علائم سرطان معده و راه‌های تشخیص زودهنگام و درمان آن کدام‌ها هستند؟

وقتی سلول‌ها به صورت غیرطبیعی در معده رشد می‌کنند، سرطان معده ایجاد می‌شود.  معده یک کیسه عضلانی است که در وسط و بالای شکم، درست زیر دنده‌ها قرار دارد. معده غذایی غذای خورده شده را دریافت می‌کند و نگه می‌دارد و سپس به تجزیه و هضم آن کمک می‌کند.

سرطان معده، می‌تواند هر قسمت از معده را درگیر کند. در بیشتر نقاط جهان، سرطان‌های معده در قسمت اصلی معده (موسوم به بدن معده) شکل می‌گیرد. اما در برخی کشورها مانند آمریکا، سرطان معده بیشتر محل اتصال مری و معده را درگیر می‌کند. جایی که سرطان در معده رخ می‌دهد یکی از عواملی است که پزشکان هنگام تعیین گزینه‌های درمانی شما در نظر می‌گیرند.

درمان معمولاً شامل جراحی برای برداشتن سرطان معده است. ممکن است قبل و بعد از جراحی درمان‌های دیگری توصیه شود.

علائم سرطان معده

علائم و نشانه‌های سرطان معده ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مشکل در بلع
• احساس نفخ بعد از غذا خوردن
• احساس سیری بعد از خوردن مقدار کمی غذا
• سوزش سردل
• سوء هاضمه
• حالت تهوع
• دل درد
• کاهش وزن ناخواسته
• استفراغ

علل

سرطان معده زمانی شروع می‌شود که یک سلول در معده دچار تغییراتی در DNA خود شود. DNA سلول حاوی دستورالعمل‌هایی است که به سلول می‌گوید چه کاری انجام دهد. این تغییرات باعث می‌شوند سلول سریع‌تر رشد کند و مدت بیشتری نسبت به حالت طبیعی، به زندگی خود ادامه می‌دهد.

سلول‌های تجمع یافته توموری را تشکیل می‌دهند که می‌تواند به بافت سالم حمله کرده و آن‌ها را از بین ببرد. با گذشت زمان، سلول‌ها می‌توانند به سایر نواحی بدن گسترش (متاستاز) دهند.

عوامل خطر

عواملی که خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهند عبارتند از:

• بیماری بازگشت اسید به مری
• چاقی
• رژیم غذایی سرشار از غذا‌های شور و دودی
• رژیم کم میوه و سبزیجات
• سابقه خانوادگی سرطان معده
• عفونت با هلیکوباکتر پیلوری
• التهاب طولانی مدت معده (ورم معده)
• سیگار کشیدن
• پولیپ معده

پیشگیری

برای کاهش خطر ابتلا به سرطان معده، می‌توانید:

• وزن سالم را حفظ کنید. اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید، در مورد راهکار‌هایی که به کاهش وزن کمک می‌کند، با پزشک خود مشورت کنید. کاهش وزن آهسته و مداوم را در نظر بگیرید.
• رژیم غذایی مملو از میوه و سبزیجات را انتخاب کنید. سعی کنید هر روز میوه و سبزیجات بیشتری در رژیم غذایی خود بگنجانید. انواع مختلفی از میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ را انتخاب کنید.
• میزان غذا‌های شور و دودی که می‌خورید را کاهش دهید. با محدود کردن این غذا‌ها از معده خود محافظت کنید.
• سیگار نکشید. اگر سیگار می‌کشید، ترک کنید. اگر سیگار نمی‌کشید، شروع نکنید. سیگار کشیدن خطر ابتلا به سرطان معده و بسیاری از انواع دیگر سرطان را افزایش می‌دهد. ترک سیگار می‌تواند بسیار مشکل باشد، بنابراین از پزشک خود کمک بخواهید.
• از پزشک خود در مورد خطر ابتلا به سرطان معده سوال کنید. در صورت افزایش خطر ابتلا به سرطان معده با پزشک خود مشورت کنید. افرادی که سابقه خانوادگی قوی سرطان معده دارند ممکن است آزمایشاتی مانند آندوسکوپی را برای یافتن علائم سرطان معده در نظر بگیرند.

تشخیص

آزمایشات و روش‌های مورد استفاده برای تشخیص سرطان معده عبارتند از:

• آندوسکوپی: یک لوله نازک حاوی یک دوربین کوچک از گلوی شما عبور داده می‌شود و وارد معده شما می‌شود. پزشک شما می‌تواند از آن برای جستجوی علائم سرطان استفاده کند.
• برداشتن نمونه‌ای از بافت برای آزمایش (بیوپسی). در صورت یافتن ناحیه مشکوک در طول آندوسکوپی فوقانی، می‌توان از ابزار‌های خاصی برای برداشتن نمونه‌ای از بافت برای آزمایش استفاده کرد. نمونه برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می‌شود.
• آزمایشات تصویربرداری: آزمایشات تصویربرداری مورد استفاده برای جستجوی سرطان معده شامل سی تی اسکن و نوع خاصی از اشعه ایکس به نام بلع باریوم یا barium swallow است.

