هواوی؛ شرکت چینی که امریکا نمی‌تواند به آن اعتماد کند

نویسنده مهمان: علی حجوانی

مایکل شومن، نویسنده تایم در شینزن چین

هواوی، غول جهانی صنعت مخابرات است که نگاه ویژه‌ای به بازارهای امریکا دارد. آیا این شرکت، راهرویی برای جاسوس‌ها و خرابکاران چینی است؟

وقت ناهار، رستوران شرکت در «شینزن» پر از مهندسان و برنامه‌نویسان جوانی است که پشت بشقاب‌های ماهی قزل‌آلای سرخ شده، لم داده‌اند، با گوشی‌های هوشمندشان کار می‌کنند و به زبان‌های مختلفی گپ می‌زنند. مانند همتایان خود در «دره سیلیکون» و «بنگلور»، این چینی‌های جاه‌طلب با مدرک‌هایی از بهترین دانشگاه‌ها، تلاش می‌کنند فرصت‌های شغلی سودآور را در یکی از بزرگترین شرکت‌های خصوصی ملی‌شان بنا کنند؛ شرکت ارتباطات هواوی.

آنها با کت‌های موقر و لباس‌های یقه بازشان، شبیه تهدیدگران امنیت ایالات متحده نیستند اما، سیاست‌مدارن و کارشناسان امنیت سایبری در واشنگتن معتقدند این بچه‌ها، جاسوسان و خرابکاران بالقوه‌اند و تجهیزات مخابراتی‌ای که طراحی می‌کنند برای شبکه‌های ارتباطی ایالات متحده خطرناک هستند.

ترس ایالات متحده

کارشناسان امریکایی از این می‌ترسند که تجهیزات هواوی و اتصال آنها به شبکه‌ها بتواند راهی مخفی برای چین ایجاد کند که به سیستم‌های حساس رایانه‌ای یا خطوط تلفن دسترسی داشته باشند و این امکان را داشته باشند که ارتباطات را مختل کنند یا اسرار ارزشمند اقتصادی یا نظامی را به سرقت ببرند.

مخالفان هواوی می‌گویند این صرفا یک تئوری نیست. داچ راپرسبرگر، عضو کنگره امریکا می‌گوید:

«ما می‌دانیم که چین برای استفاده از تجهیزات ارتباطاتی خود علیه ایالات متحده، قصد، امکان و انگیزه کافی دارد». ترس‌هایی که از هواوی به وجود آمده است این نکته را بیشتر از گذشته مورد توجه قرار داده که زیرساخت شبکه‌ای در امریکا تا چه حد آسیب‌پذیر است. شبکه‌هایی که هکرهای چینی، مدام به آنها حمله می‌کنند.

قدرت هواوی

هواوی تا همین اواخر نه تنها برای بخش عمده‌ای از مصرف‌کنندگان امریکایی، حتی برای بسیاری از چینی‌ها، ناشناخته بود. اما در دنیای غول‌های صنعت مخابرات، شرکت سوئدی اریکسون مدت‌هاست می‌داند رقیبی جهانی و غیرقابل انکار دارد. هواوی با 35.4 میلیارد دلار فروش در سال گذشته میلادی، بیشتر از شرکت عظیم گلدمن ساکس (گروه بین‌المللی بانکداری و سرمایه‌گذاری در منهتن) یا رستوران‌های زنجیره‌ای مک دانلد درآمد داشته است و دوست دارد همه جا رجزخوانی کند که شبکه‌های سومین جمعیت جهان را به دست آورده است. هواوی همچنین بعد از سامسونگ و اپل، سومین شرکت بزرگی است که گوشی‌های هوشمند تولید می‌کند. شرکتی که فناوری برتر تولید صفحات نمایش ضد آب را در CES امسال رونمایی کرد.

میزان نفوذ هواوی

سرعت رشد خیره‌کننده هواوی و دستاوردهای جهانی‌اش، سیاست‌گذاران امریکایی را به شدت نگران کرده است. البته هواوی هنوز نتوانسته است بازار امریکا را به صورت کامل در اختیار بگیرد: در سال 2011 هواوی 1.3 میلیارد دلار از بازار را در اختیار داشت. اما این آمار بیانگر این است که هواوی 4 درصد درآمد سالانه امریکا را در اختیار دارد و هیچ کدام از ارائه‌دهندگان اصلی خدمات در ایالات متحده از تجهیزات هواوی استفاده نمی‌کند. به عنوان مثال در ماه مارس گذشته، سافت بانک ژاپن موظف شد برای گسترش تجارت خود در امریکا، تمامی محصولات هواوی را از سیستم خود خارج کند و دیگر از هواوی تجهیزات نخرد.

