فیلم ترکیدن – نقد، بررسی و خلاصه داستان – Blow Out (1981)
کارگردان : برایان دِ پالما
فیلمنامه‌نویس : برایان دِ پالما
فیلمبردار : ویلموش ژیگموند.
آهنگساز(موسیقی متن) : پینو دوناجو.
هنرپیشگان : جان تراولتا، نانسی آلن، جان لیتگو، دنیس فرانتس، جان آکویینو، پیتر بویدن، کورت می، جان مک‌مارتین و دبورا اورتن.
نوع فیلم : رنگی، ۱۰۸ دقیقه.
فیلم دلفیا. «جکتری» (تراولتا)، یک تکنیسین جلوه‌های صوتی که تخصصش تهیه باند صدا برای فیلم‌های هرزه‌نگارانه / خشونت‌بار پیش پا افتاده است، شبی در بیرون خانه‌اش به ضبط صدا مشغول است که صدای ترکیدن لاستیکی را می‌شنود، سپس اتوموبیلی را می‌بیند که از روی یک پل منحرف می‌شود و درون آب سقوط می‌کند.
«جک» به محل حادثه می‌رود و جانِ «سالی» (آلن) خیابان‌گرد جوانی را که در اتوموبیل بوده نجات می‌دهد، اما سرنشین دیگر که یک سیاستمدار است، غرق می‌شود. رسانه‌های گروهی و بستگان مرد مرده بر این باورند که این جریان فقط یک حادثه بوده، اما «جک» با استناد به نواری که از ماجرای آن شب ضبط کرده، مطمئن است که قضیه شکل دیگری دارد…
ترکیدن در طرح کلی و حتی «عنوان» فیلم، آگراندیسمان (میل آنجلو آنتونیونی، 1966) را یاد می‌آورد. اگر در آگراندیسمان، یک عکاس با تحقیق در یک «عکس» درگیر بازی مواقعیت و مجاز می‌شود، در اینجا شخصیت اصلی از طریق دقیق شده بر «صدا»ی یک صفحه، دل مشغولی همانندی می‌یابد. فیلم همچنین نشان دهنده ارجاعاتی به بیمار روانی (آلفرد هیچکاک، 1960) و سرگیجه (هیچکاک، 1957) هم هست. باز هم شاهد صحنه قاتل داخل حمام هستیم، هر چند این صحنه در اینجا برخلاف آماده کشتن (ساخته خود دِ پالما، 1980) برای ایجاد موقعیتی طنزآمیز مورد استفاده قرار گرفته است.
دِ پالما دریافت‌هایش از سرگیجه را، بزرگ‌نمائی «ضعف» و «ناتوانی» شخصیت اصلی، در دو صحنه قرینه: یک ناتوانی‌اش در بُعد حرفه‌ای، در نجات جان یکی از همکارانش در آغاز فیلم، و دو – در بُعد جنسی (به‌عنوان یک مرد) در نجات جان محبوبه‌اش در پایان فیلم (موقعیت‌هائی مشابه موقعیت «اسکاتی» در سرگیجه)، به نمایش در می‌آورد. گذشته از اینها، فیلم به چگونگی ساخت فیلم‌های «اسپلتر» که ساخته قبلی دِ پالما، آماده کشتن نمونه شاخص آن است، نگاهی هجوآمیز دارد.
وجه تمایز دیگر ترکیدن، کارکرد سیاسی آن است. موقعیت «جک» در فیلم، یک تکنیسین جلوه‌های صوتی که به‌طور اتفاقی پرده از توطئه‌ای سیاسی برمی‌دارد، تمثیلی از ماجرای واقعی ایبراهم زاپرودر، فیلمبردار آماتوری به‌نظر می‌آید که از صحنه ترور جان ف. کندی تصویربرداری کرد. فیلم با درون مایه سیاسی‌اش برخوردی به مراتب ظریف‌تر و هوشمندانه‌تر از آثار شناخته شده‌تر در این حیطه مثل همه مردان رئیس‌جمهور (آلن ج. پاکولا، 1976) دارد، تا حدی که به راحتی می‌توان (هم صدا با پالین کیل) آن را بهترین فیلم آمریکائی در باب توطئه‌های سیاسی ارزیابی کرد.