تعیین میزان (مرحله) سرطان معده

مرحله سرطان معده به پزشک کمک می‌کند تا تصمیم بگیرد که کدام روش درمانی برای شما مناسب است. آزمایشات و روش‌های مورد استفاده برای تعیین مرحله سرطان عبارتند از:

• آزمایش خون. آزمایش خون برای اندازه‌گیری عملکرد اندام‌ها ممکن است نشان دهد که آیا سایر اعضای بدن شما مانند کبد شما نیز تحت تأثیر سرطان قرار گرفته‌اند یا خیر.
• سونوگرافی آندوسکوپی. در طی سونوگرافی آندوسکوپی، یک لوله نازک با دوربین روی نوک از گلو به داخل معده شما منتقل می‌شود. یک ابزار سونوگرافی ویژه برای ایجاد عکس از معده شما استفاده می‌شود. سونوگرافی آندوسکوپی به پزشکان کمک می‌کند تا میزان نفوذ سرطان به دیواره معده را تعیین کنند.
• آزمایشات تصویربرداری: آزمایشات ممکن است شامل CT و توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) باشد.
• جراحی تجسسی Exploratory. پزشک شما ممکن است جراحی را توصیه کند تا به دنبال نشانه‌هایی باشد که نشان می‌دهد سرطان شما فراتر از معده، در قفسه سینه یا شکم شما گسترش یافته است یا خیر. جراحی اکتشافی معمولاً به روش لاپاراسکوپی انجام می‌شود. این بدان معناست که جراح چندین برش کوچک در شکم شما ایجاد می‌کند و یک دوربین مخصوص را وارد می‌کند که تصاویر را به یک مانیتور در اتاق عمل منتقل می‌کند.

بسته به موقعیت شما ممکن است از سایر تست‌های مرحله‌بندی استفاده شود.

پزشک از اطلاعات این روش‌ها برای تعیین مرحله‌ای برای سرطان شما استفاده می‌کند. مراحل سرطان معده با اعداد رومی از 0 تا IV نشان داده می‌شود و پایین‌ترین مراحل نشان می‌دهد که سرطان کوچک است و فقط لایه‌های داخلی معده شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در مرحله چهارم، سرطان پیشرفته در نظر گرفته می‌شود و ممکن است به سایر نواحی بدن گسترش یافته باشد.

درمان

گزینه‌های درمانی سرطان معده بستگی به محل، مرحله سرطان و میزان تهاجم  دارد. پزشک همچنین هنگام ایجاد یک برنامه درمانی، سلامت کلی شما و ترجیحات شما را در نظر می‌گیرد.

عمل جراحی

هدف از جراحی برداشتن تمام سرطان و برخی از بافت‌های سالم اطراف آن است.

عملیات مورد استفاده برای سرطان معده عبارتند از:

• از بین بردن تومور‌های اولیه از مخاط معده. سرطان‌های بسیار کوچک محدود به دیواره داخلی معده ممکن است با عبور از ابزار‌های مخصوص از طریق آندوسکوپ برطرف شوند. روش‌های برش سرطان از داخل مخاط معده شامل برداشتن آندوسکوپی مخاط و برداشتن آندوسکوپی زیر مخاط است.
• برداشتن قسمتی از معده (گاسترکتومی ساب توتال). در طی گاسترکتومی ساب توتال، جراح قسمتی از معده را که تحت تأثیر سرطان قرار گرفته و برخی از بافت‌های سالم اطراف آن را بر می‌دارد. اگر سرطان معده شما در قسمتی از معده نزدیکترین روده کوچک قرار دارد، ممکن است یک عمل جراحی باشد.
• برداشتن کل معده (گاسترکتومی کامل یا توتال). گاسترکتومی کامل شامل برداشتن کل معده و برخی بافت‌های اطراف است. سپس مری مستقیماً به روده کوچک متصل می‌شود تا غذا بتواند از طریق دستگاه گوارش شما حرکت کند. گاسترکتومی توتال بیشتر برای سرطان‌های معده که بدن معده را تحت تاثیر قرار می‌دهد و آن‌هایی که در محل اتصال معده قرار دارند استفاده می‌شود.
• برداشتن غدد لنفاوی برای جستجوی سرطان. جراح ممکن است غدد لنفاوی شکم شما را برداشته تا سرطان آن‌ها را آزمایش کند.
• جراحی برای از بین بردن علائم و نشانه‌ها. عمل برداشتن قسمتی از معده ممکن است علائم و نشانه‌های سرطان در حال رشد را در افراد مبتلا به سرطان معده پیشرفته تسکین دهد.

شیمی درمانی

شیمی درمانی یک درمان دارویی است که از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. دارو‌های شیمی درمانی در سراسر بدن شما حرکت می‌کنند و سلول‌های سرطانی را که ممکن است فراتر از معده گسترش یافته باشند، می‌کشند.

