اسب زیرک، هانس زیرک!

7

در اوایل سال‌های دهه 1900 کمتر فرد باسوادی در دنیای غرب پیدا می‌شد که درباره هانس، این اسب اعجوبه و مطمئناً باهوش‌ترین مخلوق چهار دست و پایی که تا آن زمان می‌زیست، مطلبی نخوانده باشد. این اسب که در برلین آلمان می‌زیست، در سراسر اروپا و آمریکا مشهور بود. درباره او آوازها سروده می‌شد، کتاب‌ها و مقاله‌ها در مجلات به تحریر درمی‌آمد، فروشندگان کالا برای فروش محصولاتشان در برنامه‌های تبلیغاتی خود از نام این اسب استفاده می‌کردند.

این اسب قادر بود جمع و تفریق انجام بدهد، حتی از محاسبات کسری و اعشاری انجام بدهد، بخواند، هجی کند، وقت را بگوید، رنگ‌ها را تمیز بدهد، اشیاء را شناسایی کند و با حافظه خوب خود نمایش‌ها بدهد.

هانس به پرسش‌هایی که از او می‌شد با کوبیدن سم خود به زمین به‌دفعات معین و یا با اشاره سر به‌سوی شیء درست، پاسخ می‌داد.

از اسب پرسیده می‌شد «چند تن از مردان حاضر، کلاه حصیری به سر دارند؟

هانس زیرک با کوبیدن پای راست خود بر زمین پاسخ می‌داد و دقت می‌کرد که تعداد خانم‌هایی را که کلاه حصیری بر سر دارند‌، به‌حساب نیاورد.

«آن هانم چه در دست دارد.»

اسب با حرکت سم، اعلام می‌کرد «Schirm»، یعنی چتر آفتابی و هر حرف را از طریق یک جدول مخصوص نشان می‌داد. او عصا و چتر آفتابی و همچنین کلاه پشمی و حصیری را بدون اشکال از هم تمیز می‌داد.

7-12-2014 7-25-27 PM

مهم‌تر آنکه هانس می‌توانست بیندیشد. وقتی‌که سؤالی کاملاً بدیع، مانند اینکه یک دایره چند گوشه دارد از او پرسیده می‌شد، سرش را به این‌سو و آن‌سو تکان می‌داد، یعنی که هیچ!

تعجبی ندارد که مردم مات و مبهوت می‌شدند و صاحب هانس یعنی ویلهلم فون آستن -معلم بازنشسته ریاضیات- از کارهایی که هانس انجام می‌داد، خرسند بود. او ادعا می‌کرد که چندین سال تلاش کرده تا آنچه را که مبانی هوش انسان تلقی می‌کرد به هانس یاد بدهد و انگیزه‌اش از این تلاش پرزحمت، صرفاً جنبه علمی آن بوده است. فون آستن می‌گفت که باور دارد که تنها دلیل اینکه اسب‌ها و سایر حیوانات کم‌هوش‌تر می‌نمایند، این است که آموزش کافی به آنها داده نمی‌شود و با آموزش و تمرین درست، اسب او توانسته نشان بدهد که موجود باهوشی است.

7-12-2014 7-24-55 PM

نمایش‌های هانس برای فون آستن نفع مالی نداشت، او برای نمایش‌هایی که اغلب در حیاط خانه‌اش برگزار می‌شد، ورودیه‌ای دریافت نمی‌کرد و از شهرت حاصل از کارش سودی نمی‌برد.

یک کمیته دولتی برای پژوهش درباره پدیده هانس زیرک تشکیل شد، تا مشخص کند آیا حیله و حقه‌ای در کار است یا نه. این کمیته از یک مدیر سیرک، یک دامپزشک، چند مربی است، یک نجیب‌زاده، رئیس باغ‌وحش برلین و کارل استامپ روانشناس از دانشگاه برلین تشکیل شد.

در سپتامبر 1904، پس از یک بررسی طولانی، این کمیته نتیجه گرفت که هانس از صاحب خود هیچ‌گونه علائمی دریافت نمی‌کند و هیچ حقه و حیله‌ای در کار نیست.

اما استامپ کاملاً راضی نبود، او کنجکاو بود و مسئله را به یکی از دانشجوهای دوره دکتری‌اش –اسکار فانگست– محول کرد.

یکی از اولین آزمایش‌های فانگست ترتیب نمایشی بود که در آن هانس توانست حتی بدون آستن به پرسش‌ها درست پاسخ بدهد.

اما در مرحله بعد، فانگست دو گروه پرسشگر تشکیل داد، یک گروه متشکل از  اشخاصی که پاسخ پرسش‌هایی را که از هانس می‌پرسیدند می‌دانستند و گروه دوم کسانی بودند که پاسخ‌ها را نمی‌دانستند. این کار به نتیجه حساس انجامید:

هانس فقط زمانی می‌توانست به پرسش‌ها پاسخ درست بدهد که پرسشگران خود، پاسخ‌های درست را می‌دانستند. به‌عبارت‌دیگر هانس از کسی که از او سؤال می‌کرد، حتی وقتی هم که آن شخص یک غریبه بود، اطلاعاتی دریافت می‌کرد!

