من ژنتیکی چاق هستم! آیا این سرنوشت مقدر است و کسانی که ژنهای مرتبط به اضافه وزن دارند، نمیتوانند از چاقی بگریزند؟
مدت زیادی است که بحث در مورد اینکه آیا ژنتیک یا محیطی که افراد در آن بزرگ شدهاند، علت چاقی است، بحث وجود داشته است.
نرخ چاقی از دهه 1980 سه برابر شده است.در این مدت ژنتیک انسانها که تغییر نکرده، پس عوامل محیطی در ایجاد چاقی بسیار موثر هستند.
اما همچنین پژوهشهایی انجام شدهاند که نشان میدهند دوقلوهای همسان از نظر وزن بدنشان بیشتر از دوقلوهای غیر همسان همانند هم میشوند، که نشان میدهد یک عنصر ژنتیکی هم در ایجاد چاقی موثر است.
میزان پیچیدگی از این هم بیشتر است. چون شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه تأثیر ژنتیک ممکن است با افزایش سن افراد تغییر کند.
یک مطالعه تازه نشان داده که این موضوع در مورد وزن بدن نیز صادق است. محققان متوجه شدند که میزان تأثیر محیط یا ژنتیک شما بر چاقی در طول زندگی تغییر میکند.
این مطالعه نشان داد که ژنتیک ارتباط کمی با میزان چاقی در دوران کودکی دارد، اما با افزایش سن افراد (از نوجوانی تا سن 69 سالگی) این نقش پررنگتر میشود.
الگوی مشابهی نیز در مورد وزن بدن و پیشینه اجتماعی افراد مشاهده شد. دانشمندان دریافتند که افراد لایههای فقیر، وزن بیشتری از نوجوانی به بعد داشتند. با این حال، تقریباً هیچ تفاوتی در دوران نوزادی یا کودکی وجود نداشت.
اما در عین حال پژوهشگران متوجه شدند با افزایش سن افراد، تفاوتهایی در وزن به وجود میآید که نمیتوان آنها را با ژنتیک یا زمینه اجتماعی توضیح داد. این بدان معنی است که هیچ یک از این عوامل پیشبینیکننده خوبی برای وزن بدن فرد خاصی نیستند.
برای انجام این مطالعه ، از دادههای بررسی ملی بهداشت و توسعه MRC استفاده شده. نمونه اولیه تحقیق شامل 5362 نفر بودند که از زمان تولد آنها در سال 1946 تا به امروز پیگیری و بررسی شدند.
از این دادهها برای مطالعه چگونگی ارتباط ژنها و آسیبهای اجتماعی با وزن بدن از دو سالگی تا ۶۹ سالگی استفاده شد. دانشمندان آسیبهای اجتماعی را بهویژه مورد مطالعه قرار دادند زیرا تصور میشد عامل خطر محیطی مهمی برای چاقی است و ممکن است به اشکال دیگر نابرابری سلامتی کمک کند.
دانشمندان برای برآورد خطر ژنتیکی چاق شدن یک فرد، معیار “نمره چند ژنی” را ابداع کردند که خلاصهای از تمام ژنهایی مرتبط با اضافه وزن و چاقی است.
برای ثبت پیشینه اجتماعی، از طبقه اجتماعی شرکتکنندگان در چهار سالگی استفاده کردیم.
دانشمندان دریافتند که آنهایی که دارای تعداد بیشتری ژن مرتبط با چاقی بودند، وزن بدن بالاتری داشتند. افرادی که در 25 درصد بالای خطر ژنتیکی چاقی قرار داشتند، 11.2 کیلوگرم وزن بیشتری در سن 63 سالگی نسبت به افرادی که در 25 درصد پایین خطر ژنتیکی قرار داشتند، داشتند.
همچنین افرادی که در دوران کودکی از محرومترین خانهها بودند تا سن 63 سالگی به طور متوسط 7.4 کیلوگرم وزن بیشتری نسبت به افراد لایههای دارای جامعه داشتند.
اما نتایج نشان میدهد که نه ژنتیک و نه زمینه اجتماعی پیشبینیکننده خوبی برای چاق شدن یا نشدن یک فرد نیستند. در حالی که با افزایش سن شرکتکنندگان، تفاوت وزن به طور قابل توجهی افزایش یافت، خطر ژنتیکی تنها 10 درصد و زمینه اجتماعی 4 درصد از این تفاوتها را پیشبینی کرد.
این به ما نشان میدهد که هنوز چیزهای زیادی در مورد وزن بدن وجود دارد که نمیتوانیم آنها را با ژنتیک یا آسیبهای اجتماعی توضیح دهیم و نشان میدهد که عوامل دیگر نیز تأثیر مهمی بر وزن بدن ما دارند.
ما هیچ کنترلی بر ژنتیک و پیشینه اجتماعی و شرایط اجتماعی زمان تولد و کودکی خود نداریم و اینها ممکن است در ایجاد چاقی موثر باشند.
با این حال تحقیقات بیشتری باید در این مورد صورت گیرد که چرا کاهش وزن برای برخیها بسیار دشوار است. این تحقیقات ممکن است به ما کمک کنند تا بفهمیم که چرا سیاستهای مقابله با چاقی معمولاً به قدرت اراده افراد متکی است، نه ایجاد تغییرات در محیط غذا.
این تحقیقات همچنین نشان میدهند که نه ژنها و نه پسزمینه اجتماعی، سرنوشت مقدر نیستند. اما آگاهی از آنها ممکن است به ما کمک کنند تا در صورت مستعد بودن، کنترل بهتری روی رفتارهای تغذیههای و سبک زندگی خودمان اعمال کنیم تا وزنمان متعادل باقی بماند.