آرتروز یا بیماری استئوآرتریت چطور بررسی میشود و درمانش چیست؟
شایع ترین علت درد مزمن زانو در افراد بالای ۴۵ سال، استئوآرتریت است.
علایم بالینی آرتروز یا بیماری استئوآرتریت
1- درد در مفصل درگیر (به ویژه زانو)
۲- تشدید درد با فعالیت و تسکین درد با استراحت
٣- وجود کریپتاسیون در معاینه
۴- خشکی صبحگاهی کمتر از ۳۰ دقیقه
۵- درد زانو یا مفصل ران با بالا یا پایین رفتن از پلهها
آیا آزمایش خاصی برای بیماری استئوآرتریت وجود دارد؟
هیچ تست خونی به صورت روتین در استئوآرتریت لازم نیست.
آزمایش بررسی مایع مفصلی یا سینوویال از انجام رادیوگرافی تشخیصی مفیدتر است. اگر تعداد گلبول های سفید مایع سینوویال بیشتر از ۱۰۰۰ باشد، آرتریت التهابی، نقرس یا نقرس کاذب مطرح است؛ لذا در استئوآرتریت تعداد گلبول های سفید مایع سینوویال کمتر از ۱۰۰۰ می باشد.
درمان استئوآرتریت
۱- درمانهای غیردارویی شامل کاهش وزن، تقویت عضلات اطراف مفصل (عضله کوادری سپس) و استفاده از عصا در سمت مقابل مفصل درگیری اساس درمان استئوآرتریت هستند.
۲- استامینوفن (پاراستامول) داروی ضد درد انتخابی در استئوآرتریت زانو، هیپ و دست میباشد و با دوز حداکثر یک گرم سه بار در روز مصرف میشود.
۳- داروهای NSAID (بروفن و شبیه به آن) رایجترین داروهای مورد استفاده در کاهش درد استئوآرتریت هستند. تنها داروی NSAID که به نظر می رسد از نظر عوارض قلبی عروقی، بیخطر است، ناپروکسن می باشد.
۴- گلوکوزامین و کوندروئیتین که با نام داروهای غضروفساز در داروخانههای به فروش میرسند، برای درمان استئوآرتریت توصیه نمیشود.
5- داروی دولوکستین به میزان کم تا متوسط در استئوآرتریت مؤثر است.
«آرتروز» شایعترین بیماری مفصلی است که عموما مردم بهعنوان ساییدگی مفصل میشناسند. علائم بیماری آرتروز معمولا از سنین 40سالگی به بعد دیده میشود. البته ممکن است از جوانی شروع شود ولی علائم آن در سنین بالاتر بروز کند. هرچه سن بالاتر برود، شیوع آرتروز بیشتر خواهد بود. بیماری در سنین پایینتر از 40 سال در مردان شایعتر از زنان است، ولی بعد از این سن، در زنان بیشتر خواهد بود. آرتروز در تمام نقاط دنیا و در تمام نژادها بهعنوان یک بیماری شایع مفصلی وجود دارد، ولی مردم بعضی ممالک که استفاده نامناسبی از مفاصل دارند، میزان بیشتری از آرتروز را تجربه میکنند.
در بیماری آرتروز، اشکال اصلی در غضروف مفصل است که دچار ساییدگی و تخریب میشود. با اینکه التهاب هم در مفاصل ایجاد میشود، مشکل اولیه التهاب مفصل نیست و با بقیه بیماریهای روماتیسمی مفصل مثل آرتریت روماتوئید، تفاوت دارد. هر مفصلی ممکن است دچار آرتروز شود، ولی مفاصل ران، زانوها، ستون فقرات، مفاصل انگشتان دست و شست پاها به طور شایع مبتلا میشوند. مفاصلی مانند مچ دستها، آرنج و مچ پاها معمولا گرفتار آرتروز نمیشوند، مگر در مواردی که به مدت طولانی فشارهای غیرمعمول روی این مفاصل وارد شود.
تغییرات مفصلی در آرتروز
در آرتروز، تغییرات غضروف مفصلی نقش کلیدی دارد.
– با افزایش سن، ساختار غضروف مفصلی شروع به تغییر میکند و قابلیت ارتجاعی آن کم میشود. به دنبال کاهش خاصیت ارتجاعی غضروف، استفاده زیاد از مفصل یا ضربات وارده، موجب صدمه دیدن غضروف میشود.
