آرتروز یا استئوآرتریت چیست؟ علائم و شیوه تشخیص و درمان آن
استئوآرتریت Osteoarthritis شایع‌ترین شکل آرتریت است که میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می‌دهد. زمانی رخ می‌دهد که غضروف محافظ انتهای استخوان‌ها به مرور زمان از بین برود.
اگرچه استئوآرتریت می‌تواند به هر مفصلی آسیب برساند، اما این اختلال بیشتر مفاصل دست، زانو، لگن و ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
علائم استئوآرتریت معمولا قابل مدیریت است، اگرچه آسیب به مفاصل قابل جبران نیست. فعال ماندن، حفظ وزن مناسب و دریافت درمان‌های خاص ممکن است پیشرفت بیماری را کند کرده و به بهبود درد و عملکرد مفاصل کمک کند.
علائم
علائم آرتروز اغلب به کندی ایجاد می‌شود و با گذشت زمان بدتر می‌شود. علائم و نشانه‌های آرتروز عبارتند از:
- درد مفاصل آسیب دیده ممکن است در حین یا بعد از حرکت آسیب ببینند.
- سفتی، سختی. سفتی مفاصل ممکن است در هنگام بیدار شدن از خواب یا پس از غیرفعال بودن بیشتر قابل توجه باشد.
- لطافت ممکن است زمانی که مفصل شما فشار ملایمی به آن یا نزدیک آن وارد می‌کنید حساس شود.
- از دست دادن انعطاف‌پذیری ممکن است نتوانید مفصل خود را در دامنه کامل حرکت آن حرکت دهید.
- احساس رنده شدن ممکن است هنگام استفاده از مفصل احساس توری داشته باشید و ممکن است صدای ترکیدن یا ترق ترق را بشنوید.
- خار‌های استخوانی این تکه‌های اضافی استخوان، که شبیه توده‌های سخت هستند، می‌توانند در اطراف مفصل آسیب‌دیده ایجاد شوند.
- تورم. این ممکن است ناشی از التهاب بافت نرم اطراف مفصل باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر درد یا سفتی مفاصل دارید که از بین نمی‌رود، با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید.
علل
استئوآرتریت زمانی اتفاق می‌افتد که غضروفی که انتهای استخوان‌های مفاصل را می‌پوشاند به تدریج تحلیل می‌رود. غضروف بافتی سفت و لغزنده است که حرکت مفصل تقریباً بدون اصطکاک را امکان‌پذیر می‌کند.
در نهایت، اگر غضروف به طور کامل فرسوده شود، استخوان روی استخوان ساییده می‌شود.
استئوآرتریت اغلب به عنوان یک بیماری ساییدگی شناخته شده است. اما علاوه بر تجزیه غضروف، آرتروز کل مفصل را تحت تأثیر قرار می‌دهد. باعث تغییراتی در استخوان و زوال بافت‌های همبند می‌شود که مفصل را کنار هم نگه می‌دارد و ماهیچه را به استخوان متصل می‌کند. همچنین باعث التهاب پوشش مفصل می‌شود.
عوامل خطر
عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند عبارتند از:
- سن بالاتر. خطر ابتلا به آرتروز با افزایش سن افزایش می‌یابد.
- رابطه‌ی جنسی. زنان بیشتر در معرض ابتلا به استئوآرتریت هستند، اگرچه دلیل آن مشخص نیست.
- چاقی. حمل وزن اضافی بدن از طرق مختلف به آرتروز کمک می‌کند و هر چه وزن شما بیشتر باشد، خطر ابتلا به آن بیشتر می‌شود. افزایش وزن به مفاصل تحمل‌کننده وزن، مانند باسن و زانو، استرس اضافه می‌کند. همچنین، بافت چربی پروتئین‌هایی تولید می‌کند که می‌تواند باعث التهاب مضر در مفاصل و اطراف آن شود.
- آسیب‌های مفصلی. صدمات، مانند آسیب‌هایی که هنگام ورزش یا تصادف رخ می‌دهد، می‌تواند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهد. حتی صدماتی که سال‌ها پیش رخ داده و به ظاهر بهبود یافته‌اند، می‌توانند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند.
- فشار مکرر روی مفصل. اگر شغل شما یا ورزشی که انجام می‌دهید استرس مکرری بر مفصل وارد می‌کند، آن مفصل ممکن است در نهایت به آرتروز مبتلا شود.
- ژنتیک برخی از افراد تمایل به ابتلا به آرتروز را به ارث می‌برند.
- بدشکلی‌های استخوانی برخی از افراد با مفاصل ناقص یا غضروف معیوب به دنیا می‌آیند.
- بیماری‌های متابولیک خاص این‌ها شامل دیابت و وضعیتی است که در آن بدن شما آهن زیادی دارد (هموکروماتوز).
