شوخی کن ولی نیش نزن
شوخی صورت‌های مختلف دارد: از جمله این اشکال می‌توان به شوخی‌های کنایه‌آمیز، ظریف، مغرضانه و بدون نظری خاص اشاره کرد. این مساله می‌تواند مردم را به یکدیگر نزدیک کرده و یا این که فاصله آنها را حفظ نماید. اگر چه کتاب‌های مختلفی در صدد تعریف این مساله و اشکال آن برآمده‌اند. لیکن هنوز هم کارشناسان در این خصوص به تعاریف یکسان و یک دستی نایل نشده‌اند. باری، مهم این است که فرد توان تشخیص اشکال مرسوم و متداول این امر را در گفتگوها و محاورات داشته باشد.
این وسیله سلاح بسیار کارآمدی است و برخی از اشخاص از این حربه به منظور پرخاشگری، حمله و تحقیر استفاده می‌کنند. این مساله می‌تواند با خنثی کردن انتقاداتی که متوجه شخص است جهت آنها را منحرف سازد. به علاوه، از این حربه برای سرپوش گذاشتن و لاپوشانی نیز استفاده می‌شود. گذشته از این‌ها، برخی از اشخاص از این شیوه برای حفاظت و مراقبت از خود بهره‌مند می‌شوند. فرضا، زنی که قد بلند و لندوک است، پیشاپیش پیرامون این ویژگی متوسل به شوخی می‌شود تا اطرافیان را خلع سلاح کرده و بدین وسیله احساس راحتی خاطر نماید.
در هر شکل متوجه جنبه انتقادی شوخی باشید. فرضا، چنان چه کارفرمایی رویش را متوجه کارمند دیر رسیده‌اش کند و بگوید: خوشحالم که بالاخره توانستید به جمع ما ملحق شوید، شنونده باید شوخی‌هایی از این دست را کاملا جدی بگیرد، چون تعابیر مختلف این جمله کاملا نمایان است، به ویژه اگر با آهنگ خاصی همراه باشید. همین طور وقتی که اشخاص پس از عنوان کردن مطلبی در خاتمه می‌گویند که «شوخی می‌کنم» باید این اعتبار را بسیار جدی تلقی کرده و پیرامونش اندیشه کرد، زیرا اشخاص با استفاده از این عبارت مطالب خویش را پوشش داده و نابرخورنده جلوه می‌دهند.
چنان چه یک شوخی از مشخصات زیر برخوردار باشد، در می‌یابیم که شوخی جدی نبوده و استفاده کننده قصد انتقاد و حمله را در سر نداشته است:
آیا از شوخی برای جهت‌دهی دوباره به گفتگو استفاده می‌شود؟ آیا هدف شخص این بوده است که از پیگیری موضوع خاصی خلاصی یابد؟
آیا شوخی مرتبط با یک مطلب جدی است؟ آیا از شوخی برای پرهیز از رویارویی استفاده می‌شود؟
آیا شوخی شخص همراه با نشانه‌های عطوفت‌آمیز و رقت قلب است و فرد بدین واسطه همراهی و همدلی و درک خود را نشان می‌دهد؟
آیا شوخی سرپوشی برای حالاتی چون ترس، سرخوردگی، حسادت و احساس خشم است؟
آیا شوخی می‌تواند معنا و مفهوم تازه‌ای به جریان بحث و گفتگو ببخشد؟
اشخاصی که از موقعیت زندگی خود را راضی هستند و نسبت به موقعیت مادی و اجتماعی خود رضایت خاطر دارند، از شوخی به عنوان چاشنی و مزه گفتگو استفاده می‌کنند. چنین اشخاصی معمولا از شوخی اغراض خاصی را دنبال نمی‌کنند. در هر صورت با ارزیابی کردن دقیق اشکال شوخی می‌توانید از اهداف و اغراض ناپیدای اشخاص استفاده کننده از این زبان و وسیله آگاه شده و بدین واسطه بهتر به شخصیت فرد برسید.
