در چین فناوری تشخیص چهره شما را تماشا می‌کند
در یکی از گذرگاه‌های شهر شنژن چین، صفحه‌نمایش بزرگی نصب شده است که تصاویر عابران پیاده را نشان می‌دهد.
این عابران پیاده در حال تردد از خیابان هستند و هرگز خبر ندارند توسط سیستم‌های تشخیص چهره در حال تماشا شدن هستند.
اینجا پلیس شهر سنژن نیست که در پی تشخیص چهره شهروندان است؛ بلکه دوربین‌های نظارتی راهنمایی خیابان‌ها هستند که به آخرین فناوری‌های تشخیص چهره مجهز شدند.
پشت این فناوری، یک شرکت محلی به Intellifusion قرار دارد که یکی از بازیگران کوچک در بازار بزرگ نظارت پیشرفته چین است. در خط مقدم این بازار، دو شرکت چینی دیگر به نام‌های SenseTime و Megvii قرار دارند.
این دو استارتاپ سیستم‌های تشخیص چهره مبتنی بر هوش مصنوعی طراحی کردند که احتمالا جزو قوی‌ترین نمونه‌ها در جهان هستند.
SenseTime کارش را در سال ۲۰۱۴ با یک پروژه تحقیقاتی در دانشگاه هنگ‌کنگ چین آغاز کرد و اکنون ارزشمندترین استارتاپ جهان در حوزه هوش مصنوعی با ارزشی ۴.۵ میلیارد دلار است.
استارتاپ Megvii نیز با ارزشی حدودا ۲ میلیارد دلار، سازنده بزرگ‌ترین پلتفرم منبع باز تشخیص چهره به نام ++Face است.
بیش از ۳۰۰ هزار توسعه‌دهنده روی این پلتفرم کار می‌کنند و در حال مهیاسازی آن برای استفاده در کشور چین هستند.
شرکت Megvii در سال ۲۰۱۱ توسط سه فارغ‌التحصیل دانشگاه Tsinghua تاسیس شده است. Tsinghua دانشگاهی همانند MIT است و نخبگان کشور چین در آن تحصیل می‌کنند. Megvii می‌خواهد سیستمی بسازد که چشم و گوش پلیس چین در تمام شهرها بوده و امکان توسعه آن همیشه وجود داشته باشد.
این پلتفرم برای دولت چین به این معنی است که نه تنها قادر به شناسایی هریک از ۱.۴ میلیارد شهروند خود در عرض چند ثانیه است؛ بلکه توانایی رکورد رفتار افراد برای پیش‌بینی تهدیدات احتمالی از سوی آن‌ها را دارد.
امنیت بیشتر یا کنترل بیشتر؟
این یک معامله دو سر برد است. هم دولت چین به اهداف‌اش می‌رسد و هم شرکت‌هایی مانند SenseTime و Megvii سود می‌کنند و می‌توانند قدرت خود را گسترش دهند.
تا کنون، بیش از ۴۰ نیروی پلیس محلی در شهر گوانگژو به تجهیزات تشخیص چهره شرکت SenseTime مجهز شدند و گزارش‌های منتشر شده نشان می‌دهد بیش از ۲ هزار مظنون را شناسایی و بیش از ۸۰۰ نفر را دستگیر کردند.
بیش از ۱۰۰ مورد مشکل شناسایی طی یک سال استفاده از این سیستم حل شده است که نشان می‌دهد چه تاثیری در قدرتمندسازی پلیس و نهادهای نظارتی دولت چین دارد.
از سال ۲۰۱۶ تا کنون، میلیون‌ها دوربین هوش مصنوعی ++Face موفق شدند ۲ هزار مظنون را دستگیر کنند. شرکت‌هایی مانند Skynet نیز روی بستر ++Face خدماتی به پلیس ارایه می‌دهند.
دولت چین مدعی است از این تجهیزات و ابزارها برای ردیابی فراریان یا افراد مشکوک و مظنون استفاده می‌کند ولی همیشه امکان سوءاستفاده وجود دارد.
دو شرکت SenseTime و Megvii خود را از هرگونه مسئولیت در قبال سوءاستفاده از این فناوری‌ها مبرا می‌دانند و می‌گویند طبق قانون شرکت یا نهاد استفاده‌کننده باید پاسخ‌گو باشد.
به هر حال، فناوری تشخیص چهره در سراسر چین به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد و دولت این کشور بدون اهمیت دادن به مخالفان و منتقدان، از این سیستم برای پایش و کنترل جامعه استفاده می‌کند.
در غرب هم برخی کشورها تمایل به استفاده از سیستم‌های تشخیص چهره هوش مصنوعی برای اهداف امنیتی هستند. شرکت‌های فناوری هم ضمن اینکه از تلاش برای توسعه چنین سیستم‌هایی دست برنمی‌دارند؛ خواهان وضع قوانین و سیاست‌هایی برای نظارت بر چگونگی استفاده از این ابزارها هستند.
اگر یکی از شهروندان چینی هستید یا اینکه برای گردش و سفر در این کشور چند روزی اقامت دارید؛ مطمئن باشید دوربین‌ها همیشه در حال تماشای شما هستند.