علی بابا و داستان یک تحول امیدبخش با نگاه به فردا
در پشت موفقیت‌ها، اوج گرفتن‌ها و توسعه‌های شرکت‌های بزرگ، داستان‌ها و رخدادهای جذابی نهفته‌اند که برخی از آنها برای همه، برخی برای آدم‌هایی که می‌خواهند تازه پا در این مسیر بنهند و برخی فقط برای اهل فن جذاب هستند. هر از چند گاه ما با مطالعه یکی از این شرکت‌ها خواه اینستاگرام یا تسلا یا اپل، تحت تاثیر قرار می‌گیریم.
فرایند مشخص کردن هدف، سنجش نیازها و رفتار کاربران، حل مشکلات و خلاقیت، فرایندی بسیار انرژی‌‌گیر است. حالا تصور کنید که همین فرایند را بخواهیم در مورد یک شرکت ایرانی توصیف کنیم. شرکتی که کمابیش همه ما زمانی از خدماتش استفاده کرده‌ایم: علی بابا.
علی بابا چند وقتی بود که با دیدن افق‌های دور، تصمیم گرفته بود که پوست بیندازد. هم در ظاهر گرافیکی و هم رابط کاربری و هم پشت پرده‌تر در بخش زبان طراحی.
بسیاری از ماها اصلا امکان مهیا کردن مقدمات سفر و رزرو ساده و راحت پرواز، قطار و هتل یا ثبت‌نام در تورها را با علی بابا شناخته‌ایم. علی بابا این سال‌ها خیلی موفق بوده، اما در ضمن دغدغه توسعه و بهتر شدن هم رهایش نمی‌کرده و نمی‌خواسته با این توصیه قدیمی که نباید ترکیب تیم برنده را دست زد، اکتفا بکند.
وب سایت هر چه بزرگ‌تر باشد، توسعه و ایجاد تغییر در آن هم دشوارتر می‌شود. اما در دنیای امروز اگر دست نجنبانی، معلوم نیست بتوانی در فردای روزگار، هم درخشان ظاهر شوی.
به همین خاطر بود که علی‌بابایی‌ها از 2 سال پیش تصمیم گرفتند که ریسک و هزینه توسعه توسعه را به جان بخرند تا مبادا به ورطه کهنگی و تکرار بلغزند. خوشبختانه یکشنبه شب از جزئیات بازطراحی وب‌سایت علی‌بابا رونمایی شد، البته ما چند وقتی بود که متوجه تغییرات تدریجی علی بابا شده بودیم.
اگر سری به سایت جدید علی بابا بزنید، به سرعت متوجه یک سری تغییرات می‌شوید. علی بابا راستش دیگر سایتی نیست که ما فقط به خاطر نیاز به آن سر بزنیم، یک سری از ما از این به بعد از آن می‌توانیم ایده بگیریم.
اگر این چند وقت سری به سایت علی بابا زده باشید، برخی از تغییرات را متوجه شده‌اید؛ مثلا ما الان فونتی اختصاصی در سایت می‌بینیم که مثل لباسی خوش دوخت به تن سایت نشسته، واضح و چشم‌نواز است، شما به یاری آن می‌توانید منوها و عناوین را به راحتی بخوانید، همان طور که متن‌های توصیفی هم با آن به راحتی قابل مطالعه هستند.
برخی تصور می‌کنند با هر فونت تجاری خوب، هر چیدمان رنگی مناسب و هر مجموعه آیکون در دسترسی می‌توان، سایت خوبی داشت، اما یک برند تجاری برای تعریف هویت خود نیاز دارد که همه اینها را شخصی‌سازی و بهتر از آن از صفر تولید کند، علی بابا این دومی را انتخاب کرد.
یه یاد بیاورید! ما مطالب برخی از سایت‌های خبری پربازدید را به خاطر همین هویت بصری متفاوتشان در میان مطالب ده‌ها سایت رقیب به راحتی شناسایی می‌کنیم و به تدریج بین این ظاهر، در ذهنمان برایمان برند می‌شود. حالا علی بابا هم ظاهری دارد که آن را کاملا متمایز می‌کند.
کاربر اپلیکشن نیتیو موبایل، وب اپ و مرورگرهای موبایل و دسکتاپ، باید هنگام استفاده از یک سرویس و سایت ، هر بار تصور نکند که وارد سایت متفاوتی شده و یکپارچگی هویتی سایت حفظ شود و اکنون علی بابا هم به اینگونه است.
مسئله بعدی، رابط کاربری سایت است. کاربر باید بتواند به آن تکه اطلاعاتی و بخشی از سایت که مورد نظرش است، برسد. او نباید در منوها و سایدبارها و صفحات مختلف سایت گم شود. حتی یک کلیک و یک اسکرول اضافه، یعنی اینکه شما در طراحی سایت موفق نبوده‌اید.
طراحی یک رابط کاربری مستلزم صدها ساعت مطالعه رفتار کاربران مختلف و نیز داشتن زیرکی‌هایی برای پیشبینی نیازهای کاربران است. مجموعه توسعه یک سایت باید بتوانند خودشان را جای کاربران بگذارند و همه احتمالات مختلف را حین ورود به سایت و پروسه ثبت سفارش تا تحویل آن پیشبینی کنند. کادرهای ورود اطلاعات، اندازه آنها، رنگ فونت همه باید به دقت انتخاب شوند.
رنگ و لعاب و رابط کاربری علی بابا حالا حسابی نونوار شده، اما در پشت پرده هم دستاوردهایی رخ داده که دیروز در مورد آنها شنیدیم. حالا زبان طراجی سایت یا Design Language System مدرن شده که اجازه می‌دهد، سایت بسیار راحت‌تر خود را با نیازهای مشتریان تطبیق بدهد و ارتقاهای بعدی و اضافه کردن ویژگی‌های آسان‌تر شود. زبان طراحی کنونی علی‌بابا VUJ.S3 است.
حلا دیگر پراکندگی برنامه‌نویسی در بخش‌های مختلف سایت، چه نسخی وبی و چه اپلیکیشن مشاهده نمی‌شود و با یک «زبان مشترک طراحی» می‌شود، رشد و توسعه سریع‌تر صورت می‌گیرد.
از نظر ظاهری ما ثمرات این تغییر را در برخی قسمت‌ها شاهد هستیم. در یک روند زیرکانه علی اباب تصمیم گرفته تغییرات را به صورت تدریجی اعمال کند. چون تجربه نشان داده که تغییرات رادیکال را باید تدریجی اعمال کرد تا کاربران فرصت تطبیق پیدا کنند، برای رفتن به منوها و صفحات داخلی سایت، مجبور به جستجوی چشمی زیاد نشوند، بتوان از آنها بازخورد سازنده گرفت و تاثیر منفی احتمالی رو سئو ایجاد نشود.
پروژه علی بابا پلندپروازانه و برای آینده است. در ضمن، در فاصله کوتاهی علی بابا قصد دارد که در بخش‌هایی مانند رزرو هتل و ثبت‌نام تور هم تحولاتی ایجاد کند.
