سایت newspapers.com – اهمیت آرشیوسازی از روزنامه‌ها
محقق یا آدم کنجکاوی هستید که مثلا می‌خواهید بدانید که روزنامه‌های ایران بعد از زلزله طبس چه نوشته بودند یا نخستین کامپیوترهایی که وارد ایران شدند، چه بازتاب مطبوعاتی داشته‌اند؟!
کار چندان ساده‌ای نیست. یا باید وارد کتابخانه‌های ملی شوید یا آرشیو شخصی مسلما ناقصی بخرید و تهیه کنید و یا احیانا از سایت‌هایی استفاده کنید که آنها هم کسر کوچکی از نشریات را پوشش می‌دهند.
مدتی پیش دلم برای ورق زدن ویژه نامه جام جهانی ۱۹۹۴ کیهان ورزشی تنگ شد یا مثلا یاد داستانی افتادم که در کیهان بچه‌ها دنبالش می‌کردم، هیچ راه ساده‌ای برای دسترسی به آنها نبود.
کلا ما میانه‌ای با ایجاد بایگانی‌های عظیم از اسناد و مطبوعات که برای همگان قابل دسترسی باشند نداریم.
همچنین مطالب و مقالات این نشریات و اسناد قابل جستجو نیستند. حداکثر در مورد معدودی از آنها سرخطهای مقالات نمایه شده‌اند و انبوهی دیگر حتی در همین حد آرشیو نشده‌اند.
برای ممکن شدن ایجاد بایگانی‌هایی که برای عموم مردم، از هر جا و هر زمان قابل دسترسی باشند، چندین مشکل باید حل شود.
از همه مهم‌تر اینکه نگاه ایدئولوژیک و سیاسی از این کار زدوده شود. چون اگر این نگاه وجود داشته باشد حتی روزنامه‌های ۱۵ سال پیش هم نباید جایی نگه داشته شوند.
دوم اینکه از فناوریٰ‌های نو و روش‌های مدرن برای نمایه کردن مقالات استفاده شود. چون مسلما این کار به صورت دستی غیرممکن است.
سوم اینکه سایت و سامانه‌ای تاسیس شود که با پرداخت حق دسترسیٰ‌‌ای معقول بتواند قسمتی از بودجه چنین کار عظیمی را ممکن کند.
چهارم اینکه چنین کاری همیشه نیاز به تحقیق و توسعه دارد و یک کار محدود نمی‌تواند پاسخگوی آن باشد.
بهانه نوشتن این پست مشاهده تبلیغ سایت newspapers.com بود. برای من جالب بود که کاربر این سایت می‌تواند در مورد انبوهی از چیزها در دنیای از روزنامه‌ها از قرون قبلی تا زمان معاصر جستجو کند.
وقتی چند نتیجه را تست کردم، یاد فیلم‌های قدیمی دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی افتادم که در آن یک فرد به کتابخانه‌ای می‌رفت و مثلا کارآگاه خصوصی قصه برای پی بردن به راز جرمی و قتلی، آرشیو وقایع گذشته را با دستگاه مخصوص میکروفیش‌خوان مرور می‌کرد.
استفاده و مشاهده نزدیک از این دستگاه هم چیزی است که هرگز برای من میسر نشده. شاید زمانی یک پست مشروح در مورد پدیده میکروفیش و دستگاه قرائت آن و حتی چیزهای حاشیه‌ای آن نوشتم.