در دفاع از هواوی

هواوی می‌گوید هیچ گاه جاسوسی نکرده است و بریتانیا و کره جنوبی بدون هیچ مشکلی، از تجهیزاتشان استفاده می‌کنند. اریک اندرسون، استاد دانشگاه امنیت ملی واشنگتن و نویسنده کتاب: «چین‌ترسی: داستان هواوی» می‌گوید:

«هیچ مدرکی وجود ندارد که هواوی در جرایم جاسوسی با گروهی همدستی کرده باشد».

حملات چینی

اما ترس‌ها از این که چین به دنبال موقعیت‌هایی برای خرابکاری است، وقتی شدت گرفت که چینی‌ها حملات بی‌سابقه‌ای به تأسیسات شبکه‌ای حکومتی و تجاری در امریکا کردند. در ماه‌های اخیر، واشنگتن بارها به چین هشدار دادند که دست از حملات آنلاین بردارد. در فوریه، امریکا چین را متهم به دست داشتن در مجموعه‌ای از حمله‌های سایبری کرد. روابطی که بین هواوی و حکومت چین وجود دارد، این فرضیه را که این حمله‌ها با کمک هواوی انجام شده است، تقویت کرد؛ هواوی حالا اسب تروای چین در امریکاست. به عنوان یکی از اصلی‌ترین بازیگران عرصه ارتباطات، هواوی آن قدر بزرگ است که نمی‌توان به آن بی‌اعتنا بود. اما آیا هواوی برای اعتماد کردن هم به همان بزرگی است؟

امریکا در دست دیگران

امریکایی‌هایی که مشغول صنعت و تولیدند، قدرت هواوی را بیشتر از کارشناسان امینت سایبری، انکار می‌کنند. اما حقیقت اینجاست که صنعت مخابرات ایالات متحده، مانند بسیاری دیگر از صنایع، بر اساس تاسیسات چینی بنا شده است. در زمانه‌ای که Cisco بازیگری بزرگ عرصه صنعت مخابرات امریکاست، بسیاری از شرکت‌های عظیم این صنعت، امریکایی نیستند: اریکسون سوئدی، آلکاتل فرانسوی، نوکیای فنلاندی یا در این مورد، هواوی چینی اصلی‌ترین شرکت‌های صاحب صنعت مخابرات و ارتباطات ایالات متحده‌اند. البته در سال 2006 آلکاتل Lucent امریکایی را خرید تا در امریکا، امریکایی‌تر باشد.

رشد هواوی یک مثال مهم از توانایی چین در نفوذ به غرب است. از دید منتقدانش، هواوی، مخلوق حکومت چین است و نه یک نابغه بازار آزاد. در سال 2005 شرکت Rand هواوی را بخشی از مثلث دیجیتال تصویر کرد که بخش عمده‌ای از پیشرفت‌های علمی، تکنولوژیک و حتی نظامی چین مرهون تلاش‌ها و تحقیقات متخصصان این شرکت است. هواوی البته همواره اینگونه ارتباط‌ها را رد کرده است اما در عین حال تا کنون هیچ گزارش شفافی از گردش مالی خود یا سهامداران و اطلاعات دیگری درباره شرکت منتشر نمی‌کند.

مؤسس رازآلود

بسیاری از سوءظن‌ها نسبت به هواوی از سوی موسس 68 ساله آن، «رن ژنگفی» ترسیم شده است که به ندرت در انظار عمومی ظاهر می‌شود. خود «رن» در نامه‌ای که در سال 2011 به کارمندانش نوشت تاکید می‌کند:

«مردم در دنیای صنعت معتقدند من همان‌قدر که رازآلودم، بزرگ هستم. من تلاش می‌کنم اطلاعات زیادی در دسترس ندهم، نه به این خاطر که خود را مرموز جلوه دهم، شاید بیشتر به این دلیل که می‌ترسم».

«تیان تائو» دوست قدیمی رن می‌گوید:

«او هیچ تفریحی ندارد و اغلب اوقات فراغتش، کتاب می‌خواند». مطالعات او به هیچ حوزه‌ای محدود نمی‌شود؛ از تاریخ غرب تا آموزه‌های فلسفی تائو. رن، شرکت را در دست دارد، حق وتوی عجیبی دارد و تصمیمات اصلی را از طریق هیاتی از نزدیک‌ترین شرکایش عملی می‌کند. یکی از نزدیک‌ترین شرکای کاری او، دخترش کیتی منگ، مدیرکل بخش مالی هواوی است.

