چگونه واتس اپ، به تبدیل هروئین به دومین کالای صادراتی موزامبیک کمک می‌کند؟!
این تیتری است که سایت بی بی سی انگلیسی برای یک گزارش خبری انتخاب کرده است. راستش موقع بازتاب گزارش‌هایی که به سوی تیره اینترنت و شبکه‌های اجتماعی اشاره می‌کنند، مقداری احتیاط می‌کنم، چرا که در شرایطی که در ایران کاربردهای مثبت فضای سایبری کمرنگ می‌شوند، همیشه با بزرگنمایی به سوی تیره آن نگریسته می‌شود.
برآورد می‌شود که هر سال 40 تن هروئین از طریق موزامبیک ترانزیت شده و به اروپا برسد. این محموله ارزشی حدود 600 تا 800 میلیون دلار دارد. یعنی اگر هروئین با صادرات زغال سنگ موزامبیک برابری نکند، دست‌کم در رتبه دوم صادرات غیررسمی موزامبیک قرار دارد.
در سال‌ها اخیر با دشوار شدن راه مستقیم صادرات هروئین از افغانستان به اروپا، مسیری که بیشتر استفاده می‌شود، یک مسیر میانبر طولانی‌تر است.
نخست هروئین از افغانستان به مرزها و بنادر جنوبی پاکستان می‌رود و از آنجا با قایق‌های چوبی 20 متری به ساحل شمالی موزامبیک رسانده می‌شود. هروئین سپس از اینجا از راه زمینی و نیز از طریق قایق‌های کوچک به ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی رسانده می‌شود و بعد سه هزار کیلومتر مسیر بین آفریقای جنوبی و اروپا هم طی می‌شود.
مسلما سیاست‌های ضعیف و دور از انظار برخی کشورها، نقش پررنگی را در برقراری این مسیر ایفا می‌کند. مثلا آن طور که در گزارش ذکر شده دولت آفریقای جنوبی به طور فعال و فراگیر، با ترانزیت محموله‌های مواد مخدر مبارزه نمی‌کند. در مقابل حجم مواد توزیع شده بین شهروندان آفریقای جنوبی هم توسط توزیع‌کننده‌ها محدود نگاه داشته می‌شود!
هروئین برای خودش با نام‌های تجاری یا برندهایی به اروپا صادر می‌شود. نام‌هایی مانند 555 یا توکاپی.
در این میان نقش شبکه‌های اجتماعی با قابلیت رمزنگاری چیست؟
یک خریدار اروپایی می‌تواند خیلی راحت و به صورت ناشناس با استفاده از واتس اپ، تقاضای مثلا 100 کیلوگرم 555 کند. توزیع‌کننده منتظر می‌ماند تا حجم درخواست‌ها به یک تن برسد و بعد ترتیب ورود محموله از موزامبیک، شکسته شدن آن به حجم‌های کمتر برای توزیع و صادرات آن را از ژوهانسبورگ را می‌دهد.