– پس از این تغییرات، غشای مفصلی سینوویوم که مثل آستری قسمت داخل مفصل را میپوشاند، دچار التهاب میشود. این التهاب باعث تولید پروتئینهای خاصی میشود که منجر به صدمات بیشتر غضروف خواهد شد.
– در اثر تخریب غضروف، استخوانهای زیر آن در معرض ساییدگی و آسیب قرار خواهند گرفت و شکل طبیعی خود را بهتدریج از دست میدهند. انتهای استخوانها ضخیم میشود و خارهای استخوانی درکناره آنها تشکیل میشوند.
– در قسمتهایی از استخوان که نزدیک مفصل قرار دارند، کیستهای استخوانی تشکیل و تکههای استخوان یا غضروف کنده و در مایع مفصلی شناور میشوند. این مساله نیز باعث التهاب بیشتر غشای مفصلی میشود.
نشانههای آرتروز
آرتروز یک بیماری مزمن است که در طول سالها ایجاد میشود و علائم آن نیز معمولا به آهستگی و طی مدت طولانی بهتدریج بیشتر میشود. اوایل بیماری، بیمار اول صبح که از خواب بیدار میشود متوجه خشکی و سفتی مختصر مفصل برای چند دقیقه میشود که این ناراحتی با شروع فعالیت از بین میرود. این علامت بعد از نشستن طولانیمدت نیز ممکن است احساس شود. اگر بیماری به پیشرفت خود ادامه دهد، پس از فعالیت، در مفاصل مبتلا درد ایجاد میشود که با استراحت کردن از بین میرود. بیمار متوجه میشود قادر نیست بعضی از کارها را با سرعت انجام دهد، مانند کار با گروها یا راه رفتن تند و بالا و پایین رفتن از پلهها. این علائم ممکن است خودبهخود از بین بروند و مدتی بعد دوباره ظاهر شوند. با پیشرفت بیماری، معمولا برگشت علائم بیشتر و بهتدریج دائمی میشود. بعضی بیماران متوجه صداهای غیرطبیعی در مفاصل مبتلا میشوند که هنگام حرکت مفصلی احساس میشود. در مفصل زانو گاهی علائم ناگهانی به شکل ورم و جمع شدن مایع در مفصل پیدا میشود. اینگونه علائم بعد از یک فعالیت نسبتا شدید مانند راه رفتن طولانی، کوهنوردی و بالا رفتن از تعداد زیادی پله، ایجاد میشوند. در این موارد گفته میشود مفصل دچار التهاب شده و گهگاه بیماران از قفل شدن و خالی کردن مفصل زانو شاکی میشوند و گاهی هم صرفا با تغییر شکل مفاصل به پزشک مراجعه میکنند.
اصولا آرتروز فقط یک ناراحتی موضعی در مفاصل است و علائم عمومی مانند تب، بیاشتهایی، کاهش وزن یا گرفتاری سایر قسمتهای بدن مثل قلب، ریه، کلیه، چشم و پوست در آرتروز وجود ندارد، در حالی که علائم عمومی و گرفتاری احشایی در تعدادی از بیماریهای روماتیسمی مانند آرتریت روماتوئید ممکن است دیده شود.
چه قسمتهایی از بدن دچار آرتروز میشوند؟
بسیاری از مفاصل دچار آرتروز میشوند، ولی گرفتاری بعضی از مفاصل شایعتر از سایر مفاصل است. در اندام تحتانی گرفتاری مفاصل ران و زانوها شایع است، ولی مچ پاها کمتر گرفتار میشوند.
گرفتاری مفاصل ران (محل اتصال استخوان ران به لگن) در کشورهای غربی شایع است، ولی در کشور ایران و بعضی از کشورهای دیگر مانند چین، شیوع آرتروز مفصل ران نسبت به آرتروز زانو کمتر است. در آرتروز مفصل ران، درد در نواحی کشاله ران، قسمت داخلی یا قسمت خارجی ران با راه رفتن و استفاده از پله وجود دارد و باعث لنگیدن میشود. هنگام پوشیدن کفش یا شلوار، به علت محدودیت حرکت مفصل ران، بیمار با مشکل مواجه میشود. درد مفصل ران ممکن است در ناحیه زانو نیز احساس شود.