پس از انجام یک‌رشته آزمایش‌های کاملاً کنترل‌شده، فانگست به این نتیجه رسید که هانس ناخواسته شرطی شده بود که هرگاه می‌دید فون آستن سرش را کمی به پایین حرکت می‌دهد، شروع به ضربه زدن با سم بکند. وقتی‌که تعداد ضربه‌های به تعداد درست زده می‌شد، فون آستن سرش را کمی بالا حرکت می‌داد و اسب ضربه زدن را متوقف می‌کرد.

فانگست نشان داد که عملاً هر شخصی، حتی کسانی که قبلاً هرگز با اسب سر  کار نداشته‌اند، هنگام صحبت با اسب همان حرکت سر را که به سختی قابل مشاهده است، انجام می‌دهند.

بدین ترتیب، نشان داده شد که هانس خزانه اطلاعاتی ندارد. او صرفا شرطی شده بود که هرگاه پرسشگر او حرکت خاصی انجام می‌داد، ضربه زدن با سم و یا گرداندن سر خود به سوی یک شیء را شروع کند. علاوه بر این، هانس شرطی شده بود که در واکنش نسبت به نوع دیگری از حرکت، ضربه زدن را متوقف کند.

7-12-2014 7-25-07 PM

در جریان آموزش، دون آستان با دادن هویج یا حبه قند، پاسخ‌های درست اسب را تقویت می‌کرد. با ادامه آموزش، فون آستن دیگر هانس را برای هر پاسخ درست، تقویت نمی‌کرد، بلکه در عوض بر اساس تقویت سهمی یا ناپیاپی به او پاداش می‌داد. بعدها بی. اف. اسکینر کارآیی تقویت سهمی را در فرآیند شرطی‌سازی نشان داد.

منبع: کتاب تاریخ روانشناسی نوین (نشر دوران) و ویکی‌پدیا

 


اگر خواننده جدید سایت «یک پزشک»  هستید!
شما در حال خواندن سایت یک پزشک (یک پزشک دات کام) به نشانی اینترنتی www.1pezeshk.com هستید. سایتی با 18 سال سابقه که برخلاف اسمش سرشار از مطالب متنوع است!
ما را رها نکنید. بسیار ممنون می‌شویم اگر:
- سایت یک پزشک رو در مرورگر خود بوک‌مارک کنید.
-مشترک فید یا RSS یک پزشک شوید.
- شبکه‌های اجتماعی ما را دنبال کنید: صفحه تلگرام - صفحه اینستاگرام ما
- برای سفارش تبلیغات ایمیل alirezamajidi در جی میل یا تلگرام تماس بگیرید.
و دیگر مطالب ما را بخوانید. مثلا:

این عکس پرنده واقعا فتوشاپی نیست و ترکیبی هم نیست و در یک جلسه گرفته شده است!

این عکس شگفت‌انگیز از یک پرنده در حال شگفت‌زده کردن کاربران در اینترنت است و مغز مردم از پردازش آنچه در عکس می‌بینند، ناتوان شده است!اگرچه این یک عکس ویرایش نشده و ترکیبی هم نیست و به صورت روتین با یک بار شات و نوردهی گرفته شده است.…

توهم کوتارد: آنهایی که تصور می‌کنند مدتهاست مرده‌اند!

«می‌اندیشم پس هستم»  Cogito, ergo sum با این حال همه کسانی که می‌اندیشند با این باور دکارت موافق نیستند.محتوای تفکر برخی از افراد مبتلا به یک اختلال عصبی روانپزشکی نادر، معروف به سندرم کوتارد، به جای اینکه به حس بودن منجر شود، به احساس…

محصولات باورنکردنی که اپل در آینده عرضه خواهد کرد (شوخی با اپل – گالری عکس)

رونمایی از اپل ویژن پرو با قیمت و پیچیدگی‌های خاص خودش باعث شد که دست طنزپردازان در شوخی با اپل بازتر شود.به راستی اگر اپل سال‌های بعد بخواهد در زمینه‌های متفاوت فعالیت کند آنها را چطور رونمایی خواهد کرد. چه توصیف‌هایی برای آنها ردیف…

۱۱ رخدادی که تاریخ دنیا را تغییر دادند به روایت میدجرنی

گرچه از اکثر این وقایع تاریخی عکسها و فیلم‌های زیادی وجود دارد، اما می‌خواهیم با میدجرنی آنها را بازسازی کنیم. شاید تمرینی شود برای بازافرینی رخدادهایی که از آنها عکسی گرفته نشده یا عکاسی در زمان آنها اصلا اختراع نشده بود.شروع جنگ جهانی…

