پنومونی، عفونت ریه یا ذات الریه چیست؟

پنومونی به عنوان عفونت پارانشیم دستگاه تنفسی تحتانی توسط عواملی مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها، یا حتی انگل‌ها تعریف می‌شود و باید آن را از پنومونیت که التهاب ریه‌ها ناشی از علل مختلف غیر عفونی شامل مواد شیمیایی، خون، پرتوتابی و فرآیندهای خود ایمنی است تمایز داد. پنومونی، ششمین علت مرگ و میر در ایالات متحده، سالیانه مسؤل ۴ تا ۱۰ میلیون عفونت تنفسی است.

عوامل میکروبی می‌تواند به طرق مختلف وارد ریه‌ها شوند. شایع‌ترین راه، آسپیراسیون ترشحات دهانی- حلقی است. گونه‌های لژیونلا، مایکوباکتریوم‌ها، قارچ‌های آندمیک، مایکوپلاسمینومونیه، کلامیدیا بانومونیه و اکثر عفونت‌های ویروسی مثال‌هایی از پنومونی ایجاد شده در اثر استنشاق مستقیم ارگانیسم‌ها هستند که منجر به تجمع جغرافیایی و فصلی موارد ] بیماری[می‌گردد. با شیوع کمتر، پنومونی از گسترش خونی یا آمبولیک از دریچه‌های قلبی یا لخته وریدی عفونی ناشی می‌گردد. عروق کوچک گردش خون ریوی به عنوان صافی‌هایی برای خون وریدی عمل می‌کنند که حامل تجمعات کوچک باکتری‌ها از منبع‌شان می‌باشد. از این رو پنومونی‌های منشاء گرفته از خون اغلب چند کانونی بوده و ضایعات محیطی آن مستعد حفره‌دارشدن (cavitation) سریع هستند.

تشخیص و درمان به داده‌های بالینی، تصویربرداری و آزمایشگاهی بستگی دارد. بیماران معمولاً علائم تنفسی از جمله سرفه خلط دار (productive cough)، تنگی نفس، درد سینه، و گهگاه خلط خونی (hemoptysis) بروز می‌دهند. سایر علائم کمتر اختصاصی عبارتند از: تب، بی حالی فراگیر، دردهای عضلانی و کاهش وزن. تظاهر بیماری ممکن است حاد باشد (در عرض روزها تا هفته‌ها)، چنان‌که در پنومونی باکتریایی دیده می‌شود، یا تحت حاد و مزمن باشد (در عرض هفته‌ها تا سال‌ها)، چنان‌که در سل دیده می‌شود. ممکن است بیماران دچار بی‌کفایتی سیستم ایمنی (immunocompromised) (مثل افراد مبتلا به عفونت ویروس نقص ایمنی انسان)، مستعد بیماری‌های خاص باشند و آگاهی از نقص خاص در سازوکارهای دفاعی میزبان می‌تواند به تعیین علت عفونت کمک کند.

عکس سینه نقش مهمی ایفا می‌کند. در بیمار مبتلا به پنومونی یک کدورت پارانشیمی قابل رویت است؛ با این حال بیماری‌های غیر عفونی وجود دارند که پنومونی را تقلید می‌کنند و هیچ یافته پرتونگاشتی، کاملاً مختص عفونت نیست.

انتخاب اولیه آنتی‌بیوتیک ممکن است با هدایت رنگ‌آمیزی گرم ترشحات تنفسی صورت گیرد. این کار نیازمند نشان دادن یک نمونه خلط رضایت‌بخش (که به صورت مشاهده بیش از ۲۵ گویچهٔ سفید چند هسته‌ای و کمتر از ۱۰ سلول اپی تلیومی در هر میدان با بزرگ‌نماییپایین تعریف می‌شود) و حضور یک ارگانیسم غالب (بیش از ۸ تا ۱۰ ارگانیسم در هر میدان با بزرگ‌نمایی بالا) می‌باشد، به خصوص اگر همان باکتری‌ها در درون گویچه‌های سفید نیز یافت شوند. با این حال علی‌رغم انجام آزمایشات گسترده ارگانیسم مسبب فقط در 50 درصد موارد همهٔ پنومونی‌ها قابل شناسایی است.

دستورالعمل‌های بالینی برای در اختیار نهادن یک رویکرد نظام‌مند به تشخیص و درمان پنومونی ایجاد شده‌اند. یک سؤال کلیدی که باید در ارزیابی اولیهٔ پنومونی پرسیده شود این است که آیا پنومونی اکتسابی از جامعه می‌باشد یا مرتبط با مراقبت‌های بهداشتی؟