راز جام 1600 ساله رومی: فناوری نانو در دوران کهن
در موزه انگلیس، یک جام با قدمت 1600 ساله قرار دارد، این جام را رومی‌ها ساخته بودند. نکته شگفت‌انگیز این جام این است که تحت نور طبیعی، جام سبزرنگ است، اما وقتی از پشت به آن نور تابیده شود، جام قرمزرنگ دیده می‌شود.
از سال‌های دهه 1950، زمانی که موزه این جام را به دست آورد و از آن خود کرد، این موضوع ذهن دانشمندان را به خود مشغول کرده بود که رومی‌ها چطور این جام را ساخته‌اند و در ساخت آن از چه فناوری‌ای استفاده شده است.
راز این جام تا سال 1990، کشف نشد، در این زمان دانشمندان قطعات شکسته جام را زیر میکروسکوپ بررسی کردند و متوجه شدند که رومی‌ها از فناوری نانو استفاده کرده‌اند!
رومی‌ها ذرات نقره و طلا با اندازه 50 نانومتر، یعنی کمتر از یک هزارم اندازه یک دانه نمک، داخل جام قرار داده بودند.
محققان گمان می‌کنند این جام در زمان استفاده، بر حسب اینکه داخلش را از چه چیز پر میکردند، تغییر رنگ می‌داد. از آنجا که موزه اجازه آزمایش عملی نمی‌داد، محققان، نمونه‌ای از جام را بازسازی کردند متوجه شدند، پر کردن آن از آب، روغن یا محلول شکر یا نمک، رنگ‌های متفاوتی ایجاد میکرد.
این نوشته‌ها را هم بخوانید
سلام .مطلب جالب و قابل توجهی بود . ممنون
جالب بود
به طور کلی، نیاکان ما، دانش هایی داشته اند که به دست ما نرسیده (یا به دست عده ی خاصی رسیده)
مثل همین فناوری ای توی این پست بهش اشاره کردین…
یا کیمیا، یا قالیچه ی پرنده، یا ….
قالیچه پرنده؟!
چند تا نمونه رو جا انداختید، چراغ جادو، طی الرض، مکالمه با حیوانات، ساخت بزرگترین کشتی جهان با چوب که هنوز هم به این امکانات دست پیدا نکردیم.
دوست عزیز، درست که رومی های 16 قرن پیش از تکنیکی استفاده کردند که امروزه بهش فناوری نانو گفته میشه، اما مصلما از علم نانو اطلاعی نداشتند. همین طور که 4000 سال پیش در ساخت اهرام ثلاثه مصر، و هرم های آزتک ها، از سطح شیب دار استفاده میکردند در حالی که تا زمان نیوتون نیروی جاذبه و فورمول های اون در محاسبات کشف نشده بود. و حتی تا قرن بیستم با نسبیت انیشتن که درک بهتری از جاذبه به ما داد، و احتمالا این درک باز هم کامل تر خواهد شد.
شما می فرمایید که علم شو نداشتند، تجربی یه چیزی رو ساختند….
خب اون هم تجربیات هم به ما نرسیده… چیزایی که اونا بلد بودند…
(و
قالیچه ی پرنده وجود داشته. می تونید تو منابع فارسی و انگلیسی، راجع بهش تحقیق کنید)
Red gold طلای قرمزه که دقیقا به خاطر ابعاد ذراتش مایل به سرخ دیده می شه.
که توی یه ظرف ساخت هنرمندان ایرانی هم دیده شده. من زمانی که روی نقاط کوانتومی Quantum Dots – نیمه رساناهای نانویی! – تحقیق می کردم بهش برخوردم. متاسفانه قدمت اون ظرف یادم نیست. ولی حدس می زنم که بیش تر از 1400- 500 سال قدمت نداشت. ظرف توسط سازنده ش امضا شده بود. اگر لینکشو پیدا کنم حتما این جا می ذارم.