عوارض
استئوآرتریت یک بیماری دژنراتیو است که با گذشت زمان بدتر می‌شود و اغلب منجر به درد مزمن می‌شود. درد و سفتی مفاصل می‌تواند آنقدر شدید شود که کار‌های روزانه را دشوار کند.
افسردگی و اختلالات خواب می‌تواند ناشی از درد و ناتوانی آرتروز باشد.
تشخیص
در طول معاینه فیزیکی، پزشک مفصل آسیب دیده شما را از نظر حساسیت، تورم، قرمزی و انعطاف‌پذیری بررسی می‌کند.
تست‌های تصویربرداری
برای گرفتن عکس از مفصل آسیب دیده، پزشک ممکن است توصیه کند:
- اشعه ایکس. غضروف در تصاویر اشعه ایکس نشان داده نمی‌شود، اما از دست دادن غضروف با باریک شدن فضای بین استخوان‌های مفصل شما آشکار می‌شود. اشعه ایکس همچنین می‌تواند خار‌های استخوانی را در اطراف مفصل نشان دهد.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI). MRI با استفاده از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی برای تولید دقیق تصاویر بافت استخوان و نرم، از جمله غضروف. MRI است که معمولا مورد نیاز است برای تشخیص آرتروز اما می‌تواند کمک ارائه اطلاعات بیشتر در موارد پیچیده.
تست‌های آزمایشگاهی
تجزیه و تحلیل خون یا مایع مفصلی شما می‌تواند به تایید تشخیص کمک کند.
- آزمایشات خون اگرچه هیچ آزمایش خونی برای استئوآرتریت وجود ندارد، آزمایش‌های خاصی می‌توانند به رد سایر علل درد مفاصل مانند آرتریت روماتوئید کمک کنند.
- تجزیه و تحلیل مایع مفصلی پزشک شما ممکن است از یک سوزن برای کشیدن مایع از مفصل آسیب دیده استفاده کند. سپس این مایع برای التهاب مورد آزمایش قرار می‌گیرد و مشخص می‌شود که آیا درد شما ناشی از نقرس است یا عفونت به جای آرتروز.
درمان
استئوآرتریت را نمی‌توان معکوس کرد، اما درمان‌ها می‌توانند درد را کاهش دهند و به حرکت بهتر کمک کنند.
دارو‌ها
دارو‌هایی که می‌توانند به تسکین علائم آرتروز، در درجه اول درد کمک کنند، عبارتند از:
- استامینوفن. نشان داده شده است که استامینوفن (تیلنول، سایرین) به برخی از افراد مبتلا به آرتروز که درد خفیف تا متوسط دارند کمک می‌کند. مصرف بیش از دوز توصیه شده استامینوفن می‌تواند باعث آسیب کبدی شود.
- دارو‌های ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs). NSAIDهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن (Advil، Motrin IB، دیگران) و ناپروکسن سدیم (Aleve)، که در دوز‌های توصیه شده مصرف می‌شوند، معمولاً درد آرتروز را تسکین می‌دهند. NSAIDهای قوی‌تر با نسخه در دسترس هستند.
NSAIDها می‌توانند باعث ناراحتی معده، مشکلات قلبی عروقی، مشکلات خونریزی و آسیب کبد و کلیه شوند. NSAIDها به صورت ژل که روی پوست روی مفصل آسیب دیده اعمال می‌شوند، عوارض جانبی کمتری دارند و ممکن است به همان اندازه درد را تسکین دهند.
- دولوکستین (Cymbalta). این دارو که معمولاً به عنوان یک ضد افسردگی استفاده می‌شود، برای درمان درد‌های مزمن از جمله درد آرتروز نیز تأیید شده است.
- فیزیوتراپی یک فیزیوتراپ می‌تواند تمریناتی را برای تقویت عضلات اطراف مفصل، افزایش انعطاف‌پذیری و کاهش درد به شما نشان دهد. ورزش ملایم منظم که به تنهایی انجام می‌دهید، مانند شنا یا پیاده روی، می‌تواند به همان اندازه موثر باشد.
- کار درمانی. یک کاردرمانگر می‌تواند به شما کمک کند تا راه‌هایی را برای انجام کار‌های روزمره بدون وارد کردن فشار اضافی به مفصل دردناک خود بیابید. به عنوان مثال، اگر آرتروز در دستان خود دارید، مسواک با دسته بزرگ می‌تواند مسواک زدن دندان‌های شما را آسان‌تر کند. اگر آرتروز زانو دارید، یک نیمکت زیر دوش می‌تواند به تسکین درد ناشی از ایستادن کمک کند.
- تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS). این از یک جریان الکتریکی با ولتاژ پایین برای تسکین درد استفاده می‌کند. این تسکین کوتاه مدت برای برخی از افراد مبتلا به آرتروز زانو و لگن است.
