از تماس چشمی با مأمور اجرای حکم
یکی از دلایل اصلی بستن چشم اعدامی، جلوگیری از تماس مستقیم چشمی با مأمور یا جلاد است. نگاه مستقیم می‌تواند احساس گناه، ترحم یا تزلزل در مأمور ایجاد کند. به‌ویژه در اعدام‌هایی که با اسلحه یا طناب اجرا می‌شوند، این نگاه می‌تواند در روند کار اختلال ایجاد کند. برخی مأموران تجربه کرده‌اند که نگاه فرد محکوم تا مدت‌ها در ذهن‌شان مانده است. چشم‌بند کمک می‌کند فضا کمی غیرشخصی‌تر و حرفه‌ای‌تر شود. این موضوع به حفظ ثبات روانی مأموران کمک می‌کند.
۳. کاهش اضطراب و وحشت در لحظه آخر
برای بسیاری از محکومان، دیدن صحنه اعدام، طناب یا اسلحه باعث افزایش اضطراب می‌شود. بستن چشم می‌تواند یک لایه محافظ روانی باشد تا فرد کمتر دچار وحشت شود. این کار در برخی موارد باعث شده شخص آرام‌تر رفتار کند و مقاومت کمتری نشان دهد. دیدن صحنه اجرای حکم، مخصوصاً اگر در میدان عمومی باشد، فشار روانی شدیدی دارد. با چشم‌بند، فرد از دنیای اطرافش جدا می‌شود و کمتر درگیر لحظهٔ مرگ می‌شود. این جنبه بیشتر از نگاه انسانی و روان‌شناختی قابل درک است.
۴. ملاحظات شرعی و دینی
در برخی مکاتب دینی، چشم‌بند به‌عنوان نشانه‌ای از پذیرش تقدیر یا تسلیم در برابر عدالت دیده می‌شود. در اسلام، مرگ در حال آرامش و بدون اضطراب، مورد تأکید قرار گرفته است. برخی منابع فقهی توصیه کرده‌اند که چشم فرد را برای آرامش بیشتر ببندند. همچنین در برخی فرهنگ‌ها، بستن چشم نشان می‌دهد که فرد داوطلبانه در مقابل قانون سر فرود آورده است. اگرچه این مسئله همیشه الزامی نیست، ولی بار معنوی خاصی دارد. در مراسم‌های سنتی نیز، بستن چشم اعدامی نوعی رسم دینی-فرهنگی محسوب می‌شود.
۵. ملاحظات فنی و ایمنی در اجرای حکم
در برخی روش‌های اعدام مانند تیراندازی، بستن چشم از جهت فنی هم اهمیت دارد. حرکت‌های غیرارادی چشم در لحظه شلیک ممکن است باعث شود هدف‌گیری دقیق نباشد. همچنین ممکن است محکوم به‌طور ناخودآگاه با دیدن لحظه شلیک، سر خود را تکان دهد. با بستن چشم، از این حرکت‌های ناگهانی تا حدی جلوگیری می‌شود. در اعدام با طناب نیز، ندانستن لحظه سقوط باعث کاهش واکنش‌های عضلانی شدید می‌شود. این مسائل به اجرای مؤثرتر و بی‌حادثه‌تر حکم کمک می‌کنند.
