چگونه اسمارت‌فون‌های ماژولار می‌توانند دنیای محاسبات موبایلی را تغییر دهند؟

گوگل با آندروید موفق شد یک پلتفرم و استاندارد باز برای سیستم‌عامل‌های موبایل بسازد. جسارت و شجاعتی که از هر کسی و هر شرکتی برنمی‌آید. اکنون، این شرکت دوباره با پروژه موسوم به Ara امیدوار است همین موفقیت را در حوزه سخت‌افزارهای موبایل تکرار کند. به طور خاص، گوگل می‌خواهد اولین گوشی تلفن همراه به طور کامل قابل سفارشی‌سازی در جهان را بسازد. شما می‌توانید ماژول مورد علاقه یا پراهمیت از نظر خودتان را انتخاب کنید و با ماژول دیگر اسمارت‌فون جایگزین کنید. اگر برای شما دوربین یک گوشی بسیار حائز اهمیت است، احتمالاً ترجیح می‌دهید بهترین دوربین موجود در بازار را نصب کنید. اما اگر به مدت زمان شارژ باتری اهمیت می‌دهید و برایتان مهم است که در طول شب با مشکل کاهش شارژ باتری مواجه نشوید، بهتر است که به جای یک ماژول دوربین خوب، یک باتری بزرگ‌تر با طول عمر بیشتر انتخاب کنید. نمی‌خواهیم بگوییم اسمارت‌فون‌های آینده شبیه بازی‌های LEGO می‌شوند ولی اولین تصویری است که در ذهن‌مان نقش می‌بندد. با پروژه Ara واقعاً می‌توانید اسمارت‌فون خود را بسازید و براساس نیازها و کاربری‌هایی که از یک گوشی دارید، آن را سفارشی کنید و لذت ببرید.

باز هم جنگ قدرت میان طرفداران آزادی انتخاب و یکپارچگی و اینکه کارایی کدام‌یک بهتر است؟

چرا ماژولار؟

اگر امروز یک اسمارت‌فون بخرید، انتخاب شما دستگاهی است که برای فروش بیشتر در بازار و جلب نظر انبوهی از مشتریان ساخته شده است. در حالی که آیفون و غالب گوشی‌های آندرویدی بسیار قدرتمند و با امکانات فراوان هستند ولی به طور خاص برای شخص شما ساخته نشدند. در بسیاری ویژگی‌ها خوب هستند و رضایت شما را جلب می‌کنند ولی در ویژگی‌های خاص مانند طراحی یا مشخصات سخت‌افزاری برای زندگی شما مناسب نیستند. بسیاری از کاربران از اینکه آیفون نازک‌تر شده ولی طول عمر باتری کمتری دارد، شادمان هستند ولی کاربرانی هم هستند که واقعاً ترجیح می‌دهند یک گوشی ضخیم‌تر را حمل کنند ولی در طول کل شبانه‌روز شارژ باتری کافی داشته باشند. طول عمر باتری یک فاکتور بسیار حیاتی است ولی برای همه کاربران این‌طور نیست و ممکن است گروهی دیگر از کاربران یک ویژگی دیگر اسمارت‌فون‌ها را پررنگ‌تر ترجیح دهند. اینجا است که طراحی ماژولار یک گوشی می‌تواند به کمک‌مان بیاید و دقیقاً چیزی که برای من و شما مهم است را فراهم کند. حتا از نظر اقتصادی نیز می‌تواند درجه‌ای از اهمیت را داشته باشد. نیازی نیست ابتدای هر سال کلی پول برای خرید یک گوشی جدید بپردازید بلکه کافی است که گوشی سال قبل را به‌روزرسانی کنید و با تعویض برخی قطعات برحسب نیاز، یک گوشی جدید و پیشرو بسازید.

نسخه اولیه‌ای از گوشی پروژه Ara با قیمت بسیار نازل 50 دلار در حال توسعه است که البته فقط از شبکه‌های وای‌فای پشتیبانی می‌کند و خبری از شبکه‌های سلولی نیست. در ادامه، مالک گوشی می‌تواند براساس نیازهایش ماژول‌های جدیدی بدان اضافه کند و این گوشی پایه‌ای را به‌روزرسانی و کامل کند. مثلاً اگر شبکه‌های 4G LTE را استفاده می‌کند، یک دوربین خوب و ماژول‌های دیگر را خودش انتخاب و کامل کند.

برخی دیگر می‌گویند یک رویای بلندپروازانه انحصارگرایانه دیگر از گوگل برای سلطه بر بازار است.

