روی یا زینک چیست و کمبود آن چه اثری روی بدن می‌گذارد؟
براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، حدود 31 درصد از مردم جهان از درجاتی از کمبود روی (زینک) رنج می‌برند که این مساله می‌تواند باعث به خطر افتادن سلامت آنها شود. کشورهای خاورمیانه، جنوب آفریقا و بخش‌هایی از آمریکای شمالی و جنوبی، بیشتر با کمبود روی مواجه هستند و البته، آمار چندان دقیقی از کمبود روی در ایران گزارش نشده است.
آخرین آمارها در این زمینه نشان می‌دهند زنان باردار و کودکان ایرانی، بیشتر از سایر گروه‌های سنی و جنسی در معرض کمبود روی قرار دارند. با این مقدمه در «سفره سالم» این هفته با زیرو‌بم این ماده معدنی آشنا می‌شویم.
شرح وظایف روی
روی یک ماده معدنی است که مقدار بسیار کمی از آن برای سلامت بدن لازم و ضروری است. دریافت روی در دوران خردسالی برای پیشگیری از ابتلا به اسهال و اختلال رشد قدی توصیه می‌شود. وجود کافی روی در بدن هم به بهبود سریع‌تر زخم‌ها کمک می‌کند. به علاوه، اگر مقادیر مناسبی از روی را از طریق مواد غذایی یا مکمل‌های حاوی این ریزمغذی دریافت کنیم، باعث افزایش قدرت سیستم دفاعی بدنمان می‌شویم، سرماخوردگی‌های ساده‌مان را زودتر درمان می‌کنیم و عفونت‌های احتمالی گوشمان هم سریع‌تر درمان خواهند شد.
مصرف روی می‌تواند برای بیماران مبتلا به دیابت، فشارخون بالا، آسم، پسوریازیس، آکنه و اگزما هم مفید باشد و باعث تسریع روند درمان آنها شود. برخی پزشکان هم دریافت کافی روی را برای بیماران مبتلا به شب‌کوری، آب‌مروارید و دژنراسیون ماکولار (نوعی بیماری چشمی) مناسب می‌دانند.
بد نیست مکمل روی تحت نظر پزشک برای افراد دچار بی‌اشتهایی عصبی یا بچه‌های بدغذا به‌عنوان محرک اشتها تجویز شود. مصرف روی علاوه بر افزایش اشتها باعث بالا رفتن توان ورزشی افراد هم خواهد شد. تاثیر روی بر بهبود مشکلات پوستی هم باعث شده بسیاری از تولیدکنندگان محصولات آرایشی و بهداشتی، اقدام به افزودن این ماده معدنی به محصولات خود کنند. کمبود روی به‌طور مستقیم با بروز مشکلات پوستی در ارتباط است.
علائم کمبود روی
اختلال رشد، کاهش سطح انسولین در بدن، کاهش اشتها، زودرنجی، ریزش موی قابل‌توجه، خشک و زبر شدن پوست، کاهش سرعت بهبود زخم‌های بدن، کاهش قدرت بویایی و چشایی، اسهال مزمن و حالت تهوع‌های بدون دلیل از شایع‌ترین علائم به کمبود روی در بدن هستند.
عواقب کمبود روی
کمبود شدید روی در بدن به‌طور مستقیم با بروز مشکلات مربوط به بینایی، ابتلای مکرر به بیماری‌های عفونی و ویروسی مانند سرماخوردگی و تبخال، ناباروری‌های مردانه، ابتلا به سرطان پروستات، خستگی، افسردگی و دیابت نوع 2 همراه است. از این رو، افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری‌ها و مشکلات را دارند یا حس می‌کنند با علائم کمبود روی مواجه هستند، باید تحت‌نظر پزشک قرار بگیرند تا کمبود روی آنها با کمک انواع مکمل‌های خوراکی جبران شود و به این ترتیب، سلامتشان به خطر نیفتد. این در حالی است که افراد سالم و آنهایی که «روی» کافی در برنامه غذایی‌شان وجود دارد، نیازی به دریافت مکمل‌های غذایی روی نخواهند داشت. افرادی که روی را از طریق مواد غذایی دریافت و خودسرانه مکمل‌های روی هم مصرف می‌کنند، به شدت در معرض مسمومیت با روی قرار خواهند گرفت و سلامتشان به خطر خواهد افتاد.
مقدار مورد نیاز روزانه
6-0 ماه: 2 میلی‌گرم در روز 12-7 ماه: 3 میلی‌گرم در روز 3-1 سال: 3 میلی‌گرم در روز 8-4 سال: 5 میلی‌گرم در روز 13-9 سال: 8 میلی‌گرم در روز مردان 14 سال به بالا: 11 میلی‌گرم در روز زنان 18-14 سال: 9 میلی‌گرم در روز زنان 19 سال به بالا: 8 میلی‌گرم در روز زنان باردار: 11 میلی‌گرم در روز زنان شیرده: 12 میلی‌گرم در روز
منابع روی
ما می‌توانیم روی را از راه مصرف مواد غذایی و مکمل‌های غذایی به بدن برسانیم. انواع گوشت‌های سفید و قرمز، غذاهای دریایی، شیر و لبنیات، مغزها، حبوبات و غلات سبوس‌دار، بهترین منابع غذایی دریافت روی محسوب می‌شوند.
استفاده از مکمل‌های روی فقط برای افراد دچار کمبود این ریزمغذی و زیر نظر پزشک توصیه می‌شود. مکمل‌های روی به شکل کپسول، شربت و قرص‌های جوشان (برای کودکان) در بازار موجود است. معمولا کپسول‌های روی موجود در بازار برای اثربخشی بهتر با ویتامین C ترکیب شده‌اند.
