مننژیت چه علائمی دارد؟ راه‌های تشخیص و درمان آن کدام‌ها هستند؟
مننژیت Meningitis التهاب مایع و غشاء (مننژ) اطراف مغز و نخاع است.
تورم ناشی از مننژیت معمولاً علائم و نشانه‌هایی مانند سردرد، تب و سفتی گردن را ایجاد می‌کند.
بیشتر موارد مننژیت در ایالات متحده ناشی از عفونت ویروسی است، اما عفونت‌های باکتریایی، انگلی و قارچی علل دیگر هستند. برخی از موارد مننژیت بدون درمان در عرض چند هفته بهبود می‌یابند. برخی دیگر می‌توانند تهدید‌کننده زندگی باشند و نیاز به درمان اضطراری آنتی بیوتیکی دارند.
اگر مشکوک به مننژیت هستید، فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. درمان زودهنگام مننژیت باکتریایی می‌تواند از عوارض جدی جلوگیری کند.
علائم
علائم اولیه مننژیت ممکن است شبیه آنفولانزا (آنفولانزا) باشد. علائم ممکن است طی چند ساعت یا در طی چند روز ایجاد شود.
علائم و نشانه‌های احتمالی در افراد بالای 2 سال عبارتند از:
- تب شدید ناگهانی
- گرفتگی گردن
- سردرد شدیدی که به نظر متفاوت از حالت عادی است
- سردرد همراه با حالت تهوع یا استفراغ
- گیجی یا مشکل در تمرکز
- تشنج
- خواب آلودگی یا مشکل در بیدار شدن
- حساسیت به نور
- بدون اشتها و تشنگی
- بثورات پوستی (گاهی اوقات، مانند مننژیت مننگوکوکی)
علائم در نوزادان تازه متولد شده
نوزادان و نوزادان ممکن است این علائم را نشان دهند:
- تب شدید
- گریه مداوم
- خواب آلودگی یا تحریک‌پذیری بیش از حد
- مشکل بیدار شدن از خواب
- بی‌تحرکی یا سستی
- بیدار نشدن برای غذا خوردن
- تغذیه ضعیف
- استفراغ
- برآمدگی در نقطه نرم بالای سر نوزاد (فونتانل)
- سفتی در بدن و گردن
آسایش نوزادان مبتلا به مننژیت ممکن است دشوار باشد، و حتی ممکن است وقتی در آغوش گرفته می‌شوند شدیدتر‌گریه کنند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان علائم یا نشانه‌های مننژیت را دارید، فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید:
- تب
- سردرد شدید و بی‌امان
- گیجی
- استفراغ
- گرفتگی گردن
مننژیت باکتریایی جدی است و بدون درمان فوری آنتی بیوتیکی می‌تواند در عرض چند روز کشنده باشد. تاخیر در درمان خطر آسیب دائمی مغز یا مرگ را افزایش می‌دهد.
همچنین اگر یکی از اعضای خانواده یا فردی که با آن زندگی می‌کنید یا کار می‌کنید مبتلا به مننژیت است، مهم است که با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است برای جلوگیری از ابتلا به عفونت نیاز به مصرف دارو داشته باشید.
علل
عفونت‌های ویروسی شایع‌ترین علت مننژیت هستند و پس از آن عفونت‌های باکتریایی و به ندرت عفونت‌های قارچی و انگلی قرار دارند. از آنجایی که عفونت‌های باکتریایی می‌توانند زندگی را تهدید کنند، شناسایی علت ضروری است.
مننژیت باکتریایی
باکتری‌هایی که وارد جریان خون می‌شوند و به مغز و نخاع می‌روند باعث مننژیت حاد باکتریایی می‌شوند. اما زمانی که باکتری‌ها مستقیماً به مننژ‌ها حمله می‌کنند نیز ممکن است رخ دهد. این ممکن است ناشی از عفونت گوش یا سینوس، شکستگی جمجمه، یا – به ندرت – برخی از جراحی‌ها باشد.
چندین گونه از باکتری‌ها می‌توانند باعث مننژیت حاد باکتریایی شوند که معمولاً عبارتند از:
- استرپتوکوک پنومونیه (پنوموکوک). این باکتری شایع‌ترین علت مننژیت باکتریایی در نوزادان، کودکان خردسال و بزرگسالان در ایالات متحده است. بیشتر باعث ذات الریه یا عفونت گوش یا سینوس می‌شود. یک واکسن می‌تواند به جلوگیری از این عفونت کمک کند.