رن در استان جنوبی Guizhou به دنیا آمد و در سال 1963 از موسسه Chongqing مدرک مهندسی شهری و معماری گرفت. بر اساس آخرین گزارش سالانه هواوی، او در سال 1974 به گروه مهندسین ارتش آزادی بخش خلق (PLA) پیوست و به عنوان مدیر پروژه ساخت یک کارخانه فیبر-شیمی منصوب شد. او در سال 1983 از PLA بیرون آمد اما بررسی‌ها نشان می‌دهد او تا امروز با حکومت چین در رابطه است. هواوی اما بارها اعلام کرده است که فعالیت‌هایش فقط و فقط برای درآمدهای مالی است و هیچ کدام از پژوهش‌هایش را در اختیار PLA قرار نداده است. کن هو، یکی از مدیران اصلی هواوی در سخنرانی سال 2011 خود تاکید کرد:

«رن، مانند بسیاری از مدیرعامل‌های دیگر شرکت‌ها در جهان، دوران خدمت سربازی را گذرانده است و هیچ ارتباط دیگری با حکومت چین ندارد».

وقتی هواوی یک استارتاپ بود

رن پس از ترک PLA، به شینزن بازگشت. شهری که امکانات ویژه اقتصادی داشت و تجربه جدیدی در لیبرالیسم اقتصادی چین به شمار می‌آمد. او به طور مشخص در شرکت نفت ایالتی مشغول به کار شد و هواوی را در سال 1987 تنها با 3400 دلار از پس انداز خود و سایر شرکا تأسیس کرد. این شرکت در روزهای آغازین، یک کارآفرین کوچک در میان شرکت‌های خارجی عظیمی بود که سهم اصلی بازار چین را در اختیار داشتند. رن در نامه سال 2011 خود می‌نویسد:

«ما به چیزهایی توجه کردیم که در آن زمان غیرقابل تصور بود، مثل وزغی که یک قو را برای غذای خود انتخاب کند».

هواوی در ابتدا سویچ‌های خود را از شرکتی در حوالی هنگ کنگ می‌خرید اما پس از چهار سال توانست، سویچ‌های خودش را تولید کند.

گسترش

در سال 1993، گروه رن توانست سویچ‌هایی طراحی کند که قادر بودند بخش عمده‌ای از بازار چین را پوشش دهند. اینجاست که منتقدان کمی به این شرکت با سوءظن نگاه می‌کنند. گزارش رسانه‌های چینی و تحقیقات دانشگاهی درباره هواوی اعلام کرده‌اند که رن بخش عمده‌ای از این پیشرفت را مدیون ارتباط‌هایی است که از زمان فعالیت در PLA پیدا کرده است و بسیاری از بانک‌های دولتی چین به او وام‌های قابل توجهی داده‌اند. موضوعی که هواوی همواره آن را تکذیب می‌کند یا درباره آن توضیحی نداده است.

آنچه روشن است، پیشرفت خیره‌کننده هواوی در به دست آوردن بخش عظیمی از بازارهای چین است. هواوی نخستین قرارداد بین‌المللی خود را در سال 1997 و با هنگ کنگ امضا می‌کند و پس از آن، بازار آفریقا، جنوب شرق آسیا و امریکای لاتین را هدف می‌گیرد. هواوی رقیبان غربی را از یک به یک از صحنه کنار می‌زند و موفق می‌شود با تأسیس اولین دفتر اصلی خود در سال 2001 در Plano تگزاس، وارد بازار امریکا شود.

تحلیلگران معتقدند، هواوی نمی‌توانست بدون کمک پکن، به این مقدار از موفقیت در تسخیر بازارهای بین‌المللی دست یابد. دیوید امبرلی، پژوهشگر شرکت تحقیقاتی IDC می‌گوید:«آنها دست پر بودند زیرا منافع مشترکی با حکومت چین داشتند». به استناد نامه‌ای که Hu در سال 2011 منتشر کرد، بانک توسعه چین به واسطه مشتریان هواوی، رقمی در حدود 30 میلیارد دلار اعتبار ذخیره کرده است. اما اسکات سایکس، سخنگوی هواوی هر گونه ارتباط ویژه هواوی با حکومت را رد می‌کند و می‌گوید:

«رابطه ما با حکومت چین مانند همان رابطه‌ای است که Cisco با حکومت ایالات متحده دارد».

فشار امریکا به هواوی

سیاست‌گذاران امریکاییی بارها برای گسترش هواوی در ایالات متحده، مانع‌تراشی کرده‌اند. سناتور ساکسبی چامبلیز می‌گوید:«کافی است تعداد حمله‌های سایبری را ببینیم. ایالات متحده باید نسبت به حفاظت از شبکه‌های خود، سخت‌گیرانه عمل کند». در سال 2011 هواوی تحت فشار مقامات رسمی امریکا قرار گرفت تا قرارداد 2 میلیون دلاری خرید سرور با یک شرکت امریکایی به نام 3Leaf را فسخ کند. همین طور در سال2007 زمانی که هواوی تصمیم گرفت شرکت تجهیزات شبکه‌ای 3Com را خریداری کند، از سوی مقامات رسمی در واشنگتن از این کار منع شد.