گرفتاری زانو ممکن است یکطرفه یا دوطرفه باشد. شدت بیماری ممکن است در یک زانو بیشتر از زانوی دیگر باشد. در آرتروز زانو، هنگام حرکت دادن زانو، راه رفتن، بالا و پایین رفتن از پلهها و بلند شدن از روی زمین و صندلی درد احساس میشود. ممکن است پس از فعالیت زیاد زانو، ورم کند.
در انگشتان پا، بهخصوص انگشت شست، ایجاد شود. این مفصل در زنها بیشتر از مردان گرفتار میشود و موجب انحراف شست پا خواهد شد. پوشیدن کفشهای با پنجه باریک و پاشنه بلند درد مفاصل پا را بدتر میکند.
در مفاصل انگشتان دست، آرتروز با بروز درد و تورم و حتی قرمزی شروع و در نهایت توده استخوانی حجیم تشکیل میشود. در مفاصل انتهایی انگشتان، استخوانهای اطراف مفصل ضخیم میشود و ممکن است بندهای انتهایی انگشتان کج شوند. مفاصلی که در قسمت میانی انگشتان قرار دارند هم ممکن است دچار آرتروز شوند. در مفاصل انگشتان قبل از تغییر شکلهای استخوانی ممکن است برای مدتها درد و ورم مفصل وجود داشته باشد و بهتدریج استخوانها تغییر شکل دهند. بعد از ایجاد تغییر شکل، معمولا درد مفاصل انگشتان از بین میرود و با وجود تغییر شکل، بیمار میتواند از دستان خود به خوبی استفاده کند. تغییرات فوق ابتدا در یک یا چند انگشت شروع شود، سپس سایر انگشتان نیز مبتلا میشوند. بعضی اوقات هم بدون اینکه درد و قرمزی وجود داشته باشد، بهتدریج تغییرات استخوانی ایجاد میشود.
یکی دیگر از مفاصلی که در گروها به آرتروز مبتلا میشود، مفصلی است که در ریشه انگشت شست دست قرار دارد. علامت آرتروز در این مفصل، درد هنگام حرکت شست دست است. با پیشرفت آرتروز، بهتدریج این مفصل تغییر شکل میدهد.
در ستون فقرات، گرفتاری مهرههای گردن و کمر شایع است. مهرههای پشتی نیز ممکن است به آرتروز مبتلا شوند. تخریب مزمن دیسکهای ستون فقرات و رشد بیش از حد استخوانی در کناره مهرهها باعث درد موضعی میشود و علاوه بر آن در مسیر اعصاب مربوط به این مهرهها یعنی در اندام فوقانی یا بین دندهها یا اندام تحتانی نیز ممکن است درد احساس شود. این درد
ممکن است با احساس ضعف، کرختی یا سوزنسوزن شدن در بازوها، ساعد، ران و ساق پاها همراه باشد.
علل زمینهساز آرتروز
• توارث: بهعنوان مثال کسانی که دچار نقایص مادرزادی در اندامها هستند، مانند دررفتگی مادرزادی مفصل ران یا زانوهای پرانتزی، احتمال بروز آرتروز زیاد است. همچنین این احتمال در افرادی که مفاصل آنها بیش از اندازه شل است و به اصطلاح لقی مفاصل دارند، شایع است.
• چاقی: چاقی خطر ایجاد آرتروز را در زانوها افزایش میدهد. اضافه وزن در دوران میانسالی و پس از آن، بیشترین تاثیر را در خطر ایجاد آرتروز دارد. با افزایش سن معمولا وزن بدن بالا میرود، اما حفظ وزن طبیعی احتمالا میتواند در پیشگیری از آرتروز زانو مفید باشد.
• ضعف عضلانی: افرادی که عضلات چهارسر رانی (عضلاتی که در قسمت جلوی ران قرار دارند) ضعیفی دارند، مستعد ابتلا به آرتروز زانو هستند.