- نایسریا مننژیتیدیس (مننگوکوک). این باکتری یکی دیگر از علل اصلی مننژیت باکتریایی است. این باکتری‌ها معمولاً باعث عفونت دستگاه تنفسی فوقانی می‌شوند، اما وقتی وارد جریان خون می‌شوند، می‌توانند باعث مننژیت مننگوکوکی شوند. این یک عفونت بسیار مسری است که عمدتاً نوجوانان و جوانان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ممکن است باعث ایجاد اپیدمی‌های محلی در خوابگاه‌های دانشگاه، مدارس شبانه روزی و پایگاه‌های نظامی شود. یک واکسن می‌تواند به جلوگیری از عفونت کمک کند. حتی اگر واکسینه شده باشد، هر فردی که در تماس نزدیک با فرد مبتلا به مننژیت مننگوکوکی بوده است، باید آنتی بیوتیک خوراکی برای پیشگیری از بیماری دریافت کند.
- هموفیلوس آنفولانزا (هموفیلوس). هموفیلوس آنفولانزا نوع b (Hib) زمانی عامل اصلی مننژیت باکتریایی در کودکان بود. اما واکسن‌های جدید Hib تعداد موارد این نوع مننژیت را بسیار کاهش داده است.
- لیستریا مونوسیتوژنز (لیستریا). این باکتری‌ها را می‌توان در پنیر‌های پاستوریزه نشده، هات داگ و گوشت ناهار یافت. زنان باردار، نوزادان، افراد مسن و افراد با سیستم ایمنی ضعیف بیشتر مستعد ابتلا هستند. لیستریا می‌تواند از سد جفت عبور کند و عفونت در اواخر بارداری ممکن است برای جنین کشنده باشد.
مننژیت ویروسی
مننژیت ویروسی معمولاً خفیف است و اغلب خود به خود از بین می‌رود. بیشتر موارد در ایالات متحده توسط گروهی از ویروس‌ها به نام انترو ویروس‌ها ایجاد می‌شود که در اواخر تابستان و اوایل پاییز شایع‌تر است. ویروس‌هایی مانند ویروس هرپس سیمپلکس، HIV، ویروس اوریون، ویروس نیل غربی و غیره نیز می‌توانند باعث مننژیت ویروسی شوند.
مننژیت مزمن
ارگانیسم‌های با رشد آهسته (مانند قارچ‌ها و مایکوباکتریوم توبرکلوزیس) که به غشا‌ها و مایع اطراف مغز شما حمله می‌کنند باعث مننژیت مزمن می‌شوند. مننژیت مزمن طی دو هفته یا بیشتر ایجاد می‌شود. علائم و نشانه‌های مننژیت مزمن – سردرد، تب، استفراغ و تیرگی ذهنی – شبیه به مننژیت حاد است.
مننژیت قارچی
مننژیت قارچی در ایالات متحده نسبتاً نادر است. ممکن است مننژیت حاد باکتریایی را تقلید کند. اغلب با تنفس اسپور‌های قارچی که ممکن است در خاک، چوب‌های پوسیده و فضولات پرندگان یافت می‌شود، منقبض می‌شود. مننژیت قارچی از فردی به فرد دیگر مسری نیست. مننژیت کریپتوکوکی یک شکل قارچی شایع این بیماری است که افراد مبتلا به نقص ایمنی مانند ایدز را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر با داروی ضد قارچ درمان نشود، تهدید‌کننده زندگی است. حتی با درمان، مننژیت قارچی ممکن است عود کند.
مننژیت انگلی
انگل‌ها می‌توانند باعث ایجاد نوع نادری از مننژیت به نام مننژیت ائوزینوفیلیک شوند. مننژیت انگلی همچنین می‌تواند ناشی از عفونت کرم نواری در مغز (سیستی سرکوز) یا مالاریا مغزی باشد. مننژیت آمیبی یک نوع نادر است که گاهی از طریق شنا در آب شیرین مبتلا می‌شود و می‌تواند به سرعت زندگی را به خطر بیندازد. انگل‌های اصلی که باعث مننژیت می‌شوند به طور معمول حیوانات را آلوده می‌کنند. افراد معمولاً با خوردن غذا‌های آلوده به این انگل‌ها آلوده می‌شوند. مننژیت انگلی بین افراد سرایت نمی‌کند.
