فیلم نقشهٔ پرواز – نقد، بررسی و خلاصه داستان – Flightplan 2005

باز هم فیلمی از راه رسیده که حداقل به خاطر بازی درخشان بازیگر اصلی‌اش هم که شده حائز ارزش و اعتبار است. از جودی فاستر چهل و سه ساله با چهل سال سابقهٔ بازیگری و کسب چند جایزهٔ اسکار، انتظاری کمتر از این نمی‌رفت. نقشهٔ پرواز یکی از بهترین نقش آفرینی‌های جودی فاستر را در خود دارد. فاستر در این فیلم در قالب یک زن آمریکایی به اسم کایل پرات ظاهر می‌شود.

کایل مهندس هواپیماست. او در آلمان در زمینهٔ طراحی هواپیماهای جت کار و فعالیت می‌کرده، هواپیمایی که هم اینک کایل سوار بر آن است، یکی از همین هواپیماهاست. این هواپیما از آلمان به سوی آمریکا در حرکت است. سفر مذکور، سفر خوشایندی برای کایل به شمار نمی‌رود. چندی پیش شوهر کابل طی حادثه ای درگذشت. حالا کایل عازم آمریکاست تا جنازهٔ وی را به خاک بسپارد، جولیا ‌(مارلنه لوستون)‌، دختر نوجوان کایل. نیز در این سفر مادرش را همراهی میکند. هواپیما در ارتفاع ۳۷ هزار پایی و بر فراز اقیانوس اطلس است که کابل به خواب می‌رود. دو سه ساعت بعد که کابل از خواب برمید خیزد متوجه میشود که جولیا در کنارش نیست. کایل ابتدا به آرامی و سپس به شکلی عصبی آغاز به کشتن هواپیما می‌کند.

او با توجه به شناختی که از ساختمان و طراحی هواپیما دارد، تمامی زوایا و گوشه‌های آن را در جستجوی دخترش می‌کاود. خلبان هواپیما (شون بین) و مارشال هوایی ‌(پیتر سارزگارد) سعی دارند به شکلی منطقی به این مادر عصبی کمک کنند. مسئله این جاست که هیچ کدام از مسافران و خدمهٔ هواپیما اصلا به یاد نمی‌آورند که جولیا را دیده باشند، خلبان هواپیما با فرودگاه مونیخ که مبدا پرواز بوده، تماس می‌گیرد و دربارهٔ جولیا و سوار شدنش بر هواپیما سئوال می‌کند. مسئولین فرودگاه در پاسخ می‌گویند که کایل پرات تنها سوار هواپیما شده و هیچ دختر نوجوانی وی را همراهی نمی‌کرده است. اطلاعات تکمیلی حکایت از آن دارد که جولیا به همراه پدرش طی حادثه‌ای کشته شده‌اند. حالا چنین به نظر می‌رسند که کایل دچار توهم و خیال شده و چنین می‌پندارد که دخترش در هواپیما کنار او بوده است. اما این همهٔ داستان نیست و…..

غالب منتقدان در بررسی فیلم نقشهٔ پرواز، اشاره‌هایی به دو فیلم بانو ناپدید می‌شود ‌(آلفرد هیچکاک، ۱۹۳۸‌) و اتاق وحشت ‌(دیوید فینچر، ۲۰۰۲‌) کرده اند. این مقایسه‌ها، بی دلیل نیست. نقشهٔ پرواز در واقع یک تریلر هیچکاکی است که خط داستانی‌اش شباهت زیادی به بانو ناپدید می‌شود هیچکاک دارد. در این فیلم قدیمی پیرزنی در قطار گم می‌شود و یک زن جوان تلاش خود را برای یافتن وی آغاز می‌کند. در نقشهٔ پرواز، دختر نوجوانی کم می‌شود و یک زن میانسال تلاش خود را برای یافتن وی آغاز می‌کند. اتاق وحشت نیز با بازی جودی فاستر تریلر خوش ساختی است که یک مادر از تمامی هوش و شجاعت خود استفاده می‌کند تا جان دختر نوجوانش را نجات دهد.

کارگردان نقشهٔ پرواز یک فیلمساز آلمانی به نام روبرت اشونتکه است که تاکنون دو سه تقریبا تمام قصه‌اش در داخل یک هواپیما می‌گذرد. توانسته تعلیق و اکشن و هیجان خلق کند. اصولا ساختن تریلرهای به اصطلاح کلستروفوبیکی کار چندان ساده ای نیست. اما فیلمنامهٔ بسیار قوی و محکم پیتر دولینگ و بیلی ری به انضمام بازی عالی جودی فاستر، نقشهٔ پرواز را مبدل به یک فیلم موفق و قابل قبول کرده است. شاید انتقادهایی به نیم ساعت پایانی فیلم وارد باشد. از آنجا که یک ساعت نخست فیلم، بسیار هوشمندانه و با ظرافت کامل طراحی و اجرا شده انتظار می‌رفت که نیم ساعت پایانی نیز هم‌سنخ و هم‌جنس یک ساعت نخست فیلم باشد. اما به رغم این نقیصه هواپیمای نقشهٔ پرواز نهایتا از روی باند فرودگاه بلند می‌شود، اوج می‌گیرد و کالای خود را سالم به مقصد می‌رساند.