تلسکوپ جیمز وب اولین عکس مستقیم خود را از یک سیاره دور گرفت: غول گازی به اندازه 6 تا 12 برابر مشتری!
تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) اولین تصویر مستقیم خود را از سیارهای خارج از منظومه شمسی گرفته است. این سیاره فراخورشیدی یک غول گازی است که شش تا دوازده برابر مشتری جرم دارد و نسبتاً جوان است و بین 15 تا 20 میلیون سال. عمر دارد.
ستارهشناسان از چهار فیلتر نوری مختلف در JWST برای رصد این سیاره استفاده کردند که HIP 65426 b نامیده میشود. این سیاره در ابتدا در سال 2017 با استفاده از ابزار SPHERE در تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه جنوبی اروپا در شیلی کشف شده بود و با استفاده از طول موجهای مادون قرمز کوتاه نور رصد شد.
اما از آنجا که JWST میتواند طول موجهای مادون قرمز طولانیتری را ببیند، توانسته اطلاعات بیشتری را در مورد سیارهای که به دلیل تداخل جو زمین پنهان شده بود، آشکار کند، مشکلی که در تلسکوپهای زمینی رخ میدهد.
ناسا توضیح میدهد که هم دوربین فروسرخ نزدیک (NIRCam) و هم ابزار فروسرخ میانی (MIRI) مجهز به «تاجنگار»، مجموعهای از «ماسکهای» کوچک هستند که نور ستارهها را مسدود میکنند و تلسکوپ جدید را قادر میسازد تا تصاویر مستقیمی از سیارات فراخورشیدی خاص بگیرد.
جالب است بدانید که تلسکوپ فضایی نانسی گریس روم – که در حال حاضر برای پرتاب در اواخر دهه 2020 برنامهریزی شده است – دارای یک تاجنگاری حتی پیشرفتهتر خواهد بود.
عکاسی از سیارات فراخورشیدی به دلایل مختلفی میتواند چالش برانگیز باشد، اما یکی از بزرگترین مشکلات این است که نور آنها بسیار کمتر از ستارگانی است که به دور آنها میچرخند. برای مثال، HIP 65426 b حدوداً بیش از 10 هزار بار کمنورتر از ستاره میزبان خود در فروسرخ نزدیک و چند هزار بار کمنورتر در فروسرخ میانی است.
این تصویر سیاره فراخورشیدی HIP 65426 b را در باندهای مختلف نور مادون قرمز نشان میدهد. بنفش نمای ابزار NIRCam را در 3.00 میکرومتر، آبی نمای ابزار NIRCam را در 4.44 میکرومتر، زرد نمای ابزار MIRI را نشان میدهد. در 11.4 میکرومتر، و قرمز نمای ابزار MIRI را در 15.5 میکرومتر نشان میدهد.
این تصاویر به دلیل روشهایی که ابزارهای مختلف جیمز وب نور را جذب میکنند متفاوت به نظر میرسند. مجموعهای از ماسکها در هر ابزار به نام تاجنگار، نور ستاره میزبان را مسدود میکند تا سیاره دیده شود. ستاره کوچک سفید در هر تصویر مکان ستاره میزبان HIP 65426 را مشخص میکند که با استفاده از تاجنگاری و پردازش تصویر از آن کم شده است. اشکال نواری در تصاویر NIRCam به دلیل تداخلات اپتیک تلسکوپ ایجاد شدهاند.
HIP 65426 b حدود 100 برابر دورتر از زمین تا خورشید از ستاره میزبانش قرار دارد.
همانطور که ناسا میگوید، هر یک از چهار تصویر فیلترشده، به دلیل ویژگیهای سیستم نوری جیمز وب و نحوه انتقال نور از طریق اپتیکهای مختلف، «حباب نور» کمی متفاوت را نشان میدهد.
آرین کارتر، محقق فوق دکتری در دانشگاه کالیفرنیا، سانتا کروز، که رهبری تجزیه و تحلیل تصاویر را بر عهده داشت، میگوید: «به دست آوردن این تصویر مانند حفاری برای یافتن گنج فضایی بود. در ابتدا تنها چیزی که میتوانستم ببینم نور ستاره بود، اما با پردازش دقیق تصویر توانستم آن نور را حذف کنم و سیاره را کشف کنم. »
توجه کنید این اولین تصویر «مستقیم» از یک سیاره فراخورشیدی نیست که تا به حال گرفته شده است، این اولین عکس جیز وب است. هابل پیش از این عکسهای مستقیمی از سیارات فراخورشیدی گرفته است.
کارتر گفت: “من فکر میکنم هیجان انگیزترین چیز این است که ما تازه شروع کردهایم. ” «تصاویر بسیار بیشتری از سیارات فراخورشیدی در آینده ثبت خواهیم کرد که درک کلی ما از فیزیک، شیمی، و شکلگیری آنها را شکل خواهد داد.»