گلیوما چیست و چه علائم و نشانه‌هایی دارد؟ راه‌های تشخیص و درمان

چه بیماری‌های دیگری شبیه گلیوما هستند؟

• مدولوبلاستوم
• مننژیوم
• تومورهای متاستاتیک
• آبسه مغزی
• لنفوم CNS
• عفونت‌های غیرمعمول (مانند توکسوپلاسموز)
• بیماری‌های دمیلینه‌کننده (MS تومورال)

چگونگی ایجاد و علت‌های گلیوما

• یک تومور مهاجم متشکل از سلول‌های گلیال که ممکن است دارای رشد بطئی و کند بوده و یا به‌شدت بدخیم باشد.
• تومورها از آستروسیت‌ها (آستروستیوم، گلیوبلاستوما مولتی فورم)، الگودندروسیت‌ها (الیگودندروگلیوما) یا نورواکتودرم (مدولوبلاستوم) منشأ می‌گیرند.
• گلیوماها به وسیله سلولاریتی و درجهٔ بدخیمی درجه‌بندی می‌شوند:
• درجه I: آستروستیوم سلول بزرگ ساب اپاندیمال، آستروستیوم پیلوسیتی
• درجه II: اپاندیوم، آستروستیوم مننژ، الیگوندروگلیوم، نوروسیتوم مرکزی
• درجه III: آستروستیوم آناپلاستیک، الیگودندروگلیوم آناپلاستیک، اپاندیموم آناپلاستیک
• درجه IV: گلیوبلاستوم مولتی‌فورم، الیگودندروگلیوم آناپلاستیک/ گلیوبلاستوم مولتی‌فورم
• گلیوبلاستوما با درجه پایین ممکن است در یک درجه بدخیمی بالا یا پایین‌تر عود نماید.
• اکثر تومورهای بدخیم اولیه مغزی از موتوسیون‌های ژنتیکی denovo ناشی می‌شوند.
• گلیوبلاستوما مولتی‌فورم شایع‌ترین تومور اولیه مغز است.

علایم و نشانه‌های بالینی گلیوما

• تظاهر بالینی بستگی به محل و سرعت رشد تومور دارد.
• تومورهای با درجه پایین معمولاً با تشنج تظاهر می‌کنند.
• تومورهای با درجهٔ بالا اغلب با سردرد، گیجی، نشانه‌های عصبی فوکال (مثل ضعف بازو یا پا) با یا بدون تشنج تظاهر می‌کنند.
• هرچه تومور بدخیم‌تر باشد، سرعت از بین رفتن اعمال نورولوژیک بیشتر است.
• تهوع/ استفراغ
• لتارژی

چگونه بیماری گلیوما را تشخیص بدهیم؟ روند و شیوه بررسی

• شرح حال و معاینه فیزیکی نورولوژیک دقیق
• CT اسکن سر با و بدون کنتراست بیشتر موارد را شناسایی می‌کند.
• MRI سر با و بدون گادولینیوم، بهترین روش تصویربرداری جهت تعیین محل و وسعت تومور است.
• تصویربرداری توده‌های ارتشاحی، حاشیه‌های با وضوح کمتر، ادم و اثر توده‌ای را نشان می‌دهد.
• تشخیص پاتولوژیک برای درجه‌بندی بر اساس درجهٔ سلولاریتی و پلئومورفیسم صورت می‌گیرد.
• هتروژنی در داخل تومور شایع است.
• آستروسایتوما معمولاً با رنگ‌آمیزی ایمنی برای پروتئین اسیدی فیبریلاری گلیال مثبت می‌شوند.
• اشکال تشخیصی گلیوبلاستوما مولتی‌فورم شامل پرولیفراسیون عروقی یا نکروز انعقادی است.

راه‌های درمان گلیوما

• استروئیدها باید در همهٔ موارد به منظور کاهش ادم اطراف تومور به کار رود.
• درمان ضد تشنجی
• بیوپسی استریوتاکسیک یا جراحی باز در صورت امکان؛ برداشت بیشتر و حداکثر ممکن است بقا بیشتری را اعطا کند.
• رادیوتراپی ممکن است برای تومورهای درجه III و IV و احتمالاً II مفید باشد.
• به‌دنبال برداشتن تومور، تومورهای درجه I و II غالباً نیاز به رادیوتراپی ندارند.
• کموتراپی برای الیگودندروگلیومای آناپلاستیک استفاده می‌شود و ممکن است سود نسبتاً کمی برای بقا در دیگر انواع تومورها داشته باشد.

پیش‌آگهی/ عوارض

• مهم‌ترین متغیرهای پروگنوستیک عبارتند از: سن در زمان تشخیص، هیستولوژی تومور، کفایت برداشت جراحی و وضعیت عملکردی
• بقا به درجه تومور بستگی دارد:
• درجه I: بیش از 20 سال
• درجه II: بیش از 10 سال
• درجه III: کمتر از 5 سال
• درجه IV: کمتر از 3 سال
• درمان رادیوتراپی ممکن است به وسیلهٔ نکروز ناشی از رادیوتراپی بافت‌های مغزی اطراف تومور عارضه‌دار شود.
• دمانس به دنبال رادیوتراپی شایع است.
• کموتراپی اغلب با عوارض جانبی سیستمیک همراه است.

گلیوماها به‌ندرت به وسیلهٔ جراحی تنها درمان می‌شوند به جز تومورهای درجه I.