شیمی درمانی می‌تواند قبل از عمل جراحی انجام شود تا به کاهش سرطان کمک کند تا راحت‌تر برداشته شود. شیمی درمانی همچنین پس از جراحی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی که ممکن است در بدن باقی بمانند استفاده می‌شود. شیمی درمانی اغلب با پرتودرمانی ترکیب می‌شود.

شیمی درمانی ممکن است به تنهایی یا با دارودرمانی هدفمند در افراد مبتلا به سرطان معده پیشرفته استفاده شود.

پرتو درمانی

پرتودرمانی از پرتو‌های پرقدرت انرژی مانند اشعه ایکس و پروتون برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. پرتو‌های انرژی از دستگاهی به وجود می‌آید که هنگام خوابیدن روی میز به دور شما حرکت می‌کند.

برای سرطان معده، پرتودرمانی می‌تواند قبل از جراحی برای کوچک کردن سرطان مورد استفاده قرار گیرد تا راحت‌تر برداشته شود. پرتودرمانی همچنین می‌تواند پس از جراحی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی مانده استفاده شود. پرتودرمانی اغلب با شیمی درمانی ترکیب می‌شود.

برای سرطان معده پیشرفته که با جراحی برطرف نمی‌شود، ممکن است از پرتودرمانی برای از بین بردن عوارض جانبی مانند درد یا خونریزی ناشی از سرطان در حال رشد استفاده شود.

درمان دارویی هدفمند – Targeted drug therapy

درمان‌های دارویی هدفمند بر نقاط ضعف خاصی که در سلول‌های سرطانی وجود دارد تمرکز می‌کنند. با جلوگیری از این ضعف‌ها، درمان دارویی هدفمند می‌تواند باعث مرگ سلول‌های سرطانی شود. برای سرطان معده، دارو‌های هدفمند معمولاً با شیمی درمانی برای سرطان‌های پیشرفته یا سرطانی که پس از درمان عود می‌کند، ترکیب می‌شوند.

پزشک شما ممکن است سلول‌های سرطانی شما را آزمایش کند تا ببیند کدام دارو‌ها بیشتر برای شما مفید هستند.

ایمونوتراپی

ایمونوتراپی یک درمان دارویی است که به سیستم ایمنی بدن شما در مبارزه با سرطان کمک می‌کند. سیستم ایمنی بدن شما می‌تواند به سرطان حمله نکند زیرا سلول‌های سرطانی پروتئین‌هایی را تولید می‌کنند که تشخیص سلول‌های سرطانی را برای سلول‌های سیستم ایمنی دشوار می‌کند. ایمونوتراپی با دخالت در این فرایند کار می‌کند.

برای سرطان معده، ایمونوتراپی ممکن است در صورت پیشرفت سرطان، در صورت بازگشت یا گسترش به سایر نقاط بدن استفاده شود.

مراقبت‌های حمایتی (تسکینی)

مراقبت تسکینی مراقبت‌های پزشکی تخصصی است که بر تسکین درد و سایر علائم یک بیماری جدی تمرکز دارد. متخصصان مراقبت تسکینی با شما، خانواده و سایر پزشکان شما همکاری می‌کنند تا یک لایه اضافی از پشتیبانی را که مکمل مراقبت‌های مداوم شما است، ارائه دهند. مراقبت تسکینی می‌تواند در حین انجام درمان‌های تهاجمی مانند جراحی، شیمی درمانی یا پرتودرمانی مورد استفاده قرار گیرد.

هنگامی که مراقبت تسکینی همراه با سایر درمان‌های مناسب استفاده می‌شود، افراد مبتلا به سرطان ممکن است احساس بهتری داشته باشند و عمر طولانی‌تری داشته باشند.

پشتیبانی

تشخیص سرطان می‌تواند وحشتناک و ترسناک باشد. هنگامی که بعد از شوک اولیه تشخیص خود شروع به سازگاری می‌کنید، ممکن است متوجه شوید که تمرکز بر وظایفی که به شما در کنار آمدن کمک می‌کنند، کمک می‌کند. به عنوان مثال، سعی کنید:

• به اندازه کافی اطلاعات جمع کنید تا خودتان بتوانید در مورد مراقبت خود تصمیم بگیرید. از پزشک خود بخواهید جزئیات سرطان شما – نوع، مرحله و گزینه‌های درمانی شما را بنویسد. از این جزئیات برای یافتن اطلاعات بیشتر در مورد سرطان معده و مزایا و خطرات هر گزینه درمانی استفاده کنید.
• با سایر بازماندگان سرطان ارتباط برقرار کنید. 
• فعال بمانید. تشخیص سرطان به این معنا نیست که شما باید کار‌هایی را که دوست دارید یا به طور معمول انجام می‌دهید، کنار بگذارید. در بیشتر موارد، اگر برای انجام کاری احساس خوبی دارید، پیش بروید و آن را انجام دهید.