چرا در حالی که شبکه‌های اجتماعی مملو از اخبار جعلی هستند؛ دو سوم بزرگسالان امریکا اخبار جدید را روی شبکه‌های اجتماعی می‌خوانند
تحقیقات جدید موسسه Pew نشان می‌دهد در کشور امریکا درصد افراد بزرگسالی که اطلاعات و اخبار جدید را روی شبکه‌های اجتماعی می‌خوانند؛ افزایش یافته است و این وضعیت در حالی است که خبرهای جعلی و اشتباه زیادی روی این رسانه‌ها منتشر می‌شود.
تحقیق قبلی این موسسه در ماه می؛ نشان می‌داد حدود ۶۲ درصد افراد بزرگ‌سال کشور امریکا خبرها را از روی پلتفرم‌های رسانه‌ای فناوری دریافت می‌کنند و ۱۸ درصد دیگر افراد نیز پاسخ داده بودند که «اغلب»؛ اخبار جدید را روی شبکه‌های اجتماعی می‌خوانند. اما تحقیق جدید موسسه PEW نشان می‌دهد این آمار طی همین چند ماه افزایش داشته است و اکنون بیش از دو سوم افراد (۶۷ درصد) حداقل برخی از اخبار مورد نیازشان را از روی شبکه‌های اجتماعی برمی‌دارند و تنها ۲۰ درصد یعنی یک پنجم گفته‌اند «اغلب» چنین کاری می‌کنند.
شاید در ابتدا به نظر برسد که این افزایش تمایل افراد به دنبال کردن اخبار از روی شبکه‌های اجتماعی طبیعی است و آن‌چنان هم زیاد نیست ولی اهمیت موضوع در جای دیگری است. بسیاری از شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک مملو از اخبار جعلی و کذب هستند. از یک سو؛ مدیران فیسبوک به این موضوع اهمیت زیادی نداده و ابزارها و بسترهایی برای تشخیص و جداسازی اخبار صحیح از اخبار جعلی ندارند و از سوی دیگر مردم عادی نمی‌توانند خبرهای صحیح را از خبرهای کذب تشخیص دهند.
در ایران؛ بارها این فضا را تجربه کردیم که یک خبر به سرعت روی شبکه‌های اجتماعی منتشر و با واکنش‌های و پست‌های بسیار زیادی دنبال شده ولی پس از چند روز کذب بودن خبر تایید شده است. باز هم شاید درباره خبرهای عادی و کم اهمیت؛ بشود از موضوع غیرقابل‌اعتماد بودن شبکه‌های اجتماعی گذشت اما وقتی پای خبرهای مهمی در میان است؛ همانند اتفاقاتی که در انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا افتاد؛ دیگر نمی‌شود اهمیت این موضوع را نادیده گرفت. هنوز بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند روسیه با مهندسی فضای انتخاباتی ریاست‌جمهوری امریکا و انتشار اخبار کذب و جعلی سعی کرده است روی افکار مردم تاثیر بگذارد.
اما چرا مدیران فیسبوک و دیگر شبکه‌های اجتماعی تلاش جدی برای حذف اخبار کذب و جعلی نمی‌کنند؟ کسب‌وکار شبکه‌های اجتماعی بر پایه استقبال و افزایش مخاطبین‌شان است و یکی از روش‌های افزایش مخاطب و عضوگیری همین خبرهای جعلی هستند. اخباری که احساسات مردم را تحریک می‌کند؛ داستان‌های ساختگی؛ خبرهایی درباره زندگی خصوصی افراد مشهور؛ بازی با اعتقادات و تخیلات مردم و نظایر این‌ها می‌تواند شبکه‌های اجتماعی را با بازدید بیشتری روبرو کند و مدیران آنها همین هدف را دنبال می‌کنند.
بنابراین؛ در حالی که به نظر می‌رسد باید ذائقه مردم از خواندن خبر روی شبکه‌های اجتماعی به سوی رسانه‌های آنلاین معتبر یا رسانه‌های مکتوب هدایت شود؛ در عمل شاهد افزایش مخاطبان شبکه‌های اجتماعی هستیم. وقتی مردم روی شبکه‌های اجتماعی خبرها را دنبال می‌کنند؛ عادت می‌کنند که هر چیزی را زود بپذیرند و باور کنند و درباره صحت و سقم آن یا اعتبار منبع خبر هیچ‌گونه تلاشی نداشته باشند و بدتر آن‌که فکرشان را به کار نیندازند و درباره‌اش تفکر نکنند. شبکه‌های اجتماعی دوست دارند مردم سریعا هر چیزی را بخوانند و باور کنند و تحت تاثیر قرار بگیرند. فضای هیجانی و احساسی در شبکه‌های اجتماعی بسیار پررنگ‌تر از فضای منطق و تعقل است و این خطری جدی محسوب می‌شود.
نظرسنجی‌های موسسه Pew حقایق دیگری را هم نشان می‌دهد. مثلا افرادی که خبرها را روی شبکه‌های اجتماعی دنبال می‌کنند؛ از سال ۲۰۱۶ تا سال ۲۰۱۷ بیش از ۱۰ درصد افزایش داشتند یا اینکه غالب افرادی که خبرها را روی رسانه‌های اجتماعی دنبال می‌کردند؛ افرادی مسن با مدرک تحصیلی پایین و از کار افتاده بودند. همین‌طور؛ غالب آنها اخبار را از روی توییتر دنبال می‌کنند.
نظر شما درباره افزایش علاقه مردم به استفاده از شبکه‌های اجتماعی به عنوان رسانه‌های خبری چیست؟ اگر شما هم جز این دسته از افراد هستید؛ چگونه خبرهای درست را از خبرهای جعلی تشخیص می‌دهید و چقدر به شبکه‌های اجتماعی اعتماد دارید؟