جراحی و روش‌های دیگر
اگر درمان‌های محافظه کارانه کمکی نکرد، ممکن است بخواهید روش‌هایی مانند:
- تزریق کورتیزون تزریق کورتیکواستروئید به مفصل ممکن است درد را برای چند هفته تسکین دهد. پزشک ناحیه اطراف مفصل شما را بی‌حس می‌کند، سپس یک سوزن در فضای مفصل شما قرار می‌دهد و دارو تزریق می‌کند. تعداد تزریق‌های کورتیزون که می‌توانید هر سال دریافت کنید به طور کلی به سه یا چهار تزریق محدود می‌شود، زیرا این دارو می‌تواند به مرور زمان آسیب مفاصل را بدتر کند.
- تزریق روغن. تزریق اسید هیالورونیک ممکن است با ایجاد بالشتک در زانوی شما درد را تسکین دهد، اگرچه برخی تحقیقات نشان می‌دهد که این تزریق‌ها تسکین بیشتری نسبت به دارونما ندارند. اسید هیالورونیک شبیه به جزئی است که به طور معمول در مایع مفصلی شما یافت می‌شود.
- تراز مجدد استخوان‌ها اگر آرتروز یک طرف زانوی شما را بیشتر از طرف دیگر آسیب دیده باشد، استئوتومی ممکن است مفید باشد. در استئوتومی زانو، جراح استخوان را در بالا یا زیر زانو برش می‌دهد و سپس یک قطعه استخوان را برمی‌دارد یا به آن اضافه می‌کند. این کار وزن بدن شما را از قسمت فرسوده زانوی شما دور می‌کند.
- تعویض مفصل. در جراحی تعویض مفصل، جراح سطوح آسیب دیده مفصل شما را برمی دارد و با قطعات پلاستیکی و فلزی جایگزین می‌کند. خطرات جراحی شامل عفونت و لخته شدن خون است. مفاصل مصنوعی ممکن است فرسوده یا شل شوند و در نهایت ممکن است نیاز به تعویض داشته باشند.
شیوه زندگی و درمان‌های خانگی
هرچه می‌توانید در مورد وضعیت خود و نحوه مدیریت آن بیاموزید، به ویژه در مورد اینکه چگونه تغییرات سبک زندگی می‌تواند بر علائم شما تأثیر بگذارد. ورزش و کاهش وزن در صورت اضافه وزن راه‌های مهمی برای کاهش درد مفاصل و سفتی آرتروز است.
- ورزش. ورزش کم ضربه می‌تواند استقامت شما را افزایش داده و ماهیچه‌های اطراف مفصل شما را تقویت کند و مفصل شما را پایدارتر کند. پیاده روی، دوچرخه سواری یا ایروبیک در آب را امتحان کنید. اگر درد مفاصل جدیدی احساس کردید، آن را متوقف کنید.
درد جدیدی که ساعت‌ها بعد از ورزش ادامه می‌یابد احتمالاً به این معنی است که در آن زیاده‌روی کرده‌اید، نه اینکه آسیبی به بار آورده‌اید یا باید ورزش را متوقف کنید. یک یا دو روز بعد با شدت کمتری دوباره امتحان کنید.
- کاهش وزن. حمل وزن اضافی فشار وارده بر مفاصل تحمل‌کننده وزن مانند زانو‌ها و باسن را افزایش می‌دهد. حتی کاهش وزن جزئی می‌تواند فشار را کاهش دهد و درد شما را کاهش دهد. با یک متخصص تغذیه در مورد روش‌های سالم کاهش وزن صحبت کنید.
چیز‌های دیگری که باید امتحان کنید عبارتند از:
- درمان‌های حرکتی تای چی و یوگا شامل تمرینات و حرکات کششی ملایم همراه با تنفس عمیق است. بسیاری از مردم از این درمان‌ها برای کاهش استرس در زندگی خود استفاده می‌کنند و تحقیقات نشان می‌دهد که تای چی و یوگا ممکن است درد آرتروز را کاهش داده و حرکت را بهبود بخشد.
مطمئن شوید که یوگای که انتخاب می‌کنید یک فرم ملایم است و مربی شما می‌داند کدام یک از مفاصل شما تحت تأثیر قرار گرفته است. از حرکاتی که باعث درد در مفاصل شما می‌شود خودداری کنید.
- گرما و سرما. گرما و سرما هر دو می‌توانند درد و تورم مفصل شما را تسکین دهند. گرما، به خصوص گرمای مرطوب، می‌تواند به آرامش عضلات و کاهش درد کمک کند. سرما می‌تواند درد‌های عضلانی بعد از ورزش را تسکین دهد و اسپاسم عضلانی را کاهش دهد.
