در جستجوی کاغذ
سال 1719 م
در جستجوی کاغذ
گردشی در جنگل موجب شد کاغذ فراوان شود.
در قرن هفدهم٬ اروپا دچار کمبود فلج کنندهای شد. مردم با این واقعیت رو به رو شدند که عرضهٔ کالای مصرفی با ارزشی بسیار کم شده است. این کالا چه بود؟
پارچه کهنه
پارچههای کهنه را برای تهیهٔ کاغذ به کار میبردند و تقاضا برای کاغذ در آن زمان زیاد بود. بر سر به دست آوردن کاغذ بیشتر بین ناشران روزنامهها و مجلات سیاسی غوغایی بر پا بود: اما پارچهٔ کهنه و بی مصرف به اندازهٔ کافی وجود نداشت. آگاهیهایی چاپ شد و از زنان خواست تا ” پارچههای کهنه و به درد نخورشان” را نگه دارند و دور نیندازند. در سال 1666 ٬ حکومت انگلستان استفاده از پنبه و نخ را برای دفن مردگان ممنوع اعلام کرد و حکمی صادر کرد که آنها را برای تهیهٔ کاغذ نگه دارند. یک کارآفرین٬ حتی پیشنهاد کرد از پارچههایی که به دور مومیان مصری پیچیده شده است٬ استفاده کنند. کمبود پارچه کهنه به ترس از کمبود کاغذ در اروپا و آمریکا منجر شد.
در این هنگام دانشمندی فرانسوی٬ روزی تصمیم گرفت در جنگل و میان درختان قدمی بزند. رنه آنتوان فرشو دو رئومور (rene- antonine ferchault de reaumur) متخصص علوم طبیعی و شیمیدان برجسته و موفقی بود٬ همچنین به حشرات علاقهٔ زیاد داشت. روزی در حال قدم زدن در جنگل٬ به لانهٔ خالی و متروک زنبوری برخورد کرد. او که از این مسئله بسیار مشعوف شده بود٬ آن را به دقت بررسی کرد و به واقعیت عجیبی دست یافت: لانهٔ زنبور از کاغذ درست شده بود٬ کاغذی که زنبورها درست کرده بودند و در آن پارچه کهنه به کار نرفته بود. چگونه چنین چیزی ممکن بود؟ زنبورها چووب و الیاف گیاهان را جویده بودند.
او از خود پرسید کاری را که زنبورها انجام دادهاند٬ آیا بشر نیز میتواند بکند؟ سالها طول کشید٬ اما کشف رئومور جرقهای بود که الهام بخش مخترعان شد تا برای تهیهٔ کاغذ از تفالهٔ چوب راههایی بیابند. به یمن گردش و پیاده روی رئومور در جنگل٬ اکنون میتوانیم کاری را که زمانی جرم محسوب میشد٬ انجام دهیم: ورق کاغذی را مچاله کنیم و دور بیندازیم.
امروزه کاغذ چنان فراوان است که هر کارمند اداره به طور متوسط٬ ده هزار ورق در سال استفاده میکند و اصلا هم به آن توجهی نمیکند٬ البته نکتهٔ منفی این مسئله از بین رفتن جنگلهاست٬ هر ساله درختان انبوه جنگلهای استوایی به وسعت ایالت کارولینای شمالی (یکی از ایالتهای آمریکاست که حدود هشتصد کیلومتر طول و 240 کیلومتر عرض دارد. م) بریده میشوند تا بخشی از آنها برای رفع نیاز کاغذ دنیا به مصرف برسد.
روش تهیهٔ کاغذ از پارچه کهنه را خواجهای چینی به نام تسای لون (T’sai lun) در سال پنجم به تاریخ چینی اختراع کرد. پیش از آن٬ چینیها روی قطعاتی از چوب بامبو مینوشتند که زشت و ناخوانا بود یا روی ورقهایی از ابریشم که بسیار گرانبها بود.