فیلم چشم ناظر – خلاصه داستان، نقد و بررسی – Eye of the Beholder (1999)

کارگردان : استیون الیوت
فیلمنامه‌نویس : استیون الیوت، بر مبنای رمانی نوشتهٔ مارک بم
فیلمبردار : گای دوفوکس
آهنگساز(موسیقی متن) : ماریوس د وریس
هنرپیشگان : اشلی جاد، اوان مک‌گره‌گور، پاتریک برگین، کی‌دی‌لانگ، جیسن پریستلی و ژنه‌ویو بوژو

̎چشم̎ (مک گره‌گور)، مأمور مخفی انگلیسی، به پیشرفته‌ترین و مدرن‌ترین ابزارهای مقابله با خطاکاران مجهز است و ̎هیلاری̎ (لانگ)، همکار پر تلاشش نیز در این زمینه کمکش می‌کند. تازه‌ترین مأموریت ̎چشم̎، یک برنامهٔ مراقبتی است ـ پسر یکی از سیاستمداران شناخته شده مقدار متنابهی پول صرف فردی کرده و آنان می‌خوانند بدانند این فرد کیست و برای چه این پول هزینه شده است.

با کمی پی‌گیری معلوم می‌شود که فرد مرموزی که پول به‌دستش رسیده، زنی به نام ̎جوآنا̎ (جاد) است، ولی ماجراها وقتی پیچیده‌تر می‌شوند که ̎چشم̎ دورادور̎ شاهد کشته‌شدن پسر سیاستمدار به‌ٔست ̎جوآنا̎ست. قاعدتاً انتظار می‌رود که ̎چشم̎ از راه میان‌بر استفاده کند و زن را به پشت میله‌های زندان بیندازد ولی خود او از وقتی همسرش ترکش کرده، ارتباطش با دخترش نیز قطع شده است؛ ̎جوآنا̎ او را به یاد دخترش می‌اندازد و آنقدر مجذوب شخصیت ̎جوآنا̎ شده که نمی‌تواند او را به‌دست عدالت بسپارد. ̎چشم̎ از آن پس به‌گونه‌ای دیوانه‌وارتر ̎جوآنا̎ را تعقیب می‌کند و پی می‌برد که او ضمناً با مردی نابینا (برگین) سر و سری دارد و به خاطر آنکه در کودکی توسط پدرش رها شده، از لحاظ روحی و احساسی نیز با مشکلاتی دست به گریبان است…

الیوت استرالیائی که هنوز بیشتر با کمدی جسورانهٔ ماجراهای پریسیلا، ملکهٔ صحرا (۱۹۹۴) شناخته می‌شود، در این فیلمش با استفاده از مایهٔ ̎چشم‌چرانی̎ به آلفرد هیچکاک ادای دین می‌کند (در فیلم حتی یک صحنهٔ برج ناقوس به یاد سرگیجه، ۱۹۵۷، گنجانده شده است). مبنای کار الیوت رمان‌نوآر پست مدرن بم است که پیش از این نیز توسط کلود میلر (راه‌پیمائی کشنده، ۱۹۸۳) به فیلم درآمده است.

نسخهٔ الیوت، پیش از هر چیز، به‌دلیل انتخاب نادرست بازیگران اصلی آسیب دیده است. اینجا مک‌گره‌گور برای نقش خود زیادی جوان است و اصلاً بد بازی می‌کند (مایهٔ عبرت کسانی‌که تصور می‌کردند او در فیلم قبلی خود، جنگ‌های ستاره‌ای: اپیزود یک ـ تهدید شبح جرج لوکاس، ۱۹۹۹، بدترین بازی کارنامه‌اش را ارائه داده است). جاد نیز در نقش خود بیشتر یک مانکن قاتل جلوه می‌کند تا یک زن خلافکار ̎مارنی̎وار. با اینهمه، امتیاز الیوت در قابلیت‌های ̎میزانسن̎ دادن او است که نشان می‌دهد می‌تواند وارث خلف فیلم‌سازانی مثل داریو آرجنتو و برایان د پالما باشد.