فهرست چیزهایی که تا همین 20 – 30 سال پیش در ایران و جهان معمولی بودند، اما الان کارها و خریدها…

اوضاع اقتصادی کلی دنیا خوب نیست. از یک سو میل و اشتیاق همه به کمتر کار کردن و بیشتر داشتن و به خصوص سخت گرفتن به هم بیشتر شده و از سوی دیگر، درآمدها آنچنان افزایش نیفتاده‌اند. در این میان برخی کشورها با تورم‌های باورنکردنی دست به گریبان…

داستان واقعی اسکینر: روانشناس مشهور دهه ۱۹۴۰- آیا او واقعا دخترش را در داخل یک جعبه برای آزمایشاتش…

بوروس فردریک اسکینر معروف به بی‌اف اسکینر یک روانشناس، رفتارشناس، نویسنده، مخترع و فیلسوف اجتماعی آمریکایی بود. او در ۲۰ مارس ۱۹۰۴ در Susquehanna در پنسیلوانیا به دنیا آمد و در ۱۸ اوت ۱۹۹۰ در کمبریج، ماساچوست درگذشت.اسکینر بیشتر به خاطر…
آگهی متنی در همه صفحات
دکتر فارمو / شیشه اتومبیل / نرم افزار حسابداری / خرید سیلوسایبین / هوش مصنوعی / قیمت وازلین ساج / مقاله بازار / شیشه اتومبیل / قیمت ایمپلنت دندان با بیمه /سپتیک تانک /بهترین دکتر لیپوماتیک در تهران /بهترین جراح بینی در تهران / آموزش تزریق ژل و بوتاکس / دوره های زیبایی برای مامایی / آموزش مزوتراپی، PRP و PRF /کاشت مو / مجتمع فنی تهران /قیمت روکش دندان /خدمات پرداخت ارزی نوین پرداخت / درمان طب / لیست قیمت تجهیزات پزشکی / دانلود آهنگ / سریال ایرانی کول دانلود / دانلود فیلم دوبله فارسی /داروخانه اینترنتی آرتان /اشتراك دايت /فروشگاه لوازم بهداشتی /داروخانه تینا /لیفت صورت در تهران /فروش‌ دوربین مداربسته هایک ویژن /سرور مجازی ایران /مرکز خدمات پزشکی و پرستاری در منزل درمان نو /توانی نو / ثبت برند /حمل بار دریایی از چین /سایت نوید /پزشک زنان سعادت آباد /کلاه کاسکت / لمینت متحرک دندان /فروشگاه اینترنتی زنبیل /ساعت تبلیغاتی /تجهیزات پزشکی /چاپ لیوان /خرید از آمازون /بهترین سریال های ایرانی /کاشت مو /قیمت ساک پارچه ای /تولید محتوا /دانلود نرم افزار /
7 نظرات
  1. رضا می گوید

    من نفهمیدم اگه شرطی شده با حرکت خاص سمشو به زمین بزنه چطور جواب درست میگفت یعنی اون ادم نا خواسته با حرکت سرش جواب درست به اسب میفهموند؟

    1. علیرضا مجیدی می گوید

      ناخواسته، نه. به صورت خواسته صاحب اسب این کار رو میکرد.

      1. رسول قريشي می گوید

        نه آقای دکتر
        طبق این قسمت “فانگست نشان داد که عملاً هر شخصی، حتی کسانی که قبلاً هرگز با اسب سر کار نداشته‌اند، هنگام صحبت با اسب همان حرکت سر را که به سختی قابل مشاهده است، انجام می‌دهند.” اینطور استنباط میشه که افراد بطور ناخواسته و خیلی ظریف وقتی هانس به دفعات درست با سم خود به زمین میزد ، سرشان را تکان می دادند . نوعی حرکت ریز که درکش برای افراد مشکل ولی برای اون اسب قابل تشخیص بوده.

  2. حسن می گوید

    مطلب جالبی بود
    ممنون

  3. نویسار می گوید

    وقتی طرف می‌پرسه: دایره چند گوشه داره، سرشو میاره پایین تا ببینه هانس چند بار سم به زمین می‌کوبه. پس قاعدتن باید سم زدن شروع می‌شده. چرا نمی‌شده؟ ضمن این که گفتید:

    “یکی از اولین آزمایش‌های فانگست ترتیب نمایشی بود که در آن هانس توانست حتی بدون آستن به پرسش‌ها درست پاسخ بدهد.”

  4. علي می گوید

    چند وقت قبل تلویزیون یه سگ رو نشون می داد که واقعا هوشمند بود و اگر توی یه اتاق خالی هم قرار می گرفت باز هم می تونست محاسبات + و – را درست انجام بده

  5. علی می گوید

    ممنون از مطلب خوب و ارزشمند تون

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

••4 5