فیلم چشمهای تمام بسته – خلاصه داستان، نقد و بررسی – Eyes Wide Shut (1999)

سال تولید : ۱۹۹۹
کشور تولیدکننده : آمریکا و انگلستان
محصول : استنلی کوبریک و برایان کوک
کارگردان : کوبریک
فیلمنامهنویس : فردریک رافائل و کوبریک، بر مبنای رمانی نوشتهٔ آرتور شنیتسلر
فیلمبردار : لاری اسمیت
آهنگساز(موسیقی متن) : جوسلین پوک
هنرپیشگان : تام کروز، نیکول کیدمن، سیدنی پولاک، مری ریچاردسن، تاد فیلد، راده سربجییا، وینسا شا و آلن کامینگ
نوع فیلم : رنگی، ۱۵۹ دقیقه
پزشکی به نام ̎ویلیام هارفورد̎ (کروز) پس از آنکه در مییابد همسرش، ̎آلیس̎ (کیدمن) در طی یک رابطهٔ نزدیک با او در فکر مرد دیگری بوده، از خانه بیرون میزند و به قصد به واقعیت درآوردن تخیلات خود به خیابانهای شهر میرود. او با آدمهای مختلفی، از جمله دختر یکی از بیماران سابقش و یک خیابانگرد روبهرو میشود. سپس با گروه مرموزی آشنائی پیدا میکند و مخفیانه به جمع آنان میپیوندد، اما متوجه میشود که زندگی خود و خانوادهاش در خطر است…
کوبریک در این غزل خداحافظیاش حتی موفق میشود دل مخالفان سینمای جدلانگیزش را هم بهدست آورد. مأخذ اصلی فیلم، رمان شنیتسلر است که در سال ۱۹۲۶ نوشته شده و کوبریک از دههٔ ۱۹۶۰ دغدغهٔ اقتباس آن را داشته است. اما برخلاف رمان که فضائی وهمآلود و سوررئال دارد و در آمد و شد پیوسته میان واقعیت و خیال است ـ کیفیتی که حاصل نزدیکی و دوستی دیرینه نویسندهاش با فروید در آن سالهاست ـ کوبریک میکوشد فیلم را در سطحی منطقی از زنجیرهٔ علت ـ معلولی نگهدارد. با اینحال چشمهای تمامبسته، در خیل اقتباسهای پر سر و صدای کوبریک از نویسندگان مشهوری همچون ولادیمیر ناباکوف، آنتونی برجس و استیون کینگ، اثری سرآمد است که در آن از تظاهرات تکنیکی کوبریک ـ که مخالفان جدیای داشت و دارد ـ خبری نیست. در عوض او میکوشد با تمرکز بر زوج اصلی فیلمش که بهشکلی کنائی ایفای نقش آنان را به دو ابر ستارهٔ زن و شوهر آن سالها بخشیده است، بهشکلی ملموستر بر روابط مخدوش انسانی تأکید کند. هرچند راهحل نهائی که فیلم ارائه میدهد، دستکم در تداوم زندگی زناشوئی دو ابرستارهاش در دو سال بعد کارگر نیست!