پیشنهاد کتاب: قدرت بی‌قدرتان
قاعدتاً در هفته‌ها و ماه‌های اخیر نقل‌قول‌های زیادی از این کتاب واسلاو هاول خوانده‌اید. هاول، که از روشنفکران فعال چکسلواکی بود و بعد از فروپاشی بلوک شرق اولین رییس‌جمهور جمهوری چک شد، این متن را در سال ۱۹۷۸ نوشته است، یک سال بعد از انتشار منشور ۷۷ که جدی‌ترین اقدام مخالفان حکومت کمونیستی بعد از سرکوب بهار پراگ در سال ۱۹۶۸ بود.
هاول در این کتاب از کارهایی می‌گوید که مردم عادی برای مشروعیت‌زدایی و تضعیف نظام دیکتاتوری ایدئولوژیک می‌توانند انجام دهند، از نافرمانی‌های کوچک و تعهد به یک‌سری اصول و ارزش‌ها در زندگی شخصی، در یک کلام از زیستن در دایره حقیقت.
قرار بوده روشنفکران کشورهای مختلف کمونیستی مقالاتی در پاسخ به این مقاله هاول بنویسند و همه این مقالات در کتابی منتشر شوند که راهنمای مبارزه با دیکتاتوری باشد. بازداشت عده‌ای از روشنفکران چک از جمله هاول این پروژه را ناتمام گذاشتT ولی متن خود هاول در این کشورها دست‌به‌دست شد و الهام‌بخش خیلی‌ها برای مبارزه با دیکتاتوری کمونیستی.
این کتاب فقط ۹ سال بعد از حمله تانک‌های شوروی به پراگ برای سرکوب جنبش تحولخواه این کشور و سرکوب گسترده نیروهای سیاسی مخالف و حتی اعضای زیادی از حزب کمونیست نوشته شده و نویسنده آن ۱۲ سال بعد رییس‌جمهور کشورش شده است.
قدرت بی قدرتان» (اکتبر ۱۹۷۸) در اصل طرح بحثی است از هاول (که بعدها گفت «سریع» دست به کار نوشتنش شده) برای مجموعه جستارهایی درباره موضوع قدرت و آزادی که قرار بود از نویسندگان لهستانی و چکسلواک در یک مجلد چاپ بشود. از قرار معلوم هر نویسنده می بایست جستار هاول را می خواند و در جوابش مطلبی می نوشت. با اینکه ابتدا از هر کشور بیست نویسنده انتخاب شده بودند، فقط نوشته های نویسندگان چکسلواک سروسامان کاملی پیدا کرد. در همین حال بعضی از نویسندگان چکسلواک این مجموعه، از جمله خود هاول، که در کمیته دفاع از متهمان ستمدیده عضویت داشتند، در ماه مه ۱۹۷۹ بازداشت شدند و تصمیم بر آن شد که کار متوقف نشود و جستارهای چکسلواک این مجموعه جداگانه « منتشر شوند».
جستار هاول تأثیر عمیقی بر اروپای شرقی گذاشته بود. زبیگنیف بویاک، از فعالان جنبش همبستگی، به من می گفت:
جستار او در مقطعی از سال ۱۹۷۹ در کارخانه اورسوس به دستمان رسید که خیال می کردیم دیگر آخر خط است. با الهام از کمیته دفاع از کارگران لهستان در خط تولید کارخانه با آدم ها صحبت می کردیم، در گردهمایی های عمومی مشارکت داشتیم و از حقیقت اوضاع کارخانه و کشور و سیاست حرف می زدیم. کار به جایی رسید که مردم فکر می کردند عقلمان را پاک از دست داده ایم. برای چه این کارها را می کردیم؟ چرا خطر این کارها را به جان می خریدیم؟ از آنجایی که کارهایمان هیچ نتیجه آنی و ملموسی نداشت، کم کم شک کرده بودیم که مبادا اصلا به هیچ هدفی نرسیم. از خودمان می پرسیدیم نباید از راه و روش های دیگری وارد شد؟ »
«تا آنکه جستار هاول در آمد. خواندنش پایه و اساس نظری فعالیت هایمان شد. دلگرممان می کرد؛ در نتیجه پا پس نکشیدیم و یک سال بعد – در اوت ۱۹۸۰ – معلوم شد وجود ما ترسی به دل تشکیلات حزب و مدیریت کارخانه انداخته است. مهم شده بودیم. به چشم اعضای عادی جنبش، رهبران این جنبش ما بودیم. حالا که به موفقیت های جنبش همبستگی، و منشور ۷۷ نگاه می کنم می بینم پیشگویی ها و شناختی که جستار هاول به ما داد در هر دوی اینها به شکل خیره کننده ای محقق شده است.)
قدرت بی قدرتان» با ترجمه پل ویلسون چندین بار در دنیای انگلیسی زبان به چاپ رسیده که مهم ترین آنها در کتاب قدرت بی قدرتان: شهروندان در برابر دولت در کشورهای شرق اروپا بوده، به ویراستاری جان کین و همراه با مقدمه ای از استیون لوکس (لندن، هاچینسون، ۱۹۸۵). این کتاب شامل نه جستار دیگر از مجموعه اصلی نوشته های چک و اسلواک هم بود.
کتاب را احسان کیانی‌خواه ترجمه و نشر نو منتشر کرده است. کتاب ۱۶۴ صفحه در قطع پالتویی است و قیمتش ۲۴ هزار تومان است.
خرید کتاب قدرت بی‌قدرتان
منبع: مقدمه کتاب و توییتر بهمن دارالشفایی
سلام دکتر جان
نام دقیق هاول نه واسلاو است و نه واتسلاف؛ واتسلاو است.