آیا آمازون‌ها واقعیت داشتند؟
«به ما چنین گفته شده است که زمانی در غرب لیبی در مرز صحرای قفر، قبیله‌ای زندگی می‌کردند که زنان جنگجو همهٔ امور آن را برعهده داشتند و از قوانینی پیروی می‌کردند که با قوانین جوامع ما متفاوت بوده. از جمله آن‌که زنان هنر جنگ را فرا می‌گرفتند و بعد می‌باید مدت زمانی معین در لشگر خدمت می‌کردند تنها بعد از این زمان اجازهٔ ازدواج داشتند و خانواده تشکیل می‌دادند با این‌حال همهٔ امور خانواده و جامعه راخود اداره می‌کردند.»
این روایت را دیودوروس سیکلوس مورخ قرن اول میلادی نقل کرده و افسانهٔ آمازون‌ها را برای‌مان شرح می‌دهد که در افسانه‌های یونانی از آن یاد شده اما محققان دریافته‌اند که بعد زمانی که ما را از آن دوران جدا می‌کند باعث شده حقیقت در لایه‌های متعددی از افسانه پنهان بماند.
دنیایی برعکس
محققان به تمایل ذهنی برای برعکس کردن قواعد اجتماعی و قراردادها، اشاره می‌کنند. یونانی‌ها در جامعه‌ای مردسالار زندگی می‌کردند که میراث خانواده به اولاد مذکر منتقل می‌شد و افسانهٔ آمازون‌ها و آن دنیا بود که زنان، جنگجو و رهبر لودند و مردان مطیع و منقاد آنها.
برای آن‌که این افسانه قابل قبول جلوه کند مکانی دوردست برای آن در نظر گرفتند: دورترین نقطهٔ جهانی که آنها می‌شناختند. ابتدا آنها دامنهٔ کوه‌های قفقاز، واقع در دریای سیاه را برای این منظور در نظر گرفته بودند اما بعد که این منطقه به تصرف آنها درآمد و اثری از زنان آمازون پیدا نشد، خاستگاه این زنان را به نقطهٔ دورتر منتقل کردند. افسانه‌ها می‌گویند که هرکول در سفری پرماجرا به قلمرو آمازون‌ها رسید. ملکهٔ آنها هیپولیت را به مبارزه فراخواند و او را از پا درآورد و مابقی قبیله‌اش را هم تارومار کرد. افسانه‌پردازان باستان برای آن‌که این قصه قابل قبول جلوه کند و در پاسخ به اینکه چگونه ممکن بود نسل قبیله‌ای زنانه تدوام یابد مردانی را به قبیله افزودند که کاملاً تحت فرمان زنان بودند. روایت دیگر می‌گوید بعضی از زنان قبیله به همسری خدایان درمی‌آمدند مثلاً خدای جنگ و فرزندانی ازآن‌ها به دنیا می‌آورند.
ریشه در فرهنگ؟
آیا افسانه ریشه‌ای در واقعیت دارد؟ در بعضی از فرهنگ‌های باستانی حقوقی برابر مردان داشتند مانند جامعهٔ بدوی کورگان در سیبری، شاید گزارش‌هایی از این جامعه به یونان رسیده و شاخ و برگ‌هایی به آن افزوده شده است. گرچه هیج شواهد باستان‌شناسی دال بر عادات و رسوم آمازون‌ها، آن‌طور که دیودوروس گفته، پیدا نشده، اما فرهنگ‌هایی باستانی وجود داشته که زنان وظایف نظامی را بر عهده داشتند. در یک گور باستانی واقع در اوکراین جنوبی، چندین اسکلت زن با اداوات جنگی پیدا شده.
اما شاید زنان در طول تاریخ از افسانهٔ آمازون‌ها الهام گرفته‌اند و شمشیر به کمر بسته‌اند. درروم باستان، زنان گلادیاتور بوده‌اند. در انقلاب فرانسه، 8000 زن پابه‌پای مردان جنگیده‌اند. بنابراین افسانهٔ آمازون‌ها خود را از دنیای خیال جدا کرده و به حقیقت پیوسته.