راپرسبرگر می‌گوید موسس هواوی را در ماه می دیده است و به او گفته است:

«نگاه کن. من می‌دانم که ما در اقتصاد جهانی هستیم اما نقطه مهم این است که به کشور خود بگویید، دست از حمله‌های اینترنتی اقتصادی علیه امریکا بردارد وگرنه وظیفه ما، دفاع از مردم کشورمان در مقابل این دزدی‌هاست».

رن البته هرگونه ارتباطی بین او و حکومت چین را در این دیدار رد کرده است.

مدیران هواوی چه می‌گویند؟

مدیران هواوی معتقدند جاسوسی از مشتریان، باعث خودکشی شرکت خواهد شد.

چارلز دینگ، مدیر ارشد اجرایی هواوی می‌گوید:

«این فوق‌العاده احمقانه است که هواوی خود را درگیر مسائل امنیت ملی یا جاسوسی اقتصادی کند».

دیگر مقامات رسمی هواوی همچنین می‌گویند هوچی گری امنیتی نوعی پوشش برای محافظه‌کاران است.

راجیو ویمین یائو، مدیر اجرایی هواوی می‌گوید: «در واقع امنیت، موضوع اصلی نیست». هواوی معتقد است این گونه بهانه‌تراشی‌ها در جهت منافع رقیبان اقتصادی هواوی است. اریک هارویت، استاد دانشگاه مطالعات آسیایی و نویسنده کتاب «انقلاب اطلاعات چین» می‌گوید:«سیاستمداران امریکایی فقط به فکر منافع شرکت‌های خود هستند». هواوی تاکید می‌کند این شرکت مثل همه شرکت‌های مخابراتی تجهیزات تولید می‌کند. هواوی تولید بسیاری از تجهیزات خود را به شرکت‌هایی چون فاکس کان تایوان برون سپاری کرده است؛ همان شرکتی که آیفون‌های اپل را می‌سازد.

هواوی و دیگران

اما فقط امریکا از نیت هواوی هراسان نیست. سال گذشته حکومت استرالیا، هواوی را از تاسیس زیرساخت‌های پهنای باند وسیع در این کشور منع کرد. در بریتانیا نیز یک کمیته پارلمانی، بازجویی‌های وسیعی از شرکت British Telecom’s کرد که از تجهیزات هواوی استفاده می‌کردند. کانادا هم به طور جداگانه نگرانی خود را از گسترش هواوی در این کشور اعلام کرده است.

هواوی هم از آن سو، تلاش‌هایی برای رفع سوءظن حکومت‌ها نسبت به فعالیت‌هایش انجام داده است. آنها مرکزی در بریتانیا تأسیس کرده‌اند که در آن می‌توان تمامی تجهیزات هواوی را از نظر امنیتی بررسی و آزمایش کرد. همچنین در دهلی نو اعلام آمادگی کرده‌اند که بخشی از تکنولوژی‌های حساس خود را در اختیار حکومت هند قرار دهند.

اما برخی از تحلیل‌گران امریکایی می‌گویند این تلاش‌ها کافی نیست. سیستم‌های مخابراتی نیازمند به روز رسانی‌های ثابت و نگهداری مداومند تا به طور مداوم خدمات رسانی کنند. جان سافولک، مدیر امنیت سایبری هواوی در بریتانیا می‌گوید هواوی به صورت مداوم در حال بررسی، آزمایش و اعمال جدیدترین روش‌های امنیتی برای حفاظت است: «اگر آنها راه بهتری بلدند، ما از انجام آن استقبال می‌کنیم، اگر فکر می‌کنید این کافی نیست، پس چه چیزی کافی است؟» سایکس، سخنگوی هواوی تاکید می‌کند: «هواوی چین نیست، هواوی، هواوی است».

تلفن‌های همراه هوشمند هواوی

ممکن است هواوی با وجود چنین اعتراض‌هایی در امریکا، بخت‌های زیادی نداشته باشد اما جاه‌طلبی‌های هواوی در زمینه فروش گوشی‌های هوشمند در بازار امریکا صورت دیگری دارد. دور نگه داشتن هواوی از ایالات متحده نمی‌تواند به طور کلی خطر را از سیستم‌های ارتباطات امریکایی دور کند. تولید بسیاری از محصولات الکترونیکی در کارخانه‌های چین انجام می‌شود و به همین دلیل است که نمی‌توان به راحتی فرایندهای مالی آن را ردیابی کرد.

---

  این نوشته‌ها را هم بخوانید