سایر علل مننژیت
مننژیت همچنین می‌تواند ناشی از علل غیر عفونی مانند واکنش‌های شیمیایی، آلرژی دارویی، برخی از انواع سرطان و بیماری‌های التهابی مانند سارکوئیدوز باشد.
عوامل خطر
عوامل خطر مننژیت عبارتند از:
- نادیده گرفتن واکسیناسیون خطر برای افرادی که برنامه واکسیناسیون توصیه شده در دوران کودکی یا بزرگسالی را تکمیل نکرده باشند، افزایش می‌یابد.
- سن. بیشتر موارد مننژیت ویروسی در کودکان کمتر از 5 سال رخ می‌دهد. مننژیت باکتریایی در افراد زیر 20 سال شایع است.
- زندگی در یک محیط اجتماعی. دانشجویان کالج ساکن در خوابگاه‌ها، پرسنل در پایگاه‌های نظامی، و کودکان در مدارس شبانه روزی و مراکز مراقبت از کودکان در معرض خطر بیشتر مننژیت مننگوکوکی هستند. این احتمالاً به این دلیل است که باکتری از راه تنفسی پخش می‌شود و به سرعت در گروه‌های بزرگ پخش می‌شود.
- بارداری. بارداری خطر ابتلا به لیستریوز را افزایش می‌دهد – عفونتی که توسط باکتری لیستریا ایجاد می‌شود، که ممکن است باعث مننژیت نیز شود. لیستریوز خطر سقط جنین، مرده زایی و زایمان زودرس را افزایش می‌دهد.
- سیستم ایمنی به خطر افتاده. ایدز، اعتیاد به الکل، دیابت، استفاده از دارو‌های سرکوب‌کننده سیستم ایمنی و سایر عواملی که بر سیستم ایمنی شما تأثیر می‌گذارد نیز شما را مستعد ابتلا به مننژیت می‌کند. برداشتن طحال نیز خطر شما را افزایش می‌دهد و هر کسی که طحال ندارد باید واکسینه شود تا این خطر به حداقل برسد.
عوارض
عوارض مننژیت می‌تواند شدید باشد. هر چه شما یا فرزندتان مدت طولانی‌تری به این بیماری بدون درمان مبتلا باشید، خطر تشنج و آسیب عصبی دائمی، از جمله:
- از دست دادن شنوایی
- مشکل حافظه
- ناتوانی‌های یادگیری
- ضربه مغزی
- مشکلات راه رفتن
- تشنج
- نارسایی کلیه
- شوکه شدن
- مرگ
با درمان سریع، حتی افراد مبتلا به مننژیت شدید نیز می‌توانند بهبودی خوبی داشته باشند.
جلوگیری
باکتری‌ها یا ویروس‌های رایجی که می‌توانند باعث مننژیت شوند می‌توانند از طریق سرفه، عطسه، بوسیدن، یا استفاده مشترک از ظروف غذاخوری، مسواک یا سیگار پخش شوند.
این مراحل می‌تواند به پیشگیری از مننژیت کمک کند:
- دست‌هایتان را بشویید. شستن دقیق دست‌ها به جلوگیری از انتشار میکروب‌ها کمک می‌کند. به کودکان بیاموزید که مرتب دست‌های خود را بشویند، به خصوص قبل از غذا خوردن و بعد از استفاده از توالت، گذراندن وقت در مکان‌های عمومی شلوغ یا نوازش حیوانات. به آن‌ها نشان دهید که چگونه به شدت و به طور کامل دست‌های خود را بشویید و بشویید.
- بهداشت را خوب رعایت کنید. نوشیدنی‌ها، غذا‌ها، نی‌ها، ظروف غذاخوری، بالم لب یا مسواک را با دیگران به اشتراک نگذارید. به کودکان و نوجوانان آموزش دهید که از اشتراک‌گذاری این موارد نیز خودداری کنند.