چگونه کار می‌کند؟

اسمارت‌فون Ara از ماژول‌های مختلفی تشکیل شده است که با هم درون یک فریم اسکلتی فلزی  به نام endos قرار می‌گیرند. این فریم تمامی ماژول‌ها را به کمک اسلاتی روی صفحه‌نمایش در جلو و اسلات‌های دیگری در جلو و عقب به یکدیگر لینک می‌کند. فریم endos به تنهایی 15 دلار قیمت دارد. فریم در سه اندازه طراحی شده است. mini که در اندازه گوشی Nokia 3310 است، medium در اندازه گوشی Nexus 5 و large در اندازه Galaxy Note 3. ماژول‌ها براساس این سه اندازه قابل تعویض هستند.

 ماژول‌ها دقیقاً چگونه کار می‌کنند؟ آن‌ها مشخصات مشترک گوشی‌های تلفن همراه مانند بلندگو و دوربین را فراهم می‌کنند اما ماژول‌های دیگری هم هستند که می‌توانند برخی امکانات و ویژگی‌های خاص را به گوشی اضافه کنند مانند تجهیزات پزشکی، چاپگرهای صدور رسید، اشاره‌گرهای لیزری، پروژکتور و کلیدهای کنترلر بازی و غیره. ماژول‌ها توسط فریم آهن‌ربایی به صورت امن محافظت می‌شوند و امکان افتادن یا جداشدن‌شان از گوشی وجود ندارد. هر اسلات روی فریم با ماژول‌های مناسب اندازه فریم سازگار است. مثلاً اگر بخواهید ماژول دوربین خود را با ماژول باتری عوض کنید، هر دو ماژول هم اندازه هستند و این کار شدنی است و چون از قابلیت Hot Swap بهره می‌برند، کافی است ماژول دوربین را جدا کرده و ماژول باتری را جا بزنید بدون اینکه نیاز به خاموش کردن گوشی تلفن همراه باشد. حتا می‌توانید ماژول باتری اصلی گوشی را تعویض کنید و گوشی خاموش نشود چون یک باتری کوچک پشتیبان روی خود فریم نصب شده است. ماژول‌ها در فروشگاه‌های رسمی گوگل و دیگر فروشگاه‌ها قابل خریداری هستند. به صورت پیش‌فرض، اسمارت‌فون Ara مشخصات یک گوشی موبایل را دارد ولی شما می‌توانید تنظیمات نرم‌افزارها را تغییر دهید یا اینکه ماژول‌های جدیدی اضافه کنید.

با قاطعیت نمی‌توانیم بگوییم که آینده اسمارت‌فون‌ها متعلق به Ara است ولی می‌توان گفت که این پروژه چشم‌اندازی از آینده به دست می‌دهد

تاریخچه‌ای از Ara

در آگوست 2011، گوگل اعلام کرد می‌خواهد شرکت موتورولا را بخرد. در کمتر از سه سال، در ژانویه 2014 این شرکت اعلام کرد می‌خواهد موتورولا را به لنوو بفروشد. به هر حال، گوگل تصمیم گرفت یک بخش از موتورولا را برای خود نگه دارد. گروهی موسوم به ATAP یا Advanced Technology and Projects. این گروه به رهبری رجینا دوگان (مدیر سابق آژانس تحقیقات پیشرفته دفاعی امریکا یا DARPA) روی پروژه‌های سری و فوق پیشرفته‌ای مانند Google X کار کردند. و البته یکی از این پروژه‌ها اسمارت‌فون Ara است. پل ارمنکو، لیدر پروژه Ara و یکی از نیروهای زبده ماحصل DARPA می‌گوید: «سوال بنیادی درباره اسمارت‌فون Ara این است که چگونه سخت‌افزاری بسازیم که بتواند نرم‌افزارهای سیستم‌عامل آندروید و دیگر پلتفرم‌ها را اجرا کند. به معنای دیگر، چگونه ده‌ها هزار یا صدها هزار توسعه‌دهنده نرم‌افزار مختص چندین برند معروف بازار موبایل را متقاعد کنیم که برای این سخت‌افزار برنامه بنویسند.»

پروژه Ara رسماً یکم آوریل 2013 براساس تحقیقات و مطالعاتی که در پاییز سال 2012 صورت گرفته بود، شروع شد. نیروهای این گروه به سرعت دور هم گردامدند و سعی شد بهترین‌ها دست‌چین شوند. دوگان و ارمنکو از DARPA به همراه کارمندان سابق این آژانس تحقیقاتی به سرعت کارشان را آغاز کرده و برای خودشان محدودیت‌های زمانی تعریف کردند. ارمنکو می‌گوید: «اصولاً زمان دوست شما نیست. نوآوری تحت فشار زمانی بدست می‌آید و موجب نوآوری با کیفیت بالاتر می‌شود.» در حال حاضر، تیم کوچک پروژه Ara در دفتری کوچک هفت مایلی دفتر اصلی Mountain View کالیفرنیای گوگل کار می‌کنند.