• اضافهکاری مفصل: در مفاصلی که در معرض صدمه و ضربات زیاد قرار دارند، ممکن است آرتروز ایجاد شود، مثلا اگر زانوی فوتبالیستها، دچار آسیب و پارگی منیسکها و رباطها شده باشد، احتمال بروز آرتروز زانو زیاد است. در کارگرانی که مرتب باید زانو را خم و راست کنند مانند باربران و معدنچیان نیز احتمال ابتلا به آرتروز زیاد است. در صورتی که مفصل در معرض ضربات مکرر قرار گیرد، ممکن است مبتلا به آرتروز شود، مانند مفصل آرنج در کسانی که با متههای فشاری کار میکنند. افرادی که اینگونه مشاغل را دارند، باید راههای تعدیل فشار روی مفاصل را یاد بگیرند یا کسانی که شغل آنها تایپ کردن مکرر است، مستعد ابتلا به آرتروز انگشتان هستند. همچنین افرادی که مکرر با رایانه کار میکنند، مستعد آرتروز گردن میشوند. از اینرو، باید به این افراد توصیههای بهداشتی مانند پرهیز از کار طولانیمدت با رایانه را یادآوری کرد.
تشخیص آرتروز
تشخیص بیماری آرتروز آسان است. پزشک با توجه به شرح حال و معاینات بالینی میتواند آرتروز را تشخیص دهد، ولی ممکن است برای رد کردن سایر بیماریهای مفصلی و دیدن تغییرات ساختمانی و میزان آسیبهای مفصل، دستور انجام آزمایشهای خون و عکسبرداری با اشعه ایکس را بدهد. آزمایشهای خون در آرتروز طبیعی هستند.
روشهای دیگر رادیولوژی مانند امآرآی (MRI) براساس نظر پزشک مواقعی مورد استفاده قرار میگیرد که برخلاف وجود درد، در رادیوگرافی معمولی یافتههای زیادی دیده نشود یا پزشک مشکوک به وجود آسیبهای رباطها و منیسکها باشد.
گاهی اوقات در آرتروز، مایع مفصلی زیادی در بعضی مفاصل مانند زانو جمع میشود. در اینگونه موارد مایع مفصلی با سوزن کشیده میشود. این کار هم برای کاهش درد مفید است و هم با انجام آزمایش روی مایع مفصلی پزشک اطلاعات قطعیتری برای تایید آرتروز و چگونگی درمان و رد کردن بیماریهای دیگر مانند عفونت و نقرس به دست میآورد.
• یک باور نادرست درباره آرتروز: بعضی بیماران فکر میکنند خارج کردن مایع مفصلی ممکن است مشکلساز باشد و حتی بعضی بیماران ذکر میکنند کشیدن مایع مفصلی باعث تجمع مجدد مایع میشود؛ حتی گاهی این روش را شروع بیماری مفصلی خود میدانند. این عقیده کاملا نادرست است. اصولا مقدار مایع مفصلی به طور طبیعی آنقدر کم است که نمیتوان آن را با سوزن خارج کرد. هر زمان مقدار مایع به حدی برسد که بتوان آن را با سوزن خارج کرد، غیرطبیعی است. این کار را پزشک معالج باید انجام دهد.
درمان آرتروز
آرتروز بیماریای است که هنوز درمان قطعی ندارد، ولی میتوان علائم آن را کنترل و تا اندازه زیادی از پیشرفت آن جلوگیری کرد و عملکرد مفصل را بهبود بخشید. درمان آرتروز منحصر به تجویز دارو نیست و شامل مجموعهای از دستورات بهداشتی مانند کم کردن وزن و کمتر از پله بالا و پایین رفتن و استفاده از توالتفرنگی و… است. آرتروز در افراد مختلف، سیر متفاوتی دارد. ممکن است علائم بهسرعت پیدا شوند یا بهتدریج طی زمان طولانی ایجاد شوند و نیز جواب به درمان نیز متفاوت است. گاهی علائم بیماری بهسرعت با درمان برطرف میشوند و گاهی اوقات مدت نسبتا زیادی برای کنترل علائم بیماری لازم خواهد بود. برای هر بیمار برحسب سن و وزن و شرایط دیگر، یک برنامه درمانی مشتمل بر توصیههای بهداشتی و درمانی طبق نظر پزشک معالج توصیه میشود و درمان برای تمام بیماران یکسان نیست.
3 توصیه کلیدی
1. کنترل وزن
وزن مناسب و کم کردن آن در صورتی که فرد اضافه وزن داشته باشد، علاوه بر فواید زیادی که برای سلامت قلب و ریه دارد، احتمالا در پیشگیری از بروز آرتروز و کم کردن سرعت پیشرفت آن موثر است. کم کردن وزن، درد آرتروز مفاصل ران، زانوها و کمر را کاهش میدهد. بهترین راه کم کردن وزن، کاهش میزان مصرف کالری و افزایش فعالیتهای بدنی مناسب است.
