فیزیولوژی و کارکرد طبیعی مری
در ظاهر، به نظر میرسد که مری یک عضو ساده با یک عمل خاص، یعنی انتقال غذا و مایعات بلعیده شده به معده میباشد، اما همین عمل ساده مستلزم یک سری حرکات کاملاً هماهنگ بوده و با کمک سدهای حفاظتی ویژه، برای جلوگیری از پسزدن ترشحات معده به مری و حنجره، انجام میشود. ناهماهنگی و اختلال در این اعمال میتواند باعث علایم آزارندهای شود که در زمرهٔ شایعترین علایم مراجعهٔ بیماران به پزشک است.
اعمال طبیعی مری
مری یک لولهٔ عضلانی توخالی است که برای انتقال مواد خورده شده از دهان به معده طراحی شده، و این انتقال را به شکلی هماهنگ انجام میدهد. مری از دو نوع عضله مخطط (یک سوم اول) و عضله صاف (دو سوم آخر) درست شده که در بین دو اسفنکتر قرار گرفته اند، این دو استفکتر در فواصل بلع غذاها، تونوسی بالایی داشته و منقبض هستند. اسفنکتر فوقانی مری upper esophageal sphincter (UES) باز میشود تا لقمه غذا وارد مری شود و سپس به سرعت بسته میشود تا مانع از آسپیراسیون مواد به داخل نای شود. اسفنکتر تحتانی مری lower esophagealsphyncter (LES) در آغاز بلع، باز میشود و تا زمانی که لقمه غذا وارد معده نشده، باز باقی میماند. سپس بسته میشود تا مانع از ریفلاکس (پسزدن) مواد خورده شده به داخلی مری شود.
عمل بلع با جلو راندن لقمه جویده شده به داخل قسمت خلفی حلق دهانی (oropharynx) توسط زبان، شروع میشود. در مرحله بعدی بلع، رویدادهای مختلفی رخ میدهند:
کام نرم بلند شده و nosopharynx(حلق بینی) را مسدود میکند.
اپیگلوت دهانهٔ حنجره را میبندد و مانع از ورود غذا به تراشه میشود.
حنجره به بالا کشیده میشود تا مری راحتتر باز شود.
اسفنکتر فوقانی مری شل میشود.
عضلات تنگکننده حلق منقبض شده و لقمه غذا را در طول مری حرکت میدهند.
پس از آن که لقمه غذا وارد مری شد، در اثر یک سری انقباضات هماهنگ (حرکات دودی اولیه) به پایین رانده میشود. حرکات مری به واسطه آزاد شدن عصب – رسانههای (نوروترانسمیتر) موضعی از سلولهای عصبی جدار روده صورت میگیرند. انقباض بخشی از مری که در بالای لقمه است توسط استیلکولین و انبساط بخشی از مری که در پایین لقمه غذا واقع است توسط اکسید نیتریک (NO) و پپتید محرک عروق روده vasoactive intestinal peptide (VIP) صورت میگیرد.