سینما و پزشکی
یکی از مطالبی که همواره دوست دارم درباره آن بنویسم ، “سینما و پزشکی” است ، اصلا کمتر فیلمی را میتوان یافت که به نوعی به مبحث “بیماری” در آن پرداخته نشده باشد ، حال این بیماری میتواند یک بیماری جسمی باشد یا روانی.
فیلمهایی که به اختلالات روانی میپردازند ، در صورت داشتن یک ساختار خوب ، همواره با اقبال منتقدان مواجه شدهاند و شانس زیادی برای درو کردن جوایز جشنوارههای معتبر از کن گرفته تا اسکار ، دارا هستند.
امروز در روزنامه glob and mail ، مقاله جالبی دیدم که به بررسی نگاه سینما به بیماران دچار “کما” میپرداخت. لازم است اشاره کنم که مقاله زیر ترجمه کلمه به کلمه مقاله نیست :
زنی روی تخت بیمارستان است ، مانند این میماند که با آرامش خوابیده ، گیسوان آراستهاش روی بالش پخش هستند و لبهای قرمز و رنگ پوستش با این موضوع که وی ماههاست در کوما به سر میبرد ، در تضاد هستند. ناگهان وی بیدار میشود ، بدنش را پیچ و تاب میدهد و یا صدای قوی و واضحی میگوید :”کچا هستم؟” دکتر ویجدیکس رئیس بخش مراقبتهای ویژه نورولوژیک بیمارستان مایوکلینیک ، یک دو جین فیلم که در آنها به نحوی یک فرد مبتلا به کما نشان داده شده است ، را بررسی کرده است. ، وی می گوید که شخصیتسازی بیماران کومایی معمولا نه تنها نادرست است ، بلکه می تواند زیانبخش هم باشد. بیمارانی که به کوما رفتهاند ،معمولا آسیب مغزی بزرگی را متحمل شدهاند. واقعیت این است که این بیماران با کمک دستگاههای ونتیلاتور قادر به تنفس هستند ، و به مراقبتهای پزشکی ویژه برای جلوگیری از عوارض محتاجند ، و چنانچه از حالت کما به در آیند به یک دوره طولانی بازتوانی عصبی نیاز دارند. ولی بیشتر فیلمها درست خلاف این را نشان میدهند. ما به چهرهای که آنها از بیماران نشان میدهند “پدیده زیبای خفته” نام دادهایم ، در ببشتر این فیلمها بیماران کمایی سالم به نظر میرسند ، ناگهان بیدار میشوند و در عرض چند دقیقه به زندگی نرمال برمیگردند. دکتر ویجدیکس و پسرش 30 فیلم را از سال 1970 تا 2004 مورد بررسی قرار دادند که در آنها هنرپیشه فیلم از یک کمای طولانی به در آمده بود ، آنها بر اساس ظاهر بیماران ، پیچیدگی مراقبتهای پزشکی ، احتمال خارج شدن از کما و بحثهای رد و بدل شده بین پزشکان و خانواده بیماران به فیلمها را ارزیابی کردند. این پژوهشگران 22 صحنه از 17 فیلم را انتخاب کردند و به گروهی از متخصصان نورولوژی و پرستاران نشان دادند ، و از آنها خواستند صحت آنها را ارزیابی کنند ، این صحنه ها سپس به 72 کارمند غیرپزشک هم برای ارزیابی آنها نشان داده شد. جالب اینجاست که فقط دو فیلم Reversal of Fortune و The Dreamlife of Angels توانستند از عهده آزمونها برآیند و در آنها صحنههایی که دشواریهای خانواده بیماران پس از خارج شدن بیمارشان از کما با آن مواجه میشوند ، وضعیت فیزیکی بیماران و ابزارهایی که برای زنده نگاه داشتن آنها به کار رفته بود ، به تصویر کشیده بود ، با واقعیت مطابق داشت. 28 فیلم دیگر که شامل فیلمهای هالیوودی و غیرهالیوودی میشدند ، کما را به صورت نادرست به تصویر کشیده بودند ، بیشتر بینندگان غیرپزشک نمیتوانستند نادرستی 36 درصد صحنهها را متوجه بشوند ، جالب اینجاست که 40 درصد همین بینندگان در نظرسنجیها ابراز عقیده کرده بوند که مشاهده این فیلمها دید آنها را به مفهوم کما در زمدگی واقعی تغییر داده است. در فیلم The Dead Zone ساخته شده در سال 1983 ، کریستوفر واکن را میبینیم که بعد از یک دوره کمای 5 ساله یا قدرت ذهنی تقویت شده از کما خارج میشود ، در فیلم Regarding Henry با بازی هریسون فورد ، وی زندگی خود را بعد از هفتهها کما بازسازی میکند ، در فیلم “بیل