با این خبر ویران شدم، باورش سخته
واقعا جالب بود پس به این نتیجه میرسیم که نانو چیز جدیدی نیست ! فقط دوره ای خیلی طولانی فراموش شده بوده ! شاید خیلی چیزهایی که الان اختراع میشن قبلا وجود داشتند مثل انیمیشنی که ایرانیان در فکر میکنم جام بود طراحی کرده بودند تو تاریخ گم شدند و پیشرفت نکردند . فرض اینکه اگر فناوری نانو از 1500 سال پیش تا الان وجود داشت جالب میاد !
سلام خبر جالبی بود
خب مطمئنا وقتی اونها از این روش استفاده میکردند اسمش رو و حتی دلیلش رو نمیدونستند. فقط به صورت تجربی چنین نتیجه ای بدست آوردند.
او انیمیشنی هم که میگویید روی یک کوزه (یا سبو) بود که اگر روی یک پایه آن را میچرخاندید یک بز در حال بالا و پایین پریدن دیده میشد که البته این هم بیشتر هنر هست تا تکنولوژی.
به هرحال از نظر من این ایده که در گذشته تمدنهای بسیار پیشرفته ای وجود داشتند که حالا هیچ اثری از اونها نیست بعید به نظر میرسد.
این پژوهشگران نگفتند که در اون زمان ذرات با اندازه 50 نانومتر را چگونه ساختند و مهمتر از اون چگونه خالص کردند؟
این جای قضیه مهمتره!
شاید اسم نانو هم اختراع بوده ! وقتی علم تازه ای به دست میاد اسمی نداره و این انسانه که برای اون اسم انتخاب میکنه پس نمیشه گفت کسانی که در قدیم از این فناوری استفاده میکردند اسم اون رو نمیدونستند شاید ان ها اسم دیگری برای چیزی که به دست اورده بودند گذاشته بودند و همان طور که قبل تر گفتم اگر علمی رو که به دست اوردند با دیگر دانشمندان و یا ملت ها و یا حتی ان را با نسل های بعدیشان تقسیم میکردند پیشرفت میکرد و فقط به ساختن یک جام ختم نمیشد اما متاسفانه چیزی که انسان های دوران قدیم داشتند شاید تعصب بود که به سهیم کردن علم خود به دیگران راضی نمیشدند و چیزی که به دست می اوردند با مردن خودشون مهر و موم شده و به فراموشی سپرده میشد و مثلا 1600 سال طول میکشید تا همان علم با یک اسم دیگری به دست بیاد. البته هر کس نظر خودش رو داره .
من هم با نظر Dove@ موافقم که اگه انسان گذشته داشته های علمی خودشون رو به اشتراک میگذاشتند رشد علمی بسیار فراتر از این بود. (+1 برای فلسفه نرم افزار آزاد و اوپن سورس :)).
به عنوام یک مثال دیگه شمشیر دمشقی است که با وزن سبک و اندازه کوچک بسیار با استحکام بوده ولی طریقه ساخت آن به خاطر انحصارطلبی به دست فراموشی سپرده شده.
اما هنوزم معتقدم در آن زمان امکان استفاده آگاهانه از تمام جنبه های علم نانو وجود نداشته چون ابزار مناسب آن موجود نبوده. احتمالا رومیان بر حسب تجربه فرایندی را کشف/اختراع کردند که این ذرات نانویی بدست می آمده است.
به هرحال این چیزی از ارزش هنری این جام یا اون کوزه کم نمیکنه
خیلی جالب بود/من یه جایی خوندم که قبل از اینکه این دوره به وجود بیاد یه دوره دیگه بوده که نهایت پیشرفت بوده/بعد اونا تموم شدن ما اومدیم
چطور همچین کاری کردن
کسی هست بتونه توضیح بده اونها چه اطلاعی از فناوری نانو داشتن
و اینکه چطوری تونستن و با چه وسیله ایی ذرات به اون ریزی رو در داخل جام قرار بدن