استاتوس اپی لپتیکوس چیست و چطور درمان می‌شود؟
به حمله صرع طولانی یا مواردی که بیمار به طور مکرر دچار حمله تشنج می‌شود و در فواصل حملات، هوشیاری کامل خود را باز نمی‌یابد، استاتوس اپی لپتیکوس اطلاق می‌گردد.
انواع
۱- استاتوس تشنج‌های ژنرالیزه: از همه خطرناک‌تر است. تشنج‌های ژنرالیزه اگر به صورت پایدار و استاتوس درآیند، علاوه بر عوارض مغزی موجب عوارض سیستمیک مانند اسیدوز، هیپوتانسیون، آریتمی، میوگلوبینوری و آسیب کلیوی و ریوی می‌گردند.
۲- استاتوس اسانس: از همه کم خطرتر می‌باشد. ۳- استاتوس سایکوموتور: موجب فراموشی و اختلالات شناختی می‌گردد.
اتیولوژی
1- قطع یا مصرف نامنظم دارو‌های ضدتشنج، شایعترین علت استاتوس اپی لپتیکوس است.
۲- علل عفونی، سیستمیک و مغزی
٣- اختلالات الکترولیتی: هیپوکلسمی، هیپوناترمی، هیپرناترمی و هیپوگلیسمی یا هیپرگلیسمی
۴- ترومای مغزی
۵- اختلالات ساختمانی مغز مثل هماتوم مغزی، تومور مغزی و خونریزی ساب آراکنوئید
برخورد اولیه با استاتوس اپیلیتیکوس
1- بیمار باید بر روی سطح صاف و نرم قرار داده شود. بیمار باید به پهلو خوابانده شود تا احتمال آسپیراسیون محتویات معده و‌ترشحات مجاری تنفسی کم شود.
۲- باید از باز بودن راه هوایی مطمئن گردید.
٣- باید به دقت علائم حیاتی بیمار را چک نمود.
الف) در ابتدای استاتوس اپیلپتیکوس، فشارخون بالا می‌رود ولی در ادامه فشارخون کاهش می‌یابد. اگر فشارخون کاهش یابد، سریعا باید درمان انجام شود.
ب) درجه حرارت در ابتدا بالا می‌رود ولی در صورت ادامه یافتن استاتوس اپی لپتیکوس، دمای بدن کاهش می‌یابد.
ج) ممکن است آریتمی قلبی رخ دهد.
سریعا باید برای بیمار رگ گرفته شود و درمان آغاز شود.
۴- در مواردی که پاسخ آزمایش قند خون سریع آماده نمی‌شود و یا به انسفالوپاتی ورنیکه مشکوک هستیم، باید تجویز تیامین و دکستروز وریدی آغاز شود.
۵- ابتدا باید دارو‌های ضدتشنج سریع الاثر مثل لورازپام یا دیازپام تجویز نمود. اگردیازپام تجویز شود باید بلافاصله فنی توئین وریدی تزریق گردد. فنی توئین نباید در محلول قندی انفوزیون شود، چرا که رسوب می‌نماید.
۶- باید نمونه خون وریدی جهت سنجش گلوکز، کلسیم، الکترولیت‌های سرم، تست‌های عملکردی کبد و کلیه و شمارش گلبول‌های خون به آزمایشگاه فرستاده شود.
۷- اگر کماکان تشنج ادامه یابد، بیمار باید به بخش ICU منتقل شود و دارو‌های فنوباربیتال یا می‌دازولام تجویز گردد. این دارو‌ها می‌توانند سبب وقفه تنفسی شوند، لذا لازم است برای حمایت تنفسی آماده بود.
۸- اگر باز هم تشنج کنترل نگردید از پروپوفول یا پنتوباربیتال استفاده می‌شود.
9- اگر باز هم تشنج کنترل نشد، دارو‌های بلوک‌کننده عصبی – عضلانی به کار برده می‌شود.
۱۰- ABG باید انجام شود. ۱۱- ECG جهت بررسی آریتمی‌ها و ایسکمی قلبی باید اخذ گردد. ۱۲- به منظور بررسی برونده ادراری، سوند فولی کارگذاری می‌شود.
۱۳- بعد از Stable شدن علائم حیاتی و کنترل تشنج تمام بیماران باید تحت CT-Scan قرار گیرند؛ مگر اینکه علت استاتوس اپیلپتیکوس کاملا مشخص باشد؛ به عنوان مثال ضایعه مغزی وجود نداشته باشد و بیمار داروی ضد صرع خود را به صورت ناگهانی قطع کرده باشد.
آسیب برگشت ناپذیر مغزی در صورت کنترل نشدن استاتوس اپی لپتیکوس در همان ساعت اول آغاز می‌گردد؛ لذا بعد از ۲ ساعت از شروع استاتوس اپیلپتیکوس اگر تشنج با دارو‌های اولیه کنترل نگردید، بیهوشی عمومی باید انجام شود.