را بکش ، نسخه اول ” ، اوما تورمن بعد از نیش یک پشه از کمای چهارساله بیدار میشود. اوما تورمن ناگهان از کوما در میآید ، به چشمان فرورفته و چهره رنگپریده و کمی ضعف بسنده شده است. دکتر میاساکی یک نورژلوژیست بیمارستان وسترن تورنتو می گوید که تصورات غلط قبلی از کما میتواند باعث شود خانوادهها در برخورد با یک عضو خانواده که دچار کما شده ، با دشواریهایی مواجه شوند ، وی میگوید وقتی با خانواده این بیماران گفت و گو میکنیم ، آنها باورهایی را که در روزنامه و سینما کسب کردهاند با ما در میان میگذارند ، آنها فکر میکنند که واقعا این احتمال وجود دارد که فرد مورد علاقهشان ناگهان از جا بپرد و غافلگیرشان کند ، وقتی آنها از یک پزشک میشنوند که احتمال چنین چیزی صفر است ، برای آنها تطبیق با این واقعیت خیلی دشوار میشود. با داشتن تصورات غلط کسب شده از رسانهها درباره کما ، خانوادهها برای رویارویی با واقیت مشکل دارند : دستگاههای ونیلاتوری که به تنفس کمک میکنند ، ابزارهای متعدد برای پایش بیماران ، لولههایی برای تغذیه بیماران و لولههایی برای خارج کردن ادرار ،سخت شدن مفاصل ، کاهش وزن ، ضعف عضلانی و چهره نحیف. این پژوهش در شماره ماه می مجله نورلوژی (کانادا) به چاپ رسیده است. “فیلمنامه نویسان میتوانند هر کاری که دوست دارند انجام دهند ، ما نمیخواهیم به آنها بگوییم که چه کنند ، ولی اگر آنها احساس میکنند که کوما موضوع حساسی است ، آنها باید با نورژلوژیستها مشورت کنند و یا به بخشهای مراقبتهای ویژه نورولوژی بروند تا بفهمند که کما واقعا چیست.” |
خوب این مقاله روزنامه glob and mail بود ، در هنگام تایپ مقاله با خودم فکر میکردم ، کاش در ایران هم تصورات نادرست سنتی ( و حتی مدرن) از پزشکی منحصر به کما و فیلمهای سینمایی بود. درباره این موضوع به خصوص ، بعدا مطلب مشروحی خواهم نوشت.
این نوشتهها را هم بخوانید
فیلم های غیر علمی فراوانند، هرکس فیلم های مرتبط با زمینهء فعّالیت خود را می بیند (خصوصاً فیلم های وطنی وطنی ها) به راحتی متوجه تناقضات موجود در فیلم نامه با دنیای واقعی می شود، پزشکیش رو که شما اشاره کردید کامپیوتریش رو هم من اشاره می کنم که یه اَلف بچهء هَکِر با فشار دادن یه دکمه دنیا رو به هم می ریزه و همهء آدم بزرگارو متحیّر می کنه;)
مهم گیرایی فیلم واسه مخاطب عام هست دکتر جون
سلام جناب دکتر مجیدی این کامنت برای پست بالا هست که من نتونستم اونجا ثبتش کنم چون پیام خطا میداد.
بله متاسفانه چیزی که همچنان ما رو یک کشور در حال توسعه و نه پیشرفته نگه می داره همین نگرش مردم نسبت به چنین مسائلی هست که ممکنه در ظاهر اهمیت چندانی نداشته باشه ولی یکی از عوامل عقب ماندگی ما محسوب میشه.کاملا با شما موافقم.
در ضمن علیرضا جان من خواستم ارشیو وبلاگ شما رو در زمینه های نرم افزار و معرفی سرویس اینترنتی نگاه کنم که گویا متاسفانه این ایراد ام تی که خوذم یه مدت با اون مشکل داشتم برای ارشیو شما پیش اومده الان ادرس لینک این دو تا ارشیو دقیقا مثل هم شده یعنی: http://www.1pezeshk.com/archives/_/index.html
که در این صوره خواننده در انِ واحد یکی از ارشیو ها رو نمی تونه بخونه و 2 تا صفحه عین هم باز میشه…نمی دونم شاید این ایراد برای من دائما پیش میاد وای وقتی خودم می نوشتم وقتی من یک موضوع دو قسمتی ایجاد می کردم ام تی از عبارت _ به جای cat برای ایجاد ارشیو استفاده می کنه که اگه شما هر چند تا موضوع 2 قسمتی یا بیشتر داشته باشید ام تی دقیقا همین ادرس رو برای همه اونها می سازه.راهش هم تا جایی که فکر می کنم این باشه که به هر صورت یه جوری از یکی از ارشیو های 2 قسمتی خودتون کم کنین و اونو یک قسمتی کنید.