انبوه زبالههای حاصل از دههها اکتشاف فضایی میتواند مأموریتهای فضایی آینده را به خطر بیندازد

در عکس بالا پوسته پشتی شکسته مریخ نورد Perseverance را میبینیم. پوسته پشتی Perseverance که به صورت عمودی روی سطح Jezero Crater دیده میشود.
انسانها بیش از 50 سال است که سطح مریخ را کاوش میکنند. به گفته دفتر امور فضایی سازمان ملل متحد، کشورها 18 شی ء را طی 14 ماموریت جداگانه به مریخ فرستادهاند. بسیاری از این ماموریتها هنوز ادامه دارند، اما در طول دههها اکتشاف مریخ، بشر تکههای زیادی از زبالهها را در سطح سیاره به جا گذاشته است.
در اواسط آگوست 2022، ناسا تأیید کرد که مریخنورد Perseverance یک تکه زباله را مشاهده کرده است که در حین فرودش به بیرون پرتاب شده است، این بار یک توری درهم پیچیده. و این اولین بار نیست که دانشمندان زبالههایی را در مریخ پیدا میکنند.
زبالههای مریخ از سه منبع اصلی میآیند: سختافزار دور ریخته شده، فضاپیمای غیرفعال و فضاپیمای سقوط کرده.
هر ماموریتی به سطح مریخ نیاز به ماژولی دارد که از فضاپیما محافظت کند. این ماژول شامل یک سپر حرارتی برای زمانی که کشتی از جو سیاره عبور میکند و یک چتر نجات و سختافزار فرود است تا بتواند به آرامی فرود بیاید.
این فضاپیما در حین پایین آمدن قطعات ماژول را دور میاندازد و این قطعات میتوانند در مکانهای مختلف روی سطح سیاره فرود آیند. پس سپر حرارتی در یک جا و در مکان دیگر چتر نجات میافتد.
هنگامی که این زباله به زمین برخورد میکند، میتواند به قطعات کوچکتر تبدیل شود، همانطور که در هنگام فرود مریخ نورد Perseverance در سال 2021 اتفاق افتاد. این قطعات کوچک میتوانند به دلیل بادهای مریخی به اطراف منفجر شوند.
توری سفید رنگ در تودهای روی سطح مریخ، عکاسی شده توسط Perseverance:
در اوایل سال، در 13 ژوئن 2022، مریخ نورد Perseverance یک پتوی حرارتی بزرگ و براق را مشاهده کرد که در برخی از صخرهها د2 کیلومتری از محل فرود کاوشگر فرود آمد. در ضمن مریخنورد کنجکاوی در سال 2012 و فرصت در سال 2005 نیز با زبالههای وسایل نقلیه فرود خود مواجه شدند.
9 فضاپیمای غیرفعال روی سطح مریخ زبالههای دیگر هستند. این کاوشگرها کاوشگر مریخ 3، کاوشگر مریخ 6، کاوشگر وایکینگ 1، کاوشگر وایکینگ 2، کاوشگر Sojourner، فرودگر سابق گمشده بیگل 2، فرودگر فونیکس، کاوشگر روح و جدیدترین آنها مریخ نورد فرصت هستند.
اما آنهاییکه بیشتر دست نخوردهاند باقی ماندهاند و فقط غیرفعال هستند، بهتر است آثار تاریخی در نظر گرفته شوند تا زباله.
فرسودگی و پارگی تأثیر خود را بر همه چیز در سطح مریخ میگذارد. برخی از قسمتهای چرخهای آلومینیومی کنجکاوی شکسته شده و احتمالاً در امتداد مسیر مریخ نورد پراکنده شدهاند.
برخی از زبالهها عمدی انداخته میشوند ، مثلا Perseverance در ژوئیه 2021 یک مته را روی سطح انداخت تا یک قطعه جدید و نو جانشین آن شود تا بتواند به جمعآوری نمونهها ادامه دهد.
فضاپیمای سقوط کرده و قطعات آن یکی دیگر از منابع مهم زباله هستند. حداقل دو فضاپیما سقوط کردهاند و چهار فضاپیما دیگر قبل یا بلافاصله پس از فرود تماس خود را از دست دادهاند. فرود ایمن به سطح سیاره سختترین بخش هر ماموریت فرود مریخ است و همیشه به خوبی ختم نمیشود.
وقتی جرم تمام فضاپیماهایی که تاکنون به مریخ فرستاده شدهاند را جمع کنید، حدود 9979 کیلوگرم به دست میآورید. وزن سفینههای عملیاتی کنونی 2,860 کیلوگرم است، پس حدود 7,119 کیلوگرم بقایای انسانی شبهزباله روی مریخ گذاشتهایم.
اصلا چرا این دست زبالهها مهم هستند؟
امروزه، نگرانی اصلی دانشمندان در مورد زبالههای مریخ، خطری است که برای ماموریتهای فعلی و آینده ایجاد میکند.
تیمهای Perseverance در حال ثبت تمام زبالههایی هستند که پیدا میکنند و بررسی میکنند که آیا هر یک از آنها میتواند نمونههایی را که مریخنورد جمعآوری میکند آلوده کند یا خیر. مهندسان ناسا همچنین بررسی کردهاند که آیا Perseverance میتواند در مسیر زبالهها باشد، اما به این نتیجه رسیدهاند که این خطر کم است.
دلیل واقعی اهمیت زبالههای مریخ به دلیل جایگاه تاریخی آنها است.