کامپیوترهای پرتابل در عرض سی سال چه میزان متحول شده‌اند؟ آزبورن 1 در برابر آی‌پد 2!

احتمالا نمی‌دانید که این هفته مصادف بود یا سی‌امین سال رایانش پرتابل یا portable computing!

بله! کامپیوترهایی که بشود آنها را به خود به این سو آن سو برد، بیشتر از سی سال نیست که در دسترس قرار گرفته‌اند. با اینکه می‌شود Xerox NoteTaker را نخستین کامپیوتر پرتابل دانست ولی کارشناسان توافق دارند که Osborne 1 را که در آوریل 1981 عرضه شد، نخستین کامپیوتر پرتابلی بدانند که به صورت انبوه تولید شده است.

در آن زمان، روزنامه‌نگاری به نام آدام آزبورن که ستون‌نویس مجله InfoWorld بود، محبوبیت و اعتباری زیادی کسب کرده بود که شاید قابل مقایسه با اعتبار بیل گیتس و استیو جابز در حال حاضر باشد. به همین خاطر او بر آن شد که به دنیای سخت‌افزار مهاجرت کند و ماشین دلخواه خود را بسازد! شرکتی که او تأسیس کرد در مدت کمتر از یک سال، سه هزار کارمند استخدام کرد و 72 میلیون دلار محصولات کامپیوتری فروخت. البته این شرکت با همان سرعتی که راه ترقی را پیمود، از بین رفت! اما در همین یک سال، او موفق شد که گجتی انقلابی برای آن بازه زمانی که همان آزبورن 1 باشد را تولید کند.

ما در این پست آزبورن 1 را با آی‌پد 2 مقایسه می‌کنیم تا ببینیم در این مدت سی سال، چه میزان کامپیوترهای پرتابل پیشرفت داشته‌اند!

– وزن: آزبورن 1، 11 کیلوگرم وزن داشت و هر کسی نیروی حمل آن را نداشت. آن موقع حتما گیک‌های عضلانی آن را می‌خریدند! آی‌پد 2، بیست بار سبک‌تر است.

– قدرت پردازش: آزبورن 1، پردازشگر Z80 داشت و با فراکانس 4 مگاهرتز کار می‌کرد. آی‌پد 2، از چیپ A5 بهره می‌برد و سرعت پردازش آن یک گیگاهرتز است. اگر تنها فرکانس پردازشگر را معیار قدرت پردازش در نظر بگیریم -که البته صحیح نیست- آی‌پد، سیصد بار سریع‌تر است. البته معماری این دو پردازشگر اصلا قابل مقایسه با هم نیستند.

آزبورن، رم 64 کیلوبیتی داشت ، اما آی‌پد 2، 512 مگابایت رم دارد که هشتصد برابر بیشتر است!

ارزان‌ترین مدل آی‌پد 2، 16 گیگ حافظه دارد، آزبورن 1 ، فقط دو درایو 5.25 اینچی برای فلاپی داشت، هر فلاپی 110 کیلوبایت اطلاعات را می‌توانست در خود جای دهد! البته می‌شد آزبورن را ارتقا داد تا از فلاپی‌های 360 کیلوبایتی هم پشتیبانی کند، به این ترتیب بیشترین حافظه آزبورن تنها 720 کیلوبایت بود، به عبارت دیگر آزبورن بیست هزار بار کمتر از آی‌پد حاظه داشت.

آزبورن سیستم عامل CP/M 2.2 داشت. برنامه‌هایی که روی آن نصب بود اینها بودند: یک واژه‌پرداز به نام WordStar، یک برنامه صفحه‌گسترده به نام SuperCalc، برنامه‌نویس بیسیک و دیتابیس dBASE II.

این را در نظر داشته باشید که در اوایل دهه هشتاد اصولا، کامپیوترها بدون برنامه فروخته می‌شدند و انتظار میر‌فت که کاربر کامپیوتر خودش برنامه‌های مورد نیاز خود را بنویسد. اصلا خبری از اپ استور نبود!

آزبورن باطری نداشت و باید در زمان نیاز آن را به جریان برق می‌زدید!

صفحه نمایش: آزبورن صفحه نمایش تک‌رنگ پنج اینچی داشت که اجازه می‌داد 52 کاراکتر در 24 خط نشان داده شود. آی‌پد 2، 9.7 اینچ است و و بیشتر از 16 میلیون رتگ را می‌تواند نشان بدهد!

قیمت: آزبورن 1، 1795 دلار قیمت داشت و البته با در نظر گرفتن تورم در این سی ساله، قیمتش معادل چهارهزار دلار کنونی بود. با این همه آزبورن یک را در ان زمان همه اقتصادی و ارزان می‌دانستند! آی‌پد را با حداقل قیمت 499 دلار می‌شود خرید!

این عکس جالب مجاهدین افغان را با کلاشینکف در کنار آزبورن یک نشان می‌دهد! عکس، احتمالا برای تبلیغ محصول و تأکید بر انقلابی بودن آن گرفته شده است!

در زمانی که آزبورن یک تولید می‌شد، کامپیوترها اصلا محبوب نبودند و این کامپیوتر پرتابل، برخلاف آی‌پد، ‌اصلا رقیبی نداشت، در واقع فقط با چمدان‌ها و ماشین‌ها تحریر رقابت می‌کرد!

اما با همه اینها، باید منصف بود، آزبورن 1 در آن زمان واقعا پدیده‌ای بود. سال اول هم واقعا خوب فروخت. اما سال دو و سوم، شرکت آدام آزبورن با بحران مواجه شد.

دلیلش چه بود؟ دلیل این شکست تجاری، خود آدام آزبورن بود. او با اینکه رئیس یک شرکت سخت‌افزاری شده بود، اما در باطن یک روزنامه‌نگار فناوری باقی مانده بود. او همه جا از آزبورن یک می‌نالید و همواره وعده می‌داد که مدل بعدی بسیار سبک‌تر، ارزان‌تر و سریع‌تر باشد. همین وعده‌های او باعث شد، خیلی‌ها دست نگه دارند و منتظر بمانند تا مدل بعدی بیاید. اما زمانی که نسخه دوم آزبورن به نام Osborne Executive آمد، اصلا انتظارات را برآورده نکرد. مثل این می‌ماند که استیو جابز بلافاصله بعد از معرفی آی‌پد یا آی‌فون بگوید که مدل بعدی که به زودی خواهد آمد چیزی بسیار محشری خواهد بود. طبیعی است که هیچ آدم عاقلی مدل فعلی را نمی‌خرد!

کار ناموفق آزبورن در بین کارشناسان بازار به پدیده آزبورن یا Osborne effect معروف شده است. البته رشد زودهنگام شرکت آزبورن و همچنین آمدن رقیبی به نام Kaypro II را هم مؤثر می‌دانند.

آزبورن یک، ناموفق بود، اما چیزی را بین مردم جا انداخت: سودای داشتن کامپیوتر پرتابل!

منبع