- سالم ماندن. با استراحت کافی، ورزش منظم و خوردن یک رژیم غذایی سالم با مقدار زیادی میوه، سبزیجات تازه و غلات کامل، سیستم ایمنی خود را حفظ کنید.
- دهان خود را بپوشانید. زمانی که نیاز به سرفه یا عطسه دارید، حتما دهان و بینی خود را بپوشانید.
- اگر باردار هستید، مراقب غذا باشید. خطر ابتلا به لیستریوز را با پختن گوشت از جمله هات داگ و گوشت اغذیه فروشی تا 165 فارن‌هایت (74 درجه سانتیگراد) کاهش دهید. از پنیر‌های تهیه شده از شیر غیر پاستوریزه خودداری کنید. پنیر‌هایی را انتخاب کنید که به وضوح بر روی آن نوشته شده باشد که با شیر پاستوریزه تهیه شده است.
واکسیناسیون‌ها
برخی از اشکال مننژیت باکتریایی با واکسیناسیون‌های زیر قابل پیشگیری هستند:
- واکسن هموفیلوس آنفلوانزا نوع b (Hib). سازمان جهانی بهداشت (WHO) و مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) این واکسن را برای کودکان از حدود 2 ماهگی توصیه می‌کنند. این واکسن همچنین برای برخی از بزرگسالان از جمله افرادی که به بیماری سلول داسی شکل یا ایدز مبتلا هستند و کسانی که طحال ندارند توصیه می‌شود.
- واکسن مزدوج پنوموکوک (PCV13). این واکسن همچنین بخشی از برنامه واکسیناسیون روتین توصیه شده WHO و CDC برای کودکان کمتر از 2 سال است. دوز‌های اضافی برای کودکان بین 2 تا 5 سال که در معرض خطر بالای بیماری پنوموکوک هستند، از جمله کودکانی که بیماری مزمن قلبی یا ریوی یا سرطان دارند، توصیه می‌شود.
- واکسن پلی ساکارید پنوموکوک (PPSV23). کودکان بزرگتر و بزرگسالانی که نیاز به محافظت در برابر باکتری‌های پنوموکوک دارند ممکن است این واکسن را دریافت کنند. CDC توصیه PPSV23 واکسن برای همه بزرگسالان بالای 65؛ برای بزرگسالان جوانتر و کودکان 2 سال و بالاتر که دارای سیستم ایمنی ضعیف یا بیماری‌های مزمن مانند بیماری قلبی، دیابت یا کم خونی داسی شکل هستند. و برای هر کسی که طحال ندارد.
- واکسن مزدوج مننگوکوک CDC توصیه می‌کند که به صورت تک دوز به کودکان سنین 11 تا 12، با یک شوت تقویت‌کننده داده شده در 16. سن داده شده اگر واکسن برای اولین بار بین سنین 13 و 15 داده می‌شود، تقویت‌کننده بین سنین 16 و 18. اگر برای اولین بار توصیه می‌شود واکسن در سن 16 سالگی یا بیشتر انجام می‌شود، نیازی به تقویت‌کننده نیست.
همچنین می‌توان این واکسن را برای کودکان 2 ماهه تا 10 ساله که در معرض خطر بالای مننژیت باکتریایی هستند و یا در معرض افراد مبتلا به این بیماری قرار گرفته‌اند، تزریق کرد. همچنین برای واکسینه کردن افراد سالم اما قبلا واکسینه نشده که در معرض شیوع بیماری قرار گرفته‌اند نیز استفاده می‌شود.
تشخیص
پزشک خانواده یا متخصص اطفال شما می‌تواند مننژیت را بر اساس سابقه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایش‌های تشخیصی خاص تشخیص دهد. در طول معاینه، پزشک شما ممکن است علائم عفونت را در اطراف سر، گوش، گلو و پوست در امتداد ستون فقرات بررسی کند.
شما یا فرزندتان ممکن است تحت آزمایش‌های تشخیصی زیر قرار بگیرید:
- کشت‌های خون یک نمونه خون در یک ظرف مخصوص قرار داده می‌شود تا ببیند آیا میکروارگانیسم‌ها، به ویژه باکتری‌ها رشد می‌کند یا خیر. همچنین ممکن است یک نمونه بر روی یک لام قرار داده شود و رنگ‌آمیزی شود (لکه گرم)، سپس زیر میکروسکوپ بررسی شود تا ببیند آیا باکتری وجود دارد یا خیر.
