فیلم میراث بورن – خلاصه داستان، نقد و بررسی – The Bourne Legacy 2012
کارگردان: تونی گیلروی
بازیگران: جرمی رِنر (آرون کراس)، راشل ویسز (دکتر مارتا شیرینگ)، اسکات گلن (ازرا کرامر)، استیسی کیچ (آدمیرال بازنشسته مارک تورسو)، ادوارد نورتون (سرهنگ بازنشسته اریک بیر)
عنوان فیلم بدجوری گول‌زننده و فریبکارانه است. چنین عنوانی حداقل این وعده را به ما می‌دهد که فیلم تازه‌ای از ماجراهای جیسون بورن (مت دیمون) را خواهیم دید. اما جیسون بورن هیچ حضوری در این فیلم ندارد. تاکنون سه فیلم از مجموعه فیلم‌های بورن ساخته و عرضه شده است: هویت بورن (۲۰۰۲)، برتری بورن (۲۰۰۴) و اولتیماتوم بورن (۲۰۰۷). این سه فیلم مجموعاً بیش از یک میلیارد دلار فروش کرده‌اند و طبیعتاً نمی‌توان انتظار داشت که استودیوی یونیورسال به راحتی پروندهٔ این مجموعهٔ همچنان پولساز را مختومه اعلام کند.
در واقع، استراتژی‌های تجاری- و نه ضرورت‌های خلاقهٔ هنری- عامل اصلی در ساخته شدن قسمت چهارم بورن بوده است. ظاهراً نه پل‌گرین‌گراس (کارگردان قسمت‌های دوم و سوم بورن) و نه مت دیمون (بازیگر نقش جیسون بورن در هر سه قسمت قبلی) حاضر به کار در قسمت چهارم نشده‌اند. پل‌گرین‌گراس در واکنشی طنزآمیز به خبر ساخته شدنِ قسمت چهارم بورن با یک بازیگر و کارگردان تازه گفت «اسم این قسمت را باید زائدهٔ بورن بگذارند!»
تعویض بازیگر اصلی در مجموعه‌های پرفروش سینمایی چیز تازه‌ای نیست. نمونهٔ موفق این تعویض‌ها را در مجموعه فیلم‌های جیمز باند دیده‌ایم؛ و همین‌طور در فیلم‌های دیگری مثل بتمن، سوپرمن، مرد عنکبوتی و… اما در میراث بورن چیزی که تازگی دارد این است که نه تنها بازیگر اصلی مجموعه بلکه کاراکتر محوری‌ای که سه فیلم قبلی مجموعه روی کاکل سر او می‌چرخید- یعنی جیسون بورن- نیز عوض شده است.
به این ترتیب میراث بورن را به دشواری می‌توان یک فیلم بورنی لقب داد؛ هر چند که مضمون کلی میراث بورن همان است که در سه قسمت نخست مجموعه فیلم‌های بورن دیده بودیم: یک سوپرجاسوس همه فن حریف و کارکشته در حال فرار از دست اربابان دولتی سابق‌اش است زیرا این افراد با هدف پنهان نگه داشتن خرابکاری‌هایشان قصد کشتن او را دارند. این سوپرجاسوس آرون کراس نام دارد و نقش او را در فیلم میراث بورن جرمی رنر بازی می‌کند. کراس مأمور کار در یک پروژهٔ مخفی دولتی است؛ پروژه‌ای که نام رمز آن را «برنامه» گذاشته‌اند. محل مأموریت کراس در آلاسکاست. ما او را می‌بینیم که به داخل آب شیرجه می‌زند و بسته‌ای را از زیر آب بیرون می‌آورد.
کراس از داخل بسته یک قرص کوچک آبی‌رنگ و یک قرص کوچک سبزرنگ بیرون می‌آورد و می‌خورد و بعد پتویی را به دور خودش می‌پیچد و سپس از کوه‌ها عبور می‌کند. این قرص‌ها که محصول فعالیت‌های مخفیانه سازمان جاسوسی کشور (تحت پروژهٔ «برنامه») است قدرت ذهنی و فیزیکی فراوانی را به فرد می‌دهد. اما رؤسای کراس در نیویورک، آدمیرال تورسو (استیسی کیچ) و سرهنگ بیر (ادوارد نورتون)، تصمیم گرفته‌اند پروژهٔ «برنامه» را برای همیشه نیست و نابود کنند تا هیچ مدرک و اثری از اعمال خلاف قانون آنها (دستکاری در نقشهٔ ژنتیکی انسان به منظور خلق انسان‌های قوی‌تر و باهوش‌تر) باقی نماند. به این ترتیب تمامی مأموران و دانشمندان مرتبط با پروژهٔ «برنامه» کشته می‌شوند.
تنها دو نفر موفق به نجات جان خود می‌شوند: یکی کراس و دیگری خانم دکتری به اسم مارتا شیرینگ (راشل ویسز). کراس که می‌داند خانم دکتر فرمول ساختن قرص‌ها را می‌داند به خانه‌اش می‌رود و او را پیدا می‌کند. سپس این دو به اتفاق هم به مانیل پایتخت فیلیپین فرار می‌کنند زیرا در این شهر آزمایشگاهی وجود دارد که می‌توان در آن قرص‌های ضروری برای کراس را تولید کرد زیرا کراس برای مقابله با قاتلین و حفظ جان خودش و مارتا به این قرص‌ها نیاز دارد. این در حالی است که قاتلین حکومتی سایه به سایه آنها را تعقیب می‌کنند…
میراث بورن چند حُسن و تعداد زیادی عیب دارد. جرمی رنر در قالب یک قهرمان اکشن‌پذیرفتنی است و شیمی رابطه‌اش با راشل ویسز خیلی خوب و کارآمد به نظر می‌رسد. راشل ویسز یکی از بهترین بازی‌های دوران حرفه‌ای‌اش را در همین فیلم ارائه کرده است. فیلمبرداری رابرت السویت هم موفق به خلق تصاویر جذاب و گیرایی شده و از همه مهم‌تر اینکه، در اینجا برخلاف فیلم‌های قبلی مجموعهٔ بورن، هیچ خبری از دوربین لرزانِ اعصاب خُردکن نیست.
مشکل فیلم، زمان بسیار طولانی آن است که حتی فصل‌های اکشن آن را هم از نفس انداخته است. فیلم در مجموع سه تا فصل تعقیب وگریز دارد: یکی با پا، یکی با ماشین و یکی هم با موتورسیکلت. راجر ایبرت در نقد خود بر فیلم میراث بورن نوشته: «در حین یکی از فصل‌های تعقیب وگریز فیلم دوبار به ساعت‌ام نگاه کردم!» فصل‌های اکشن فیلم جدا از زیادی طولانی بودن‌شان فاقد هرگونه قوهٔ ابتکار و خلاقیتی است. و نکتهٔ آخر اینکه داستان فیلم در بعضی جاها خیلی پیچیده می‌شود به طوری که برای فهم آن ضرورتاً باید یکبار دیگر با دقت بنشینید و سه قسمت اول مجموعه فیلم‌های بورن را ببینید.
منبع: دنیای تصویر
