فیلم بازگشت مارتن‌گر – نقد، بررسی و خلاصه داستان – The Return of Martin Guerre (1982)

کارگردان : دانیل وینی
فیلمنامه‌نویس : ژان کلود کاری‌یر و وینی
فیلمبردار : آندره نیو
آهنگساز(موسیقی متن) : میشل پورتال
هنرپیشگان : ژرار دوپاردیو، استفان پیو، برنار پی‌یر دونادیو، ناتالی بایه، سیلوی مدا، موریس باریه، ایزابل سادویان و رُز تیری.
نوع فیلم : رنگی، ۱۲۳ دقیقه.

دهکده‌ای فرانسوی، سال 1514. «مارتن‌گر» (پیو) و «برتراند» (بایه) در جوانی با هم ازدواج می‌کنند، اما به‌خاطر طلسم بدخواهان بر «مارتن»، رابطه آن دو چندان خوش آیند نیست تا این که صاحب فرزند پسری می‌شوند. «مارتن» پس از جروبحثی با پدرزنش دهکده را ترک می‌کند تا هشت سال بعد – پس از ازدواج مادر«برتراند» با عموی «مارتن»، «پی‌یر» (باریه) – مردی (دوپاردیو) که ادعا می‌کند «مارتن» است پیدایش می‌شود و می‌گوید که در پیکاردی و اسپانیا سرباز بوده.

او و «برتراند» رابطه خوبی را با هم آغاز می‌کنند و صاحب دو فرزند می‌شوند. تا اینکه «مارتن» و «پی‌یر» بر سر پول دعوای‌شان می‌شود و «پی‌یر» که از دو نفر از رفقای «مارتن» کتک خورده، از «مارتن» به دادگاه شکایت می‌برد و ادعا می‌کند که او شیاد است. به‌دنبال این، دو آواره خانه‌به دوش هم می‌گویند که «مارتن» در واقع سربازی به نام «آرنو» است. دادگاه محلی، «مارتن» را بی‌گناه تشخیص می‌دهد اما «پی‌یر» شکایت دیگری می‌کند (که در این یکی «برتراند» نیز مجبور به مشارکت می‌شود).

در دادگاهی رسمی در تولوز، مرد یک‌یائی (دونادیو) پیدایش می‌شود که مدعی است «مارتن گر» است. در تحقیقات مجدد، درستی حرف به اثبات می‌رسد و مرد متهم که اقرار کردن آن کسی که ادعا می‌کرده نیست، به اعدام محکوم می‌شود.

نام کاری‌یر در عنوان‌بندی (به‌عنوان همکار فیلم‌نامه‌نویس) خود به خود یادآور لوئیس‌بونوئل است. صحنه تأثیرگذاری که در آن دو «مارتن» (با بازی‌های دوپاردیو و دونادیو) با هم روبه‌رو می‌شوند، ابهام و پیچیدگی خاص فیلم‌های بونوئل را به یاد می‌آورد. اما باید گفت که کارگردانی وینی فیلم‌نامه کاری‌یر را خراب کرده است.

نوع فیلم‌نامه‌نویسی او به چالشی در کارگردانی نیاز دارد که وینی قادر به درک و اجرای آن نبوده است. فیلم مخلوط غریبی از عناصر گوناگون است که هیچ‌گاه به ترکیب مؤثری نمی‌رسد. به‌عنوان یک فیلم تاریخی – که در مقدمه آن نسبت به واقعی بودن قضه تأکید می‌شود – بازیگرها زیادی امروزی هستند و اصطلاحات معاصر به کار می‌برند. تماشاگر نمی‌تواند بفهمد که این پرداخت دقیق جزئیات – مثلاً در صحنه محاکمه – آیا واقعاً موفق است یا نه.

رابطه عاشقانه «برتراند» و «مارتنِ» قلابی خوب پرداخت نمی‌شود و فیلم به یک ملودرام پوچ می‌ماند. کل فیلم مثل یک قصه کارآگاهی بدون سرنخ است یا یک بازی که تماشاگر نمی‌تواند در آن شرکت کند. در سال 1993 با نام سامرزبی به کارگردانی جان آمیل و همکاری ریچارد گیر و جودی فاستر بازسازی می‌شود.