نگرانم! نکند درد شکم من منشا عصبی نداشته باشد و از چیز دیگری باشد – IBS یا سندرم روده تحریک‌پذیر
مثل خیلی از بیماری‌های دیگر، درد چیز مهمی است. درد مزمن شکم، ممکن است نشانه بیماری مهمی باشد. بنابراین هیچگاه درد مزمن شکم را بی‌اهمیت ندانید و بررسی‌اش کنید.
اما مشکل خیلی‌ها وقت‌ها در همین زمان بررسی ایجاد می‌شود. برای بیمار آزمایشات و اعمال تشخیصی زیادی انجام می‌شود و دست آخر چیزی پیدا نمی‌شود.
شاید دو دهه قبل پزشکان با اصطلاح خودمانی «از اعصابته»، تشخیص نهایی‌شان را به بیمار اعلام می‌کردند. اما دو دهه است که به دلایل گوناگون از اصطلاح علمی و البته شیک‌تر IBS یا سندرم روده تحریک‌پذیر استفاده می‌کنند.
بعضی از بیمارها ممکن است تصور کنند که این تشخیص اخر بر این است که پزشک بیمار نگران و پیگیر را از سرش باز کند! در صورتی که واقعا این طور نیست و اگر همه کارهای تشخیصی لازم انجام شده باشد، تشخیص نهایی علمی همین می‌شود.
جزو وظایف پزشک است که توضیح دقیقی در مورد این بیماری به مراجعان خود بدهند و با دادن اطمینان خاطر و آموزش شیوه‌های مبارزه با درد و ناراحتی مزاحم این بیماری و نیز برخی از داروها، از شدت ناراحتی بیمار بکاهند.
اما در این پست، نکته اصلی این است که واقعا چه دردهایی را می‌توانیم به حساب سندرم روده تحریک‌پذیر بگذاریم و در مورد چه دردهایی باید مواظب باشیم و ساده‌انگاری نکنیم.
علائمی که به نفع یا ضرر IBS هستند
یافته های زیر به نفع تشخیص سندرم روده تحریک پذیر است
- درد قسمت تحتانی شکم عودکننده به همراه تغییر در عادات روده‌ای بدون پیشرفت علائم
- آغاز علائم در هنگام استرس
- عدم وجود علائم دیگر قسمت‌های بدن مثل تب و کاهش وزن
- مدفوع کم حجم و بدون خون
یافته‌های زیر به ضرر تشخیص سندرم روده تحریک پذیر می‌باشند
- ظهور اولین علائم بیماری در سنین بالا.
- سیر پیشرونده بیماری
- ادامه یافتن اسهال بعد از 48 ساعت ناشتایی و گرسنگی
- وجود اسهال شبانه
- مدفوع چرب
- کم‌خونی
- ESR بالا در آزمایشات
- وجود لکوسیت (گویچه سفید) یا خون در مدفوع
- حجم مدفوع بیشتر از ۲۰۰ تا ۳۰۰ سی‌سی در روز
درد یا ناراحتی شکمی معیار اصلی جهت تشخیص IBS است. درد غالباً دوره‌ای و کرامپی است، یعنی درد می‌گیرد و ول می‌کند و ممکن است خفیف تا شدید (موجب اختلال فعالیت روزانه شود). درد شکم معمولاً همواره در ساعت بیداری رخ می‌دهد.
تغییر در عادات اجابت مزاج، یعنی روند روتین کار کردن شکم و دفع مدفوع، پایدارترین تظاهر بالینی در IBS است. شایع‌ترین الگو، یبوست و اسهال متناوب بوده که غالباً یکی از این دو برتری دارند. اسهال ناشی از IBS، کم‌حجم بوده و بیشتر مبتلایان حجم مدفوع کمتر از ۲۰۰ سی‌سی دارند. اسهال شبانه در سندرم روده تحریک‌پذیر رخ نمی‌دهد.
چیزهایی که در بالا اشاره شد می‌توانند نمایی کلی از علت درد مزمن شکم به دست بدهند. همان طور که اشاره شد، بدون بررسی‌های لازم، واقعا خطاست که از ابتدا دردهای شکمی رو فورا منتسب به سندرم روده تحریک‌پذیر کنیم. آزمایش خون و مدفوع و در موارد زیاد آندوسکوپی و کلونوسکوپی، جزو این بررسی‌ها می‌توانند باشند.
در مورد سندرم روده تحریک‌پذیر بیشتر بدانید.
