فلج مغزی یا Cerebral palsy چیست و چه انواعی دارد؟
فلج مغزی (CP) گروهی از سندرم‌های مختل‌کننده حرکت، غیرپیشرونده ولی معمولا متغیر است که در اثر آنومالی‌ها یا آسیب‌های مغزی قبل یا بعد از تولد ایجاد می‌شود
بروز CP در دوقلویی و نوزادان پره ترم بیشتر است.
علت فلج مغزی
پره ماچوریتی و وزن کم موقع تولد، آسفیکسی پری ناتال، مالفورماسیون‌های مادرزادی و کرن ایکتروس، از علل CP در بدو تولد هستند. ٪۱۰ از کودکان مبتلا به CP در سنین بالاتر به صورت اکتسابی به این عارضه دچار می‌شوند. مننژیت و تروما به سر، شایع‌ترین علل CP اکتسابی می‌باشند. ۵۰% از کودکان مبتلا به CP هیچ ریسک فاکتور مشخصی ندارند
تظاهرات بالینی فلج مغزی
بیشتر موارد ابتلا به CP (به جز انواع خفیف)، در ۱۸ ماه ابتدای زندگی مشخص می‌شوند. علایم شامل این موارد هستند:
۱) ناتوانی در رسیدن به استاندارد‌های حرکتی؛
۲) وجود اختلالاتی مثل عملکرد حرکتی خشن نامتقارن و افزایش تون عضلات (هیپرتونی) و یا کاهش تون عضله (هیپوتونی). CP می‌تواند از طریق مناطق درگیر نیز طبقه‌بندی شود
بیماری‌های همراه: تشنج، اختلالات یادگیری، مشکلات رفتاری و اختلالات حسی ممکن است در همراهی با CP وجود داشته باشد. بسیاری از این کودکان فقط اختلال حرکتی دارند. برخی از مبتلایان به CP از لحاظ هوشی افرادی با استعداد هستند.
درمان
درمان CP به نوع اختلال عملکردی بستگی دارد. درمان‌های فیزیکی و کاردرمانی به نحو مطلوبی وضعیت و حرکات بدنی را تسهیل می‌نمایند. روش‌های درمانی عبارتند از:
١- تجویز دارو‌های خوراکی (دانترولن، بنزودیازپین‌ها و باکلوفن)، تزریق بوتولینوم توکسین، کارگذاری پمپ اینتراتکال باکلوفن جهت درمان اسپاستیسیته
۲- درمان تشنج، اسپاسم عضلات، اختلالات ارتوپدی و اختلال حسی
طبقه‌بندی انواع CP وفلج مغزی اسپاستیک:
شایع‌ترین نوع CP که ۸۰-۷۰٪ موارد را شامل می‌شود. در اثر آسیب به نورون‌های حرکتی فوقانی در مسیر پیرامیدال ایجاد می‌شود. گاهی دوطرفه است. حداقل با دو مورد از موارد زیر مشخص می‌شود؛ ۱- الگوی حرکتی غیرطبیعی؛ ۲- افزایش تون عضلات؛ ۳- رفلکس‌های پاتولوژیک (مانند بابنسکی، هیپررفلکسی) وفلج مغزی دیسکینتیک: ۱۵-۱۰٪ موارد CP را تشکیل می‌دهد.
ویژگی کاراکتریستیک آن الگو‌های حرکتی غیرطبیعی و حرکات بدون اراده، کنترل نشده و راجعه است.
فلج مغزی آتاکسیک: در کمتر از ۵٪ موارد CP مشاهده می‌گردد. به علت آسیب مخچه روی می‌دهد و مشخصات آن عبارتند از: وضعیت غیرطبیعی بدن با حرکات غیرطبیعی و فقدان هماهنگی منظم عضلات و یا هردو.
فلج مغزی دیس تونیک: غیرمعمول است. مشخصات آن کاهش فعالیت و حرکات خشک و دشوار (هیپوکینزی) و هیپوتونی است.
فلج مغزی کره آتتوز: هم اکنون با جلوگیری و درمان هیپربیلی روبینمی شدید، نادر است. این نوع با حرکات افزایش یافته و ناگهانی (هیپرکینزی) و هیپوتونی تظاهر می‌یابد.
فلج مغزی Mixed( ٪۱۰ – ۱۵ از بیماران): این اصطلاح زمانی که بیش از یک الگوی حرکتی وجود داشته باشد، استفاده می‌شود و وقتی که یک الگو واضحا غالب نیست. این نوع عوارض بیشتری دارد، مثل نقایص حسی، تشنج و اختلالات شناختی – ادراکی.
