در بدن انسان چه موادی نقش سوخت را بازی میکنند؟
همان طور که یک موتور برای کار کردن احتیاج به سوخت (از قبیل زغال، نفت و غیره) دارد، بدن ما نیز برای انجام کارهای خود احتیاج به سوخت دارد و این سوخت از طریق مواد غذایی وارده به بدن تأمین میشود. مواد غذایی به دو دسته انرژی زا و غیر انرژی زا تقسیم میشوند. مواد غذایی انرژی زا که در حقیقت برای بدن ما نقش سوخت را بازی میکنند شامل: کربوهیدراتها، چربیها و پروتئینها میباشند. مواد غذایی غیر انرژی زا نیز شامل: ویتامینها، آب و املاح معدنی میباشند.
کربوهیدراتها با قندها، مهمترین منبع انرژی در تغذیه انسانی میباشند. در اغلب کشورها غلات، حبوبات، سیب زمینی و برنج قسمت عمده مواد غذایی را شامل میشوند. چربیها به دلیل ارزش انرژی زایی در رژیم غذایی اهمیت خاصی دارند. ارزش انرژی زایی چربیها معادل دو برابر قندها و پروتئینها میباشد و چربیها شکل ذخیره انرژی در بدن هستند. چربیها در مواد غذایی بهصورت جدا و یا ترکیب در مواد غذایی وجود دارند و ممکن است منبع حیوانی و یا گیاهی داشته باشند. چربیها در کره، خامه، زرده تخممرغ، پنیر، گردو، گوشت و شیر یافت میشوند. پروتئینها در ساختمان سلولها و بافتهای بدن نقش اساسی را به عهده دارند و در تخممرغ، شیر و فرآورده های آن، گوشت و ماهی یافت میشوند.
تمام این مواد غذایی گفته شده، در طی ورود به بدن با کمک اکسیژن که از طریق عمل دم در تنفس ایجاد میشود می سوزند و با شکسته شدن به اجزای تشکیل دهنده خود انرژی آزاد میکنند و این انرژی در انجام اعمال ارادی و غیرارادی بدن مورد استفاده قرار میگیرد. بنابراین ما برای انجام اعمال بدن به این مواد غذایی بهطور منظم و متناوب نیاز داریم.
مواد وارده به بدن در بدن جذب شده و مورد استفاده قرار میگیرند و مواد غیر ضروری نیز به فرم مواد دفعی از بدن خارج میشوند. مواد دفعی به شکل ادرار، مدفوع، دیاکسید کربن که از عمل بازدم در طی فرآیند تنفس ایجاد میشود و همچنین آب که در اثر فرآیند عرق و بازدم ایجاد میشود از بدن دفع میشوند.
مسأله جالب در بدن انسان این است که بین تولید حرارت و مصرف آن در بدن تعادل وجود دارد بهطوریکه دمای بدن همواره یکسان و ثابت باقی میماند.
بدن انسان ماشین فوقالعاده ای است که بدون هیچ ترمز، بهطور مداوم کار میکند. حتی وقتی خواب هستیم، فرآیندهای بیشماری از قبیل تنفس گوارش و ضربان قلب بدون وقفه ادامه می یابند و مواد غذایی بهعنوان سوخت بهطور مداوم در حال سوختن و مصرف هستند.