هفتهنامهای در دهکدهای در کلرادو، هنوز با فناوری چاپ فراموششده لینوتایپ منتشر میشود و شاید آخرین نشریه جهان با این سبک چاپ باشد
دین کومبز، 70 ساله، ناشر و سردبیر هفته نامه کرسنت در دهکدهای با حدود 500 شهروند در کلرادو در ارتفاعات کوههای راکی است.
نشریه کرسنت هر سه شنبه منتشر میشود. قیمت آن در پمپ بنزین محلی و فروشگاه شهر 35 سنت است و میتوان یک نسخه از آن را به صورت رایگان در رستوران و نانوایی تهیه کرد. تعرفه اشتراک سالانه آن 16 دلار است. این نشریه 360 مشترک دارد. کومبز هر هفته 400 نسخه یا بیشتر با استفاده از دستگاه چاپ مرگنتالر مدل 14 تولید میکند که خانوادهاش آن را در سال 1920 خریداری کرده بودند. یک نوع چاپ سربی!
در ابتدای قرن بیستم، روزنامهها در همه جا با فناوری لینوتایپ چاپ میشدند. این دستگاه در دهه 1880 توسط یک مخترع آلمانی آمریکایی به نام اوتمار مرگنتالر ابداع شد. صنعت چاپ را متحول کرد. پیش از این، روزنامهها و کتابها با استفاده از فنآوری قرن پانزدهمی که توسط چاپگر و مخترع آلمانی یوهانس گوتنبرگ توسعه یافته بود، حرف به حرف، کلمه به کلمه، خط به خط تایپ میشدند. لینوتایپ این کار خستهکننده را مکانیزه کرد.
ماشین لاینوتایپ (Linotype machine)، یک ماشین ریختهگری خط است که در صنعت چاپ بهکار میرفت و بهدست اوتمار مرگنتالر، مهندس مهاجر آلمانی در آمریکا در سال ۱۸۸۴ اختراع شد. در کنار لتر پرس، لینوتایپ از اواخر سده نوزدهم تا دهههای ۶۰ و ۷۰ در قرن بیستم به عنوان استاندارد روزنامهها، مجلات و پوسترها بهکار میرفت تا اینکه چاپ افست و تایپ کامپیوتری جایگزین ماشین لاینوتایپ شد.
وجه تسمیه این دستگاه این است که تمام یک خط حروف فلزی را با آن میتوان در یک لحظه ساخت و ازاینرو است که line-o’-type را پیشرفتی بسیار مهم در صنعت چاپ و حروفچینی میدانند.
اپراتور این ماشین، متن موردنظر را با یک صفحه کلیدی که نود کاراکتر دارد و جزئی از ماشین است تایپ میکند و ماشین، ماتریسهای متن موردنظر (قالبهای حروف) را پشت هم چیده و با ریختن سرب بر روی آنها کل خط موردنظر را ریختهگری میکرد.
این ماشین سرعت بسیار بالایی به این کار میداد بهنحوی که اپراتور این ماشین میتوانست کاری را که پیش از این بهدست شش نفر و در طول زمانی بیشتر انجام میشد بهتنهایی و در چند لحظه انجام دهد.
این ماشین، انقلابی در صنعت چاپ و به تبع آن در صنعت روزنامه پدید آورد و باعثشد که اپراتورهای کمتری بتوانند تعداد بیشتری صفحه در روز تایپ کنند. پیش از اختراع ماشین لینوتایپ در سال ۱۸۸۴ بهدست مرگنتالر، هیچ روزنامهٔ روزانهای در جهان بیشتر از ۸ صفحه نداشت!
اختراع مرگنتالر عصر چاپ مدرن را آغاز کرد. توماس ادیسون آن را “هشتمین عجایب جهان” نامید و مرگنتالر به عنوان گوتنبرگ دوم شناخته شد. با این حال، در دهه 1970، این دستگاه منسوخ شد.
کرسنت که در سال 1882 با نام Saguache Advance عرضه شد، از سال 1902 در همان ساختمان منتشر میشود. پدربزرگ و مادربزرگ مادری کومبز این روزنامه را در سال 1917 خریداری کردند و الان میراث سه نسل در خانواده است. مادرش ماری، به عنوان یک دختر کوچک در روزنامه کار میکرد و تا حدود 80 سالگی ادامه داد و تایپ میکرد و داستانهای بلند مینوشت. پدرش، ایوان، عملیات چاپ را اداره میکرد. وقتی دین یک نوزاد بود، والدینش کالسکه او را به پشت دستگاه قلاب کردند تا او را تکان دهند تا بخوابد. او در سن ۱۲ سالگی کار در روزنامه را آغاز کرد.
روزنامهنگاری محلی برای کومبز یک علاقه شخصی شده، کسی که اغلب باید تعمیرات دستگاه لاینوتایپ صد ساله کرسنت را شخصا انجام دهد.
در سال 1968، ایوان و ماری به فکر فروش روزنامه افتادند. خانوادهای محلی به خرید علاقهمند بودند و والدین کومبز در خیالات تفریحی و مسافرت بودند. دین به یاد میآورد: «از این بابت خیلی ناراحت بودم. همانطور که واضح است، من از آن دسته افرادی نیستم که تغییر را دوست داشته باشند.»
فراتر از آن، کومبز نسبت به همشهریان خود احساس تعهد میکند – جامعهای که برای اخبار روز محلی به کرسنت وابسته است.
کومبز میگوید: «روزنامه چیز سادهای نیست که بتوان از آن خارج شد. من یک مشترک هفت ساله دارم که هزینه اتشراک این مدت را پیش پرداخت کرده . باید چه کنم؟ به او زنگ بزن و پولش را پس بدهی؟ »
اگر چیزی خراب شود، کومبز آن را تعمیر میکند. هیچ کس تا به حال روی یک لینوتایپ 100 ساله کار نکرده است. این یک مهارت ناشناخته است.
بیل هازارد، 65 ساله، ساکن ساگواچی، معلم بازنشسته مدرسه، مورخ غیررسمی محلی و متولی قبرستان شهر است. هازارد میگوید: «من از اینکه چقدر او خوب این کار را حفظ کرده، شگفتزده هستم.»
کومبز از زمانی که پدرش در سال 1978 بر اثر حمله قلبی درگذشت، روزنامه را اداره میکند. در چهار دهه پس از آن، کومبز تنها یک روز کاری را از دست داده ، آن هم به دلیل مسمومیت غذایی. او فرزندی ندارد و جانشینی را هم تربیت نمیکند. وقتی او بازنشسته شود یا بمیرد، نشریه کرسنت و هنر لینوتایپ با او خواهند رفت.
منبع: مجله اسمیتسونین