راه‌اندازی در پورتوریکو

ماه گذشته، کنفرانس توسعه‌دهنده‌گان پروژه Ara در محوطه بیرونی دفتر گوگل برگزار شد و ارمنکو به تشریح برنامه‌های زمانی عرضه این محصول و طرح‌های گوگل برای بازار پرداخت. این شرکت می‌خواهد به جای عرضه عمومی، ابتدا این اسمارت‌فون را در یک جامعه محدودی مانند پورتوریکو عرضه کند. دلیل انتخاب این منطقه نیز ضریب نفوذ بالای اینترنت تلفن همراه است. در پورتوریکو بیش از 75 درصد افرادی که گوشی تلفن همراه دارند از اینترنت روی آن استفاده می‌کنند. البته، دلایل دیگری هم وجود دارد. گوگل با دو اپراتور مخابراتی به نام Open Mobile و Claro کار می‌کند که جزو شرکت‌های تابعه América Móvil، بزرگ‌ترین اپراتور موبایل در امریکای لاتین هستند. این شرکت می‌خواهد اسمارت‌فون Ara را از طریق خرده‌فروشی و ماشین‌های ون مواد غذایی بفروشد تا به این طریق یک تجربه جدید خلق کرده باشند. برای پروژه Ara تا کنون 50 ماژول براساس چیپ‌ست‌های شرکت‌هایی مانند مارول، انویدیا و روک‌چیپ توسعه داده شده است.

جبهه موافقان و مخالفان

پروژه Ara هیجان‌انگیز و یک انقلاب در فضای گوشی‌های هوشمند است. به کاربران توانایی سفارشی‌سازی هر بخش از اسمارت‌فون را می‌دهد و در حالی که ممکن است در ابتدا حسی غریب به این دستگاه داشته باشیم، اما شاید در ادامه نوع محاسبات موبایلی و کارکردهای این نوع دستگاه‌ها را به کلی تغییر دهد. با قاطعیت نمی‌توانیم بگوییم که آینده اسمارت‌فون‌ها متعلق به Ara است ولی می‌توان گفت که این پروژه چشم‌اندازی از آینده به دست می‌دهد یا حداقل روزنه امیدی برای آینده باز نگه می‌دارد. البته، همانند همه‌‌ی پروژه‌های گوگل حرف و حدیث پیرامونش زیاد است. برخی کارشناسان می‌گویند فراموشش کنید و عملی نیست. برخی دیگر می‌گویند یک رویای بلندپروازانه انحصارگرایانه دیگر از گوگل برای سلطه بر بازار است. در جبهه مقابل، طرفداران گوگل اعتقاد دارند اسمارت‌فون Ara بهترین ابزار برای فرار از دست شرکت‌های انحصارگرایانه‌ای مانند اپل و سامسونگ است.

با پروژه Ara واقعاً می‌توانید اسمارت‌فون خود را بسازید و براساس نیازها و کاربری‌هایی که از یک گوشی دارید، آن را سفارشی کنید و لذت ببرید.

جامعه اوپن‌سورس استقبال می‌کند و جامعه طراحان و توسعه‌دهنده‌گان دیگر می‌گویند واگذار کردن پیکربندی یک گوشی به دست کاربر یعنی فاجعه و افت شدید کارایی. کاربران زیادی هم در سایت‌های مختلف اذعان کردند که چنین اسمارت‌فونی را نمی‌خرند؛ چون طراحی شکیل و زیبایی ندارد و ترجیح می‌دهند آیفون یا گلکسی بخرند که یکپارچه است. در واقع، این کاربران به ظاهر گوشی ایراد گرفتند. وقتی داشتم این کامنت‌ها را می‌خواندم، به یک باره تاریخ برایم تکرار شد: کیس‌هایی که کاربر هر قطعه‌اش را به اختیار انتخاب و مونتاژ می‌کند در مقابل کامپیوترهای یکپارچه‌ای که اپل پیشتازشان بود. باز هم جنگ قدرت میان طرفداران آزادی انتخاب و یکپارچگی و اینکه کارایی کدام‌یک بهتر است؟ از سویی دیگر چندین شرکت به غیر از گوگل دارند این ایده را به پیش می‌برند و بیشتر از گذشته روی این موضوع تاکید می‌کنند که آینده به نام اسمارت‌فون‌های ماژولار سند زده شده است. شما چطور فکر می‌کنید؟

منبع