- کپسایسین کپسایسین موضعی، عصاره فلفل چیلی، که روی پوست شما روی مفصل آرتروز‌زده می‌شود، ممکن است کمک کند. ممکن است لازم باشد آن را سه تا چهار بار در روز به مدت چند هفته قبل از اینکه فوایدی را مشاهده کنید، استفاده کنید. برخی افراد نمی‌توانند این تحریک را تحمل کنند. پس از استفاده از کرم کپسایسین دست‌های خود را به خوبی بشویید.
- بریس یا درج کفش. درج کفش یا سایر وسایل ممکن است به کاهش درد هنگام ایستادن یا راه رفتن کمک کند. این دستگاه‌ها می‌توانند از مفصل شما حمایت کنند تا فشار از روی آن برداشته شود.
- دستگاه‌های کمکی. دستگاه‌های کمکی می‌توانند به کاهش استرس روی مفاصل شما کمک کنند. عصا یا واکر هنگام راه رفتن وزن را از روی زانو یا باسن شما برمی دارد. عصا را در دست مقابل پایی که درد می‌کند بگیرید.
اگر آرتروز در انگشتان خود دارید، ابزار‌هایی برای گرفتن و گرفتن ممکن است کار در آشپزخانه را آسان‌تر کند. کاتالوگ‌ها یا فروشگاه‌های لوازم پزشکی را بررسی کنید یا از پزشک یا کاردرمانگر خود در مورد وسایل کمکی سوال کنید.
طب جایگزین
درمان‌های طب مکمل و جایگزین که نویدبخش آرتروز هستند عبارتند از:
- طب سوزنی. برخی از مطالعات نشان می‌دهد که طب سوزنی می‌تواند درد را تسکین دهد و عملکرد را در افرادی که آرتروز زانو دارند بهبود بخشد. در طول طب سوزنی، سوزن‌های نازک به اندازه مو در نقاط دقیق بدن وارد پوست شما می‌شود.
- گلوکزامین و کندرویتین. مطالعات در مورد این مکمل‌های غذایی ترکیبی شده است. برخی از آنها فوایدی را برای افراد مبتلا به استئوآرتریت یافته‌اند، در حالی که بیشتر آنها نشان می‌دهند که این مکمل‌ها بهتر از دارونما عمل نمی‌کنند. گلوکزامین و کندرویتین می‌توانند با رقیق‌کننده‌های خون مانند وارفارین (Jantoven) تداخل داشته باشند و باعث مشکلات خونریزی شوند.
- آووکادو – سویا غیر صابونی. این مکمل غذایی – مخلوطی از روغن آووکادو و سویا – به طور گسترده در اروپا برای درمان آرتروز زانو و لگن استفاده می‌شود. به عنوان یک ضد التهاب عمل می‌کند و برخی مطالعات نشان داده‌اند که می‌تواند آسیب مفاصل را کند یا حتی از آن جلوگیری کند.
- اسید‌های چرب امگا 3. امگا 3 موجود در ماهی‌های چرب و مکمل‌های روغن ماهی ممکن است به تسکین درد و بهبود عملکرد کمک کند.
در مورد مکمل‌هایی که در نظر دارید با پزشک خود صحبت کنید.
مقابله و حمایت
توانایی شما برای مقابله با وجود درد و ناتوانی ناشی از آرتروز اغلب تعیین می‌کند که آرتروز چه تأثیری بر زندگی شما خواهد داشت. اگر احساس ناامیدی می‌کنید با پزشک خود صحبت کنید، زیرا او ممکن است ایده‌هایی برای کمک به شما برای مقابله داشته باشد یا بتواند شما را به کسی که می‌تواند کمک کند ارجاع دهد.
آماده شدن برای ویزیت
شما ممکن است با مراجعه به پزشک مراقبت‌های اولیه خود شروع کنید، که ممکن است شما را به یک دکتر متخصص در اختلالات مفصلی (روماتولوژیست) یا جراحی ارتوپدی ارجاع دهد.
آنچه شما می‌توانید انجام دهید
فهرستی تهیه کنید که شامل:
- شرح مفصلی از علائم شما و زمان شروع آنها
- اطلاعاتی در مورد مشکلات پزشکی که شما، والدین و خواهر و برادرتان داشته‌اید
- تمام دارو‌های تجویزی و بدون نسخه و مکمل‌های غذایی که مصرف می‌کنید و دوز‌های مصرفی
- سوالاتی که باید از دکتر بپرسید
از پزشک خود چه انتظاری دارید
پزشک ممکن است برخی از سوالات زیر را بپرسد:
- آیا درد مداوم است یا می‌آید و می‌رود؟
- آیا فعالیت خاصی درد را بهتر یا بدتر می‌کند؟
- آیا تا به حال به این مفصل آسیب رسانده‌اید؟
