بیماریهای قلبی که حین حاملگی بروز میکنند
بیماریهای قلبی – عروقی ممکن است در حین حاملگی بروز نموده و باعث به خطر انداختن مادر و جنین شوند.
هیپرتانسیون در طی حاملگی مشکل غیر شایعی نیست و به صورت افزایش دائمی در فشار خون به میزان یا فشار خون مطلق بیش از تعریف میگردد. سه شکل اصلی هیپرتانسیون که حین حاملگی بروز میکنند عبارتاند از هیپرتانسیون مزمن، هیپرتانسیون حاملگی و توکسمی، توکسمی شکلی از هیپرتانسیون است که در نیمه دوم حاملگی بروز میکند و با پروتئینوری، خیز و در موارد شدید تشنج همراه است. این مشکل معمولاً توسط متخصص زنان و زایمان مورد درمان قرار میگیرد و در اینجا از آن صحبت نمیکنیم.
هیپرتانسیون حاملگی (gestational hypertension)، افزایش فشارخونی است که در اواخر حاملگی، حین زایمان یا در اولین روزهای پس از زایمان رخ میدهد. این بیماری با پروتئینوری یا خیز همراه نیست و ۲ هفته پس از زایمان برطرف میشود. اگر افزایش فشارخون قبل از هفته بیستم حاملگی روی دهد از نوع هیپرتانسیون مزمن در نظر گرفته میشود. صرف نظر از علت، با افزایش شدت فشار خون احتمال مرگ جنین نیز افزایشمییابد و شروع آن زمانی است که فشار دیاستولیک در سه ماهه دوم به بیش از mmHg۷۵ و یا در سه ماهه سوم بیش از mmHg۸۵ افزایش یابد. درمان اولیه شامل کاهش فعالیت بدنی و محدودیت نمک است. اگر فشار خون بالای mmHgباقی بماند باید از داروی ضد فشار خون استفاده کرد.
داروهایی که از آنها با اطمینان میتوان در حاملگی استفاده کرد شامل هیدرالازین، آلفا – متیل دوپا، کلونیدین، بتابلوکرها و لایتالول هستند.
به خاطر افزایش خطر کاهش خونرسانی جفتی، تجویز دیورتیکها باید با احتیاط صورت گیرد.
کاردیومیوپاتی حوالی زایمان peripartum cardio myopathy (PCM) شکلی از کاردیومیوپاتی اتساعی است که طی سه ماهه آخر حاملگی یا ۶ ماهه اول پس از زایمان در زنانی روی میدهد که سابقه بیماری قلبی یا علل دیگر اختلالات قلبی نداشتهاند. بروز (incidence) واقعی بیماری مشخص نیست، اما احتمالاً از هر ۳-۴ هزار حاملگی یک زن دچار آن میشود. هر چند علت PCM مشخص نیست، آسیب میوکارد احتمالاً منشأ ایمونولوژیک دارد. علائم ابتدایی شامل علائم نارسایی احتقانی قلب است. برای اندازهگیری ابعاد حفرهای و شدت نا کارایی بطنی میتوان از اکوکاردیوگرافی استفاده کرد. عاقبت PCM کاملاً متغیر است و تقریباً در یک سوم موارد منجر به مرگ یا نارسایی قلبی پیشرونده میشود. در صورت بروز علاتم قبل از زایمان، پیش آگهی بسیار بد است. علیرغم چنین احتمالی، بسیاری از مبتلایان کاملاً بهبود مییابندهر چند که احتمالاً عود بیماری به خصوص در حاملگیهای بعدی وجود دارد. درمان بیماری مشابه نارسایی احتقانی قلب است و معمولاً شامل گشادکنندههای عروقی، مثل هیدرالازین، دیگوکسین و دیورتیکها میشود. مهار کنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین در حیوانات باعث افزایش احتمال مرگ ومیر جنین شدهاند و باید از تجویز آنها خودداری کرد. قبل از حاملگیهای بعدی بهتر است ابتدا بررسی کامل از نظر عملکرد قلب انجام شود. اگر فرد مورد نظر تصمیم بگیرد حامله شود باید مرتباً از نظر نشانههای نارسایی قلبی تحت نظر باشد.
تقریباً ۵۰ درصد از موارد دیسکسیون آئورت در زنان زیر ۴۰ سال، مربوط به زنان حامله است. هر چند علت این امر مشخص نیست، احتمالاً تغییرات هورمونی و همودینامیک ناشی از حاملگی باعث سست شدن دیواره آئورت میشود. احتمال بروز این عارضه در سه ماهه سوم بیش از بقیه زمانها است، اما به هر حال در هر ماه از حاملگی یااوایل دوره پس از زایمان میتواند روی دهد. علائم حین مراجعه و کارهای تشخیصی مشابه زنان غیرحامله است. اکوکاردیوگرافی از طریق مری برای تشخیص دیسکسیون آئورت از حساسیت و ویژگی کافی برخوردار است و در ضمن جنین را در معرض پرتوتابی یونیزان قرار نمیدهد. درمان عبارت است از کنترل دقیق فشار خون و تجویز بتابلوکر به منظور کاهش نیروهای برشی (shear forces) ناشی از جریان جهش خون است. توصیههای جراحی ترمیمی (corrective surgery) با زنان غیرحامله فرقی ندارند.