- تصویربرداری. توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) از سر ممکن است تورم یا التهاب را نشان دهد. اشعه ایکس یا سی تی اسکن از قفسه سینه یا سینوس‌ها نیز ممکن است عفونتی را نشان دهد که ممکن است با مننژیت همراه باشد.
- تپ ستون فقرات (پنکسیون کمری). برای تشخیص قطعی مننژیت، برای جمع‌آوری مایع مغزی نخاعی (CSF) به شیر نخاعی نیاز دارید. در افراد مبتلا به مننژیت، CSF اغلب سطح قند (گلوکز) پایین همراه با افزایش تعداد گلبول‌های سفید و افزایش پروتئین را نشان می‌دهد.
تجزیه و تحلیل CSF همچنین ممکن است به پزشک شما کمک کند تا مشخص کند کدام باکتری باعث مننژیت شده است. اگر پزشک شما مشکوک به مننژیت ویروسی باشد، ممکن است آزمایشی مبتنی بر DNA به نام تقویت واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) یا آزمایشی برای بررسی وجود آنتی بادی علیه ویروس‌های خاص برای تعیین علت خاص و درمان مناسب تجویز کند.
درمان
درمان بستگی به نوع مننژیت شما یا فرزندتان دارد.
مننژیت باکتریایی
مننژیت حاد باکتریایی باید بلافاصله با آنتی بیوتیک‌های داخل وریدی و گاهی اوقات کورتیکواستروئید‌ها درمان شود. این به اطمینان از بهبودی و کاهش خطر عوارضی مانند تورم مغز و تشنج کمک می‌کند.
آنتی بیوتیک یا ترکیبی از آنتی بیوتیک‌ها به نوع باکتری عامل عفونت بستگی دارد. پزشک ممکن است یک آنتی بیوتیک وسیع الطیف را توصیه کند تا زمانی که بتواند علت دقیق مننژیت را تعیین کند.
پزشک ممکن است هر سینوس یا ماستوئید عفونی را تخلیه کند – استخوان‌های پشت گوش خارجی که به گوش می‌انی متصل می‌شوند.
مننژیت ویروسی
آنتی بیوتیک‌ها نمی‌توانند مننژیت ویروسی را درمان کنند و اکثر موارد به خودی خود طی چند هفته بهبود می‌یابند. درمان موارد خفیف مننژیت ویروسی معمولاً شامل موارد زیر است:
- استراحت در رختخواب
- مایعات فراوان
- دارو‌های مسکن بدون نسخه برای کمک به کاهش تب و تسکین بدن درد
پزشک ممکن است کورتیکواستروئید‌ها را برای کاهش تورم در مغز و یک داروی ضد تشنج برای کنترل تشنج تجویز کند. اگر یک ویروس تبخال باعث مننژیت شما شده است، یک داروی ضد ویروسی در دسترس است.
انواع دیگر مننژیت
اگر علت مننژیت شما ناشناخته باشد، پزشک ممکن است درمان ضد ویروسی و آنتی بیوتیکی را در حالی که علت آن مشخص شود، شروع کند.
درمان مننژیت مزمن بر اساس علت اصلی است. دارو‌های ضد قارچی مننژیت قارچی را درمان می‌کنند و ترکیبی از آنتی بیوتیک‌های خاص می‌تواند مننژیت سل را درمان کند. با این حال، این دارو‌ها می‌توانند عوارض جانبی جدی داشته باشند، بنابراین درمان ممکن است تا زمانی که آزمایشگاه بتواند قارچی بودن علت را تایید کند به تعویق بیفتد.
مننژیت غیر عفونی ناشی از واکنش آلرژیک یا بیماری خودایمنی ممکن است با کورتیکواستروئید‌ها درمان شود. در برخی موارد، ممکن است نیازی به درمان نباشد، زیرا این بیماری به خودی خود برطرف می‌شود. مننژیت مرتبط با سرطان نیاز به درمان برای سرطان خاص دارد.
آماده شدن برای ویزیت پزشکی
مننژیت بسته به علت آن می‌تواند تهدید‌کننده زندگی باشد. اگر در معرض مننژیت باکتریایی قرار گرفته‌اید و علائمی در شما بروز می‌کند، به اورژانس بروید و به کادر پزشکی اطلاع دهید که ممکن است مننژیت داشته باشید.
