رفتن به ارتفاع و کوهنوری چگونه بر فیزیولوژی بدن تاثیر می‌گذارد؟
اگر کسی از سطح دریا به قله اورست تله‌پورت کند، همه چیز به سرعت پیش می‌رود. در ارتفاع ۸۸۴۸ متری، فشار بارومتری تقریباً ۳۳ درصد میزان فشار در سطح دریا است. این بدان معناست که به میزان قابل توجه اکسیژن کمتری در هوا است، و فرد تله پورت شده‌مان احتمالا در عرض چند دقیقه خفه می‌شود. با این حال، افرادی که این سفر را در طول یک ماه انجام می‌دهند، مکن است ساعت‌ها در اوج زنده بمانند. پس چه اتفاقی می‌تواند تنها در یک ماه برای بدن ما بیفتد که به ما اجازه می‌دهد این ارتفاع باورنکردنی را تحمل کنیم؟
بیایید تصور کنیم شما یکی از ۵.۸ میلیارد نفر هستید که در ارتفاع کمتر از ۵۰۰ متر از سطح دریا زندگی می‌کنند. وقتی در این ارتفاع نفس می‌کشید، ریه‌هایتان پر از هوای متشکل از گازها و ترکیبات متعدد می‌شود. مهمترین آنها مولکول‌های اکسیژن هستند، که به هموگلوبین موجود در گلبول‌های قرمز خونتان متصل می‌شوند. سپس خون در سراسر بدن شما گردش می‌کند، اکسیژن ضروری را به تمام سلول‌هایتان می‌رساند. اما با افزایش ارتفاع، هوا شروع به رقیق‌شدن می‌کند. مقادیر نسبی هر ترکیب در اتمسفر فوقانی یکسان باقی می‌ماند، اما به طور کلی، اکسیژن کمتری برای جذب توسط بدن ما وجود دارد. و اگر به ارتفاعات بالای ۲۵۰۰ متر صعود کنید، کمبود اکسیژن ناشی از آن می‌تواند نوعی بیماری ارتفاع را ایجاد کند که به ای ام اس معروف است، که اغلب باعث سردرد، خستگی و حالت تهوع می‌شود
خوشبختانه، ای ام اس تنها زمانی اتفاق می‌افتد که ما خیلی سریع صعود کنیم، زیرا بدن ما راه‌های زیادی برای سازگاری با ارتفاعات دارد. در عرض چند دقیقه یا حتی چند ثانیه پس از رسیدن به ارتفاعات ۱۵۰۰ متری، گیرنده‌های شیمیای کاروتید در گردن شما فشار کم اکسیژن خون شما را حس می‌کنند. این واکنش باعث افزایش سرعت و عمق تنفس شما می‌شود تا با کمبود اکسیژن مقابله کند. ضربان قلبتان نیز افزایش می‌یابد و قلبتان محکم‌تر منقبض می‌شود تا با هر ضربان خون اضافی پمپاژ کند، و خون اکسیژن‌دار را به سرعت در بدنتان حرکت دهد.
همه این تغییرات نسبتا سریع اتفاق می‌افتند و اگر بخواهید به صعود ادامه دهید، ضربان قلب و تنفس شما بر این اساس سرعت می‌گیرد. اما اگر چندین هفته در این ارتفاع ماندید، می‌توانید از مزایای برخی از سازگاری‌های طولانی مدت بهره‌مند شوید.
در چند روز اول بالای ۱۵۰۰ متر، حجم پلاسمای خونتان کاهش می‌یابد، که باعث افزایش غلظت هموگلوبین می‌شود. در طی دو هفته آینده، سطح هموگلوبین شما بازهم افزایش خواهد یافت. و به خونتان اجازه می‌دهد اکسیژن بیشتری در هر میلی‌لیتر حمل کند. همراه با ضربان قلب بالای شما، این خون جدید غنی از هموگلوبین به طور موثر اکسیژن را در سراسر بدن شما توزیع می‌کند. به حدی که حجم خونی که با هر ضربان قلب پمپاژ می‌شود می‌تواند به سطح نرمال بازگردد. طی همین مدت، تنفس شما نیز در فرآیندی به نام سازگاری تهویه‌ای بیشتر می‌شود.
پس از چند هفته سازگاری طولانی مدت، بدن شما به اندازه کافی تغییرات قابل توجهی ایجاد کرده است که حتی می‌تواند بالاتر رود. با این حال، همچنان باید زمان بیشتری را برای سازگاری در طول مسیر صرف کنید، و اغلب قبل از صعود حتی بالاتر، برای بهبودی دوباره به پایین بروید. چون قله اورست فقط مرتفع نیست، این بلندترین مکان روی زمین است. و در ارتفاعات بالای ۳۵۰۰ متر، بدنمان تحت استرس باورنکردنی قرار دارد. شریان‌ها و وریدهای مغز برای تسریع جریان خون گشاد می‌شوند. اما کوچکترین رگ‌های خونی ما، که مویرگ‌ها نامیده می‌شوند، در همان اندازه باقی بماند. این افزایش فشار می‌تواند، باعث نشت رگ‌های خونی شود و مایع در مغز جمع شود. مشکل مشابهی می‌تواند در ریه‌ها رخ دهد، جایی که اکسیژن کم باعث انقباض عروق خونی می‌شود، که منجر به نشت بیشتر عروق و تجمع مایع می‌شود. این دو حالت که به ترتیب با -نام‌های HACE و HAPE شناخته می‌شوند- فوق‌العاده نادر هستند، اما اگر سریع با آن مقابله نشود، می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد. برخی از تبتی‌ها و آمریکایی‌های جنوبی با سابقه خانوادگی زندگی در ارتفاعات دارای مزایای ژنتیکی هشتند که می‌تواند از بیماری ارتفاع جزئی جلوگیری کند، اما حتی آنها نیز از این شرایط سخت مصون نیستند.
با وجود این خطرات، کوهنوردان در طول قرن گذشته ثابت کرده‌اند که مردم می‌توانند از آنچه دانشمندان تصور می‌کردند بالاتر بروند. با پشت سر گذاشتن محدودیت‌های بدنشان، این کوهنوردان آنچه را که بشریت می‌تواند با آن سازگار شود را دوباره تعریف کرده‌اند.
