یک بررسی: مجله دانشمند در ماه‌های انقلاب 57
ظاهرا یک نشریه علمی، بعد از گذشت یکی دو سال، نباید خواندنی باشد. از اعتبار مطالب مجله و نشریه ادبی و هنری، علیرغم سپری سدن سال‌ها چیزی کم نمی‌شود. اما اگر یک نشریه فناوری و علمی چطور؟
باید بگویم که اتفاقا نشریات علمی بعد از گذشت چند دهه، به شدت خواندنی می‌شوند. اما دلیل این خواندنی ماندن، با علت سودمندی بازه زمانی انتشار متفاوت است:
دستگاه‌ها و گجت‌های قدیمی خاطره‌انگیز می‌شوند و مقایسه ناگزیر ذهنی‌شان با دستگاه‌های جدید، به شدت جالب می‌شود.
زوایای دید و تحلیل‌ها، در آزمایشگاه زمان، در این فاصله به بوته آزمایش گذاشته شده‌اند. پیش‌بینی‌های علمی، عملا کارآزمایی می‌شوند و مشخص می‌شود نویسنده آنها چقدر آینده‌بین بوده.
حتی آگهی‌های قدیمی هم جالب می‌شوند و بیانگر بخشی از عادات و روتین‌ها و وضعیت اقتصادی و دغدغه‌های مردم در دنیای قدیم می‌شود.
با این مقدمه می‌رویم و کمی مجله دانشمند را در سال 1357 و فروردین 58 ورق می‌زنیم تا ببینیم چه چیزی عایدمان می‌شود!
روجلد مجله دانشمند در آبان 1357:
مقاله دکتر هشترودی در مورد خیام:
تب تظاهرات و نمود مینیمال آن در یک نشریه علمی (ترفند روتین نشریات علمی وقتی یک واقعه سیاسی رخ می‌دهد و نمی‌توانند به صورت مستقیم به آن بپردازند!)
هنوز ایده‌آلیسم کمونیستی برقرار بود:
تبلیغ قدیمی ساعت سیکو:
وسیله الکترونیکی که شماره تلفن‌ها را ذخیره کند، شگفتی‌آور بود!
تبلیغ قدیمی هپکو:
برترین دوربین‌های پرتابل آن زمان:
مهران کیت:
همه این تبلیغ‌ها در کنار تبلیغ سماور:
روجلد مجله دانشمند در آذر 1357:
بررسی تسلیحات غربی خریداری شده در نشریات خیلی مد بود، اما زمزمه تجدید نظر در این خریدها هم داشت مطرح می‌شد:
تلویزیون‌های کوچک:
فشارسنج کامپیوتری:
از آن زمان تاکنون همواره در پی کشف موفقیت ژاپن یا در سال‌های اخیر چین بوده‌ایم، اما …
مدت زیادی تا سال‌های دهه 60، داستان احتمال سقوط برج پیزا مد بود:
تبلیغ تلویزیون پارس:
دانشمند در دی 1357:
دوربینی با تنظیم خودکار:
شنا در خشکی:
کامپیوتر پلیس لس آنجلس:
گجت‌های رشک‌برانگیز آن زمان:
تلویزیون با صفحه بزرگ:
تبلیغ هواپیمایی هما:
نسل جدید اصلا می‌دانستند که پیدا کردن شماره تلفنی که به شما زنگ زده، خودش یک فناوری پیشرفته بود؟!
دانشمند، بهمن 1357:
سرمقاله دکتر نصرالله شیفته، سردبیر دانشمند با مواضع انقلابی و نقد نخست‌وزیر سابق:
سوژه همیشگی سلاح‌های مخفی روس‌ها و آمریکایی‌ها در زمان جنگ سرد:
یک آگهی عجیب- احتمالا جوابیه و نفی اختلاس:
دوربین با فوکوس خودکار:
ساعت‌های مچی جدید:
دوربین با ویژگی ثبات عکس و خنثی کردن لرزش:
خیلی جالب پیش‌بینی خودروهای سال 2010 و در میان پیش‌بینی‌ها، رانندگی خودکار:
مجله دانشمند – اسفند 1357:
دانشمند از دکتر مصدق و دکتر فاطمی در سرمقاله می‌نویسد:
مرور خودروی لادا:
مقاله‌ای در مورد آینده کامپیوترهای خانگی:
مردی که چاق‌ترین مرد دنیا تصور می‌شد:
چاپ کتاب‌های ظاهرا قبلا ممنوع:
دانشمند – فروردین 1358:
و باز هم مقاله در حال و هوای انقلاب:
دستگاه نوار قلب قدیمی:
و باز هم مقاله دیگری در مورد پی‌سی‌ها:
و مقاله‌ای خوب از آسیموف:
ضبط نوار تلویزیونی:
تلویزیون پرتابل:
فقط اون اخر اخر که میگه برای اطلاعات بیشتر با آدرس کارخانه مکاتبه کنید
عالی بود دکترجان
مجله دانشمند در آن سال‌ها خیلی پیشرو بود و مرور شماره‌های قدیمی آن خیلی جذابه.
دانشمندی که در سال‌های آخر دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰ منتشر می‌شد هم حال و هوای خاصی داره.
من هم هنوز دانشمند دارم. از سال پنجاه و شش تا شصت و دو. البته از برادرم به من رسید و لای یکیشان یک اسکناس بیست ریالی نو پیدا کردم! نمیدانم چند جلد است دقیقا. در انباریست. بروم سراغسان!
یادش بخیر … یادمه خیلی کم سن و سال بودم که یکی از معماهای مطرح شده در مجله رو حل کردم (مجله در بعضی جاهای خالی صفحاتش، معما هم داشت)؛ از شدت ذوق میخواستم پرواز کنم… چون فکر میکردم به دلیل اسم مجله (دانشمند)، معماهاش هم مال دانشمنداست و من الان دیگه دانشمندم !!!
آن روزگار چه تصوراتی عجیبی برای آینده داشته اند. یا تخیل اونا خیلی قوی بوده یا تکنولوژی خیلی خیلی کند پیش رفته است.
تصورشان از ماشین های سال ۲۰۱۰ چیزی بوده که فکر نکنم تا سال ۲۱۰۰ هم محقق شود.
فضاهای مجازی اصلا در دورنمای تخیل شان جایی نداشته است. و چه بسا آینده ای که ما با نگاه به گذشته تصور می کنیم اصلا به واقعیت نرسد.