ژنیکوماستی یا بزرگ شدن پستان در مردان چه عللی دارد و شیوه تشخیص و درمان آن کدام‌ها هستند؟

به بزرگ شدن پستان در مردان، ژنیکوماستی (Gynecomastia) گفته می‌شود.

ژنیکوماستی فیزیولوژیک در سه فاز زندگی شامل نوزادی، نوجوانی و پیری روی می‌دهد که علت آن بالا بودن نسبت استروژن به تستوسترون است. ژنیکوماستی در نوزادی به دلیل استروژن‌های جفت ایجاد می‌شود. در نوجوانی نسبت استرادیول به تستوسترون زیاد است و در افراد مسن، کاهش تستوسترون موجب افزایش نسبی استروژن می‌گردد.

در دوران بلوغ، ژنیکوماستی اغلب یک‌طرفه است و بین سنین 12 تا 15 سالگی روی می‌دهد، در حالی که ژنیکوماستی در افراد مسن معمولا دوطرفه است.

در مردانی که چاق نیستند، بافت پستانی باید حداقل 2 سانتی‌متر قطر داشته باشد، تا ژنیکوماستی مطرح گردد.

موارد زیر به ویژه در افراد مسن مطرح کننده سرطان پستان است:

– توده غالب (Dominant mass)

– نواحی سفت (Areas of firmness)

– نامنظمی (Irregularity)

– عدم تقارن (Asymmetry)

به طور کلی ژنیکوماستی احتمال بروز سرطان پستان در مردان را افزایش نمی‌دهد ولی ژنیکوماستی و سرطان پستان در مبتلایان به سندروم کلاین فلتر شایع‌تر است.

افزایش استروژن یا کاهش آندروژن ممکن است موجب ژنیکوماستی شود. برخی علل افزایش استروژن عبارتند از:

– تومورهای بیضه، آدرنال، سرطان ریه و کارسینوم هپاتوسلولار

– هیپرتیروئیدی و هیپوتیروئیدی

– بیماری کبدی (سیروز الکلی یا غیرالکلی)

– اختلال تغذیه‌ای (محرومیت از پروتئین و چربی)

– هیپرپرولاکتینمی

برخی علل کاهش آندروژن عبارتند از:

– افزایش سن

– سندروم کلاین فلتر

– نارسایی بیضه به دلیل تروما، ارکیت، کریپتورکیدیسم یا رادیاسیون

– نارسایی کلیه

ویژگی‌های سندروم کلاین فلتر عبارتند از:

– ژنیکوماستی

– هیپوگنادیسم هیپوگنادوتروپیک

– آزواسپرمی

در سندروم کلاین فلتر با وجود رویش موهای پوبیس و آگزیلا، بیضه‌ها کوچک و سفت هستند و آلت کوچک است.

برخی علل دارویی ژنیکوماستی عبارتند از:

– استروژن‌ها

– استروئیدهای آنابولیک

– ماری جوانا (حشیش)

– سایمتیدین

– کتوکنازول

– اسپیرونولاکتون

– داروهای ضدسرطان

– تئوفیلین

– وراپامیل

– ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای

– فوروسماید

درمان

اگر ژنیکوماستی علت مشخصی داشته باشد، برطرف کردن آن توصیه می‌شود. در مواردی که کمبود آندروژن علت ژنیکوماستی باشد، تجویز تستوسترون ممکن است موجب پسرفت آن شود.

جراحی در موارد پیش‌رونده و مقاوم به سایر روش‌های درمان در نظر گرفته می‌شود.