سکته مغزی آمبولیک (به خاطر آمبولی) چیست و چطور ایجاد می‌شود؟
چه بیماری‌های دیگری شبیه سکته مغزی آمبولیک هستند؟
- انفارکت‌های ایسکمیک ناشی از آترواسکلروز کاروتید یا ورتبروبازیلر
- انفارکت لاکونر
- تشنج
- میگرن
- خون‌ریزی مغزی
- تومور
چگونگی ایجاد و علت‌های بیماری سکته مغزی آمبولیک
- سکته‌های آمبولیک حدود ۲۵% از تمام سکته‌های ایسکمیک را تشکیل می‌دهند.
- شایع‌ترین علت آن آمبولی‌های قلبی است که در عروق مغزی گیر می‌افتند.
- آمبولی‌ها به‌طور شایع از دهلیز چپ یا دریچه‌های قلبی در طرف چپ منشأ می‌گیرند.
- آئورت صعودی می‌تواند منشأ آمبولی‌های آتروماتو باشد.
- یکی از دلایل شایع عبارت است از فیبریلاسیون دهلیزی غیردریچه‌ای.
- میزان وقوع سالانه سکته در بیماران مبتلا به فیبریلاسیون پایدار درمان‌نشده ۶% است.
- بیمارانی که دارای سوراخ بیضی باز (PFO) همراه با شانت راست به چپ هستند در معرض خطر افزایش یافته بروز سکته قرار دارند.
- پاتوفیزیولوژی آن نامشخص است.
- نظریاتی که در این مورد وجود دارد عبارتند از: آمبولی‌های پارادوکسیکال از سیستم وریدی‌های عمقی در اندام‌ها، نقش داشتن دهلیز (فیبریلاسیون متناوب دهلیزی)، یا وجود لخته‌های درجا بر روی جدار دهلیز.
- وجود آنوریسم جداری دهلیزی همراه با ایجاد آمبولی‌های سیستیک سبب بروز سکته در حدود ۱۰% از بیماران مبتلا به اندکاردیت می‌شود.
- ممکن است به ندرت سکته‌های آمبولیک به‌صورت شریان –به- شریان اتفاق بیفتد (در این حالت، آمبولی از آئورت یا کاروتید منشأ گرفته و به شریان‌های کوچک‌تر داخل مغزی می‌رود).
علایم و نشانه‌های بالینی سکته مغزی آمبولیک
- شروع ناگهانی مونوپارزی (درگیری دست یا پا) یا همی‌پارزی (درگیری دست و پا)
- علایم حسی محدود به یک اندام هستند.
- جریان خون خلفی در حدود ۲۰% موارد درگیر است که به‌طور شایع سبب آتاکسی، دوبینی، تاری دید، یا دیزآرتری می‌شود.
- ممکن است بیمار دچار تشنج شود.
- ممکن است علائمی از بیماری زمینه‌ای دیده شود (صدای غیرطبیعی در بیماری‌های دریچه‌ای قلب، ضربان قلبی نامنظم در فیبریلاسیون دهلیزی، تب در اندوکاردیت).
چگونه بیماری سکته مغزی آمبولیک را تشخیص بدهیم؟ روند و شیوه بررسی
- کارهای تشخیصی عمومی همانند سایر سکته‌های ایسکمیک است (سکته ایسکمیک را ببینید).
- باید EEG از نظر فیبریلاسیون دهلیزی مورد بررسی قرار بگیرد.
- درصورت وجود صدای قلبی یا وژتاسیون‌های دریچه‌ای، کشت خون انجام شود.
- برای مشخص‌کردن منشأ قلبی آمبولی‌ها از TTE استفاده می‌شود اما این روش تنها ۱۵% خواستگاه‌های آمبولی را مشخص می‌کند.
- TEEدقیق‌تر از TTE است اما روشی است تهاجمی.
لخته‌های دهلیز چپ، لخته‌های گوشک دهلیزی، یا آتروم‌های آئورتی را مشخص می‌کند. برای تشخیص سوراخ بیضی باز، استفاده از روش حباب‌های هوا (به عنوان کنتراست در اولتراسوند) ضروری است.
راه‌های درمان سکته مغزی آمبولیک
- رویکرد کلی مثل سایر بیماران سکته‌ای (سکته ایسکمیک را ببینید).
- تقریباً در تمام بیماران دچار فیبریلاسیون دهلیزی غیردریچه‌ای مزمن، درمان ضدانعقادی باید انجام شود.
- موارد منع مصرف عبارتند از: فیبریلاسیون دهلیزی بدون اختلال زمینه‌ای در بیماران جوان، عدم تحمل وارفارین و وجود خطر قابل توجه خون‌ریزی یا افتادن.
- درمان با هپارین شروع می‌شود (تا رسیدن به PTT معادل ۵/۲ برابر کنترل) و با وارفارین ادامه می‌یابد (تا رسیدن به INR بین ۰/۳-۸/۱)
- آسپیرین فایده چندانی ندارد اما در مواردی که نمی‌توان از وارفارین استفاده کرد، تا حدودی اثر محافظتی دارد.
- درمان سوراخ بیضی باز معلوم نیست؛ روش‌های موجود عبارتند از: آسپیرین، وارفارین، یا بستن آن به روش داخل عروقی یا جراحی.
- درصورتی که کشت‌های خون مثبت هستند، آنتی‌بیوتیک مناسب تجویز شود.
- در بیماران مبتلا به اندوکاردیت، استفاده از داروهای ضدانعقادی ممنوع است.
پیش‌آگهی/ عوارض
- سکته آمبولیک می‌تواند سبب انفارکت‌های سریع همراه با خون‌ریزی در داخل آنها به‌ویژه در مواقعی که داروی ضدانعقاد شروع شده است، شود.
- در ۲۰% بیماران با “سکته بدخیم” تظاهر می‌کنند که با ادم وسیع یک نیمکره و هرنیاسیون مشخص می‌شود؛ این سندروم میزان مرگ و میر بالایی دارد.
- ممکن است تشنج روی دهد.
- داروهای ضدانعقاد خطر بروز سکته را به میزان ۷۰% کاهش می‌دهند اما ممکن است سبب خون‌ریزی شوند (به‌خصوص در افراد سالخورده).
- فیزیوتراپی و درمان‌های شغلی از مهم‌ترین درمان‌های همراه به شمار می‌روند.