اگر مطمئن نیستید که چه چیزی دارید و برای قرار ملاقات با پزشک خود تماس می‌گیرید، در اینجا نحوه آماده شدن برای ویزیت آورده شده است.
آنچه شما می‌توانید انجام دهید
- از هرگونه محدودیت قبل یا بعد از قرار ملاقات آگاه باشید. از قبل بپرسید که آیا کاری وجود دارد که باید انجام دهید، مثلاً رژیم غذایی خود را محدود کنید. همچنین از شما بپرسید که آیا ممکن است لازم باشد پس از آزمایشات خود برای مشاهده در مطب دکتر خود بمانید.
- علائمی که دارید، از جمله تغییرات در خلق و خو، تفکر یا رفتارتان را یادداشت کنید. توجه داشته باشید که چه زمانی هر یک از علائم را ایجاد کردید و آیا علائمی شبیه سرماخوردگی یا آنفولانزا داشتید.
- اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله هر حرکت اخیر، تعطیلات یا تعامل با حیوانات را یادداشت کنید. اگر دانشجوی کالج هستید، پزشک شما احتمالاً در مورد علائم یا نشانه‌های مشابه در هم اتاقی‌ها و هم اتاقی‌های شما سؤال می‌کند. پزشک شما همچنین می‌خواهد تاریخچه واکسیناسیون شما را بداند.
- فهرستی از تمام دارو‌ها، ویتامین‌ها یا مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید تهیه کنید.
- یکی از اعضای خانواده یا دوست را با خود همراه کنید. مننژیت می‌تواند یک اورژانس پزشکی باشد. فردی را انتخاب کنید که بتواند تمام اطلاعاتی را که پزشک ارائه می‌دهد به خاطر بسپارد و در صورت نیاز بتواند با شما بماند.
- سوالاتی را بنویسید تا از پزشک خود بپرسید.
برای مننژیت، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
- به چه نوع آزمایشاتی نیاز دارم؟
- چه درمانی را توصیه می‌کنید؟
- آیا من در معرض خطر عوارض طولانی مدت هستم؟
- اگر بیماری من با آنتی بیوتیک قابل درمان نیست، چه کاری می‌توانم انجام دهم تا به بهبودی بدنم کمک کنم؟
- آیا من مسری هستم؟ آیا باید منزوی باشم؟
- چه خطری برای خانواده من وجود دارد؟ آیا باید دارو‌های پیشگیرانه مصرف کنند؟
- آیا جایگزینی عمومی برای دارو‌های نسخه‌ای که توصیه می‌کنید وجود دارد؟
- آیا اطلاعات چاپی دارید که بتوانم داشته باشم؟ چه وب سایت‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟
از پزشک خود چه انتظاری دارید
پزشک شما احتمالاً تعدادی سوال از شما می‌پرسد، مانند:
- چه زمانی شروع به تجربه علائم کردید؟
- علائم شما چقدر شدید است؟ به نظر می‌رسد آن‌ها بدتر می‌شوند؟
- آیا به نظر می‌رسد چیزی علائم شما را بهبود می‌بخشد؟
- آیا با کسی مبتلا به مننژیت مواجه شده‌اید؟
- آیا کسی در خانواده شما علائم مشابهی دارد؟
- سابقه واکسیناسیون شما چیست؟
- آیا دارو‌های سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنید؟
- آیا مشکلات سلامتی دیگری از جمله حساسیت به هر دارویی دارید؟
کاری که در این بین می‌توانید انجام دهید
هنگامی که برای قرار ملاقات با مطب پزشک خود تماس می‌گیرید، نوع و شدت علائم خود را شرح دهید. اگر پزشکتان می‌گوید که نیازی به مراجعه فوری ندارید، تا آنجا که ممکن است در مدت زمان ملاقات خود استراحت کنید.
مقدار زیادی مایعات بنوشید و استامینوفن (تیلنول و سایرین) را برای کاهش تب و بدن درد مصرف کنید. همچنین از مصرف دارو‌هایی که ممکن است شما را هوشیارتر کند، خودداری کنید. سر کار یا مدرسه نرو