2. استراحت و کاهش فشار روی مفصل
منظور از استراحت مفصل، کم کردن کار آن و کاهش فشارهای مختلف بر مفصل است. هر زمان که بیمار درد مفصل و تورم مفصل دارد باید فشار را از روی مفصل بردارد. بهعنوان مثال اگر خانمی40 ساله که اضافه وزن دارد، بخواهد برای کم کردن وزن، به مدت 1 ساعت در روز پیادهروی کند، چنانچه درد در زانوهای وی احساس شود، باید زمان پیادهروی را کم کند یا به جای یک ساعت متوالی در دو وقت 30 دقیقهای این کار را انجام دهد. برای بسیاری از بیماران، تغییرات در این حد کافی خواهد بود. استفاده از پلهها و مقدار راه رفتن و ایستادن نیز باید کاهش یابد. اگر علائم آرتروز در زانوها یا مفاصل ران شروع شده باشد، کاهش استفاده از پله و استفاده از آسانسور ضروری است و اگر لازم باشد باید فکر نقل مکان به منزلی افتاد که در طبقات پایین قرار گرفته باشد یا آسانسور داشته باشد.
گاهی استراحت کامل برای چند روز لازم است؛ مثل وقتی که زانو دچار التهاب شده و مایع در آن جمع میشود. در این موارد باید از راه رفتن و ایستادن خودداری کرد و مفصل زانو را در حالت کشیده قرار داد و ساق پا در امتداد ران، بدون اینکه زانو خم باشد (باور نادرست در این موارد که بیمار در زیر زانوی متورم بالش کوچکی قرار میدهد که باید از این کار پرهیز شود)البته در موارد استراحت کامل نیز لازم است بیمار نرمشهای ملایمی را در حالت خوابیده یا نشسته برای پیشگیری از ضعیف شدن عضلات انجام دهد.
بهکاربردن وسایل کمکی مانند عصا برای راه رفتن یا استفاده از آتل برای مچ گروها و کرست کمر و گردنبند برای ستون فقرات نیز نوعی استراحت دادن به مفصل محسوب میشود.
3. نرمش و ورزش
وقتی صحبت از ورزش در آرتروز میشود، منظور ورزشهای سنگین نیست. مسلما در شخصی که آرتروز زانو دارد، دویدن یا کوهنوردی ورزشهای مناسبی نیستند. نرمشهایی که برای آرتروز مفید هستند عبارتند از:
• نرمشهای تقویتکننده عضلات: مانند نرمشهایی که برای تقویت عضلات واقع در جلوی ران (تقویت عضله چهار سر) انجام میشود، به این نحو که بیمار در وضعیت نشسته روی یک صندلی که زانوی مبتلا و ران در یک مسیر مستقیم قرار گرفته، انگشتان پا را به سمت عضله چهار سر ران خم میکند و تا عدد10 شمارش میکند، سپس استراحت 10 ثانیهای به مفصل میدهد.
• نرمشهای ایروبیک: انجام منظم حرکات ایروبیک(هوازی) در آرتروز کمککننده هستند. حرکات ایروبیک در آب استرس کمتری روی مفاصل وارد میکند و برای سلامت عمومی هم مفید است.
اگر مفاصل ران یا زانوها زیاد دردناک نباشند، راه رفتن معمولی تا حدی که ایجاد درد نکند میتواند ورزش مناسبی باشد.
• نرمشهای دامنه حرکات مفصل: این نوع نرمشها برای حفظ دامنه حرکات مفصل انجام میشوند.
راههای تسکین درد غیردارویی
در بیماران مبتلا به آرتروز ممکن است روشهای زیر درد مفاصل را تسکین دهد:
گرما و سرما یا ترکیبی از این دو روش برای درد مفاصل مبتلا به آرتروز ممکن است مفید باشد.
انواع گرمادرمانی عبارتند از استفاده از حولههای گرمشده، پتوی برقی، کیف آب گرم یا حولههای خیسشده در آب گرم روی مفاصل مبتلا، رفتن در وان حمام پرشده با آب گرم یا دوش گرفتن با آب گرم. گرمادرمانی جریان خون را افزایش میدهد و باعث کم شدن درد مفصل و خشکی آن میشود. در بعضی افراد استفاده از کیف یخ که در حوله یا پارچه ضخیمی باید پیچیده شود هم ممکن است التهاب و درد را کاهش دهد و حالت بیحسی در موضع ایجاد کند.
