جراحان آمریکایی با موفقیت کلیه یک خوک را به یک بیمار پیوند زدند
برای نخستین بار کلیه یک خوک به انسان پیوند زده شد، آن هم بدون رخ دادن واکنش حاد رد پیوند از سوی سیستم ایمنی بدن بیمار. این یک پیشرفت بزرگ است که می‌تواند جان بیمارانی را که در فهرست پیوند کلیه هستند، اما کلیه اهدایی برایشان پیدا نمی‌شود، نجات بدهد.
این عمل در مرکز پزشکی Langone نیویورک انجام شد. بافت کلیه خوک قبل از عمل طوری تغییر داده شده بود که تهی از مولکول‌های تحریک‌کننده واکنش فوری رد پیوند شود.
گیرنده پیوند البته در گام نخست یک بیمار مرگ مغزی انتخاب شد که علایم نارسایی کلیه را پیدا کرده و خانواده‌اش به انجام این عمل جراحی آزمایشی رضایت داده بودند.
رهبری تیم جراحی را دکتر رابرت مونتگومری بر عهده داشت. کلیه پیوندی الان به درستی ادرار تولید می‌کند و خبری از واکنش رد پیوند نیست. آزمایش کراتینین بیمار که شاخص مهم عملکرد کلیه است، نرمال است.
در آمریکا نزدیک به 107 هزار در انتظار دریافت پیوند هستند که 90 هزار نفر از آنها نیازمند پیوند کلیه هستند. زمان انتظار برای دریافت پیوند کلیه 3 تا 5 سال است و هر سال چند هزار نفر قبل از رسیدن نوبت می‌میرند، آن هم در شرایطی که علائم بسیار بدی پیدا کرده‌اند، روحیه‌شان تنزل پیدا کرده و کیفیت زندگی بسیار پایینی پیدا کرده‌اند. به خاطر همین مسئله، پژوهشگران دهه‌هاست که امکان انتقال اعضای حیوانات به انسان را بررسی می‌کرده‌اند، اما مشخص است که واکنش رد پیوند، سد بسیار محکمی برای این کار بود.
تیم دکتر مونتگومری به این فکر افتادند که اگر خوکی را از نظر ژنتیکی طوری تغییر بدهند که یک شاخص سطحی کربوهیدراتی یا گلایکان به نام الفا گال alpha-gal را نداشته باشد، این مشکل تا جدی زیادی حل می‌شود. این کار انجام شد و نام خوک را به همین خاطر GalSafe گذاشتند.
کار تغییر ژنتیکی خوک را یک شرکت درمانی انجام داد. اسم این شرکت زیست فناوری، United Therapeutics است و 3.2 میلیون دلار برای این کار سرمایه‌گذاری کرد.
برای این کار آنها ژنوم یک تخمک بارور شده را تغییر دادند و داخل رحم یک خوک کاشتند. دسامبر سال 2020 سازمان غذا و داروی آمریکا این فرایند اولیه را تایید کرد. البته گوشت این خوک می‌تواند توسط کسانی که آلرژی به گوشت دارند هم استفاده شود.
به علاوه پیوند کلیه این خوک‌ها تازه آغاز راه است و پژوهشگران دیگر به استفاده از آنها برای تامین دریچه‌های قلب یا پیوندهای پوست هم فکر می‌کنند.
جالب است بدانید که خود دکتر مونتگومری سه سال پیش پیوند قلب شده و بنابراین می‌شود علت حساسیت او برای پیدا کردن راهی برای کمک کردن به بیماران نیازمند به پیوند را درک کرد.
البته فعلا پیوند کلیه خوک صرفا یک راه حال کوتاه مدت محسوب می‌شود و زمانی که کلیه اهدایی انسانی پیدا شد، پیوند دائمی اصلی باید انجام شود.
در آزمایش انجام شده فقط یک کلیه خوک پیوند زده شد و فقط 3 روز در محل باقی ماند. اما همین آزمایش راه را برای استفاده‌های گسترده بعدی در دو سه سال آینده هموار می‌کند و به بیمارانی که کلیه پیوندی برایشان پیدا نمی‌شود و پاسخ خوبی به دیالیز نمی‌دهند، کمک می‌کند.
نکته جالب دیگر این است که غده تیموس خوک هم هم برداشته شد و در کنار کلیه پیوند زده شد. کار غده تیموس ایجاد بلوغ عملکردی گویچه‌های سفید است. پژوهشگران تصور می‌کنند که پیوند زدن غده تیموس، واکنش ایمنی درازمدت را در بدن گیرنده کاهش می‌دهد.
پژوهشگران قبل از آزمایش موفق اخیر با کارشناسان اخلاق پزشکی، کارشناسان حقوقی و حتی مذهبی مشورت کردند تا مشکلی ایجاد نشود.
(البته در سال 1984 پزشک جراح دیگری به نام دکتر لئونارد بایلی هم تلاش کرده بوده بود بر سد پیوند بافت از حیوانات به انسان فائق آید. او در مرکز پزشکی لوما لیندای کلیفرنیا، قلب یک میمون را به یک کودک 12 روزه که ناهنجاری قلبی شدید داشت پیوند زد. اما این نوزاد دختر 21 روز بعد درگذشت. البته همین پزشک سال بعد پیوند قلب انسان به انسان را در یک کودک شیرخوار انجام داد. این پزشک سال 2019 درگذشت، در حال که بسیاری از بیمارانش با قلب‌هایی که او برایشان پیوند زده بود، هنوز زنده‌اند.)
پژوهش و آزمایش در مورد پیوند بافت از یک جاندار به جاندار دیگر و نهایتا به انسان که به انگلیسی به آن xenotransplantation ادامه دارد. مثلا چند وقت پیش پژوهشگران آلمانی توانستند که چند میمون را شش ماه بعد از پیوند زدن قلب خوک به آنها زنده نگه دارند.