ماساژ دادن عضلات دردناک میتواند جریان خون را در ناحیه دردناک افزایش دهد و گرما ایجاد کند، اما باید به خاطر داشت در تورم مفصل، باید از ماساژ دادن پرهیز شود.
درمان دارویی آرتروز
همه بیماران مبتلا به آرتروز، همیشه به دارو نیاز ندارند. بیشتر آنها به روشهای درمانی غیردارویی که در بالا ذکر شد، جواب میدهند.
داروهایی که در آرتروز مصرف میشوند عبارتند از مسکنها، داروهای ضدالتهابی، تزریق داخل مفصلی کورتون(در موارد تورم مفصل زانو براساس نظر پزشک روماتولوژیست)، تزریق داخل مفصلی هیالورونیک اسید (که در فرهنگ متداول بیماران از آن بهعنوان ژل داخل مفصلی یاد میشود) که باید به بیماران یادآوری کرد اینگونه درمانها علاج قطعی آرتروز نیست، ولی برای کاهش اصطکاک مفاصل و افزایش مایع مفصلی براساس نظر روماتولوژیست کاربرد داشته و مکملهای غذایی.
نکته دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد اینکه پس از تخلیه مایع مفصلی، تزریق کورتون برای کاهش التهاب مفصل ضروری است که در صورت تجویز پزشک حتما باید انجام گیرد.
• داروهای مسکن
مسکنها داروهایی هستند که درد را تسکین میدهند. مسکنها انواع مختلفی دارند که در دو گروه غیرمخدر و مخدر قرار میگیرند.
استامینوفن یک مسکن غیرمخدر است و خیلی زیاد در درمان آرتروز مورد مصرف قرار میگیرد. گرچه استامینوفن درد را کاهش میدهد، ولی روی التهاب اثری ندارد. استفاده از مقادیر زیاد استامینوفن و به مدت طولانی میتواند با عوارض کبدی و کلیوی همراه باشد. برای کاهش درد میتوان از استامینوفن کدئین هم استفاده کرد.
• ضددردهای موضعی
بعضی داروهای مسکن به شکل ژل موضعی، پماد یا کرم را میتوان روی مفاصل مبتلا به آرتروز زد. داروهایی که به شکل موضعی در آرتروز مورد استفاده قرار میگیرند، عبارتند از متیلسالیسیلات، دیکلوفناک، پیروکسیکام و کاپساییسین. سالیسیلاتها، با افزایش جریان خون و ایجاد حس گرما یا سرما در پوست، درد را کاهش میدهند. دیکلوفناک و پیروکسیکام با کم کردن التهاب و پماد کاپساییسین (عصاره فلفل قرمز) درد را تخفیف میدهند.
• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی
انواع مختلف این داروها بهطور فراوان در درمان آرتروز مصرف میشوند. داروهایی که در کشور ما بیشتر مورد مصرف قرار میگیرند، عبارتند از ایبوپروفن، ایندومتاسین، دیکلوفناک، ناپروکسن، پیروکسیکام و ملوکسیکام.
این داروها همگی ضدالتهاب هستند، ولی هیچ کدام حاوی کورتون نیستند و براساس نظر پزشک معالج توصیه میشوند. معمولاپزشک معالج یکی از این داروها را تجویز میکند و بعد از مدتی نحوه تاثیر درمانی و عوارض آن را در بیمار بررسی میکند. اگر این دارو تاثیر خوبی نداشته باشد و عارضهای ایجاد کند، دارو را قطع و داروی دیگری از این گروه تجویز میکند. مصرف همزمان دو
یا چند دارو از این گروه معمولا توصیه نمیشود. بیماران مبتلا به دیابت، فشارخون بالا و سابقه خونریزیهای گوارشی نباید از این گروه داروها استفاده کنند.
سلکوکسیب، نوع دیگری از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی است. مهمترین تفاوت آن با داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی دیگر در این است که عوارض گوارشی آن کمتر است، مثلا در بیماران مبتلا به آرتروز و سابقه خونریزیهای گوارشی و زخم معده و اثنیاعشر از این گروه داروها براساس تجویز پزشک معالج میتوان استفاده کرد. در افراد مسن با سابقه بیماری قلبی و
مغزی و فشارخون بالا نباید از این گروه داروها استفاده کرد.
• تزریق داخل مفصلی کورتون
تزریق داخل مفصلی کورتون، براساس نظر پزشک معالج در بعضی ازبیماران میتواند بسیار مفید باشد. معمولا تزریق کورتون داخل مفصلی زمانی انجام میشود که با استراحت و مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی هنوز مفصل ورم داشته و مایع مفصلی در آن جمع شده باشد.. بعد از تزریق مفصلی کورتون، استراحت نسبی مفصل برای دو روز لازم است.
• تزریق داخل مفصلی اسیدهیالورونیک
هیالورونان، مادهای است که در مایع مفصلی وجود دارد و خواص روغنکاری آن را تامین میکند. با توجه به تغییراتی که در مایع مفصلی در آرتروز ایجاد میشود، تزریق این ماده در مفصل مبتلا با امید اینکه روغنکاری مفصل بهبود یابد، انجام میشود. معمولا این درمان برای بیمارانی توصیه میشود که به برنامههای درمانی ساده و مصرف ضددردهای ملایم پاسخ نداده باشند یا نتوانند داروهای ضدالتهابی را تحمل کنند و مواردی که آرتروز شدید و پیشرفته نباشد. اثر کاهش درد بعد از تزریق این دارو، ممکن است تا چند ماه ادامه داشته باشد.
• مکملهای غذایی
بعضی مکملهای غذایی برای درمان آرتروز مورد مصرف قرار گرفتهاند. معروفترین این مکملها، گلوکوزامین و کوندروییتین هستند. باید دانست این مواد، دارو نیستند و در غضروف کوسه ماهی، صدف حلزون و غضروف گوش و بینی خوک وجود دارند. مصرف این مکملها روی سیر بیماری آرتروز تاثیری ندارد و این باور نادرست را باید به بیماران یادآوری کرد که این گروه از داروها غضروفساز نیستند.
درمان جراحی در آرتروز
بیشتر بیماران مبتلا به آرتروز هیچوقت به عمل جراحی نیاز پیدا نمیکنند، ولی اگر آسیبهای مفصلی موجب تغییرات ساختمانی شدید مثلا تغییر شکل مفصل زانوها شده یا درد مداوم و مقاوم به درمانهای دیگر و اختلال در فعالیتهای زندگی روزمره ایجاد شده باشد، عمل جراحی ممکن است لازم شود. مهمترین نوع عمل جراحی، عمل تعویض مفصل است. این عملها بیشتر برای مفاصل ران و زانو انجام میشود. نتایج این نوع عمل معمولا خوب است و بعد از عمل، مفصل بدون درد خواهد شد و حرکات قابلقبولی نیز خواهد داشت.
سایر درمانها در آرتروز
مطالعات موثر بودن طب سوزنی را در کاهش درد آرتروز زانو و بهبود عملکرد مفصل زانو نشان دادهاند.
کنترل وزن و کم کردن وزن در صورتی که اضافه وزن موجود باشد، در پیشگیری از پیشرفت بیماری و کاهش درد موثر است.
نوع آب و هوا در ایجاد آرتروز دخالتی ندارد و هیچ نوع آب و هوایی در درمان آرتروز موثر نیست.
البته بسیاری از بیماران، در آب و هوای گرم و خشک احساس راحتی بیشتری دارند.
زندگی با آرتروز
با توجه با اینکه با افزایش سن آرتروز ایجاد میشود باید ابتدا پدیده افزایش سن که حاصل پیری در کل بافتهای بدن و از آن جمله مفاصل است، پذیرا باشیم، مفاصل خود را دوست بداریم و راههای مقابله با آرتروز را رعایت کنیم. کم کردن فشار روی مفاصل و انجام ورزشهای مناسب و استفاده از وسایل کمکی در صورت تجویز پزشک مانند عصا، آتل مچ دست و انگشت شست، زانوبند، کرست کمر، کفش طبی، توالتفرنگی، صندلی حمام و تعبیه نرده در حمام و سرویس بهداشتی مهمترین آنهاست.
اگر به آرتروز مبتلا هستید، باید زندگی کردن با آرتروز را یاد بگیرید و با آن کنار بیایید.
ارتروز بیماری شایع ایست که اکثر بانوان ایرانی درگیر آن هستند.