فیلم یادآوری کامل – خلاصه داستان، نقد و بررسی – Total Recall (2012)

کارگردان: لن وایزمن

بازیگران: کالین فارل (داگلاس کوئید/ هاوزر)، کیت بیکینسل (لوری کوئید)، جسیکابیل (ملینا)، برایان کرانستون (کوهاگن)، بیل نائی (ماتیاس)، بوکیم وودبین (هری)

جستجو برای یافتن هویت فردی و کنکاش در طبیعتِ متزلزلِ واقعیت از جمله مایه‌ها و مضمون‌های نهفته در داستان‌های کوتاه فیلیپ ک. دیک است. دیک در دو دههٔ پنجاه و شصت میلادی به حق لقب توانمندترین نویسندهٔ داستان‌های علمی تخیلی را یدک می‌کشید. دو اثر دیگر این نویسنده که به فیلم برگردانده شده‌اند عبارتند از ترمیناتور (جیمز کامرون، ۱۹۸۴) و بلیدرانر (ریدلی اسکات، ۱۹۸۲). فیلم یادآوری کامل که براساس یکی از داستان‌های کوتاه فیلیپ ک. دیک ساخته شده بازسازی فیلمی است به همین نام که در سال ۱۹۹۰ به کارگردانی پل ورهوفن و بازیگری آرنولد شوارتزنگر و شارون استون ساخته شد. فیلم ورهوفن با این‌که در زمان خودش با بودجهٔ گزافی (حدود ۶۰ میلیون دلار) ساخته شد اما به دلیل خشونت نفرت‌انگیز، احمقانه و نابه‌هنجارش و نیز به خاطر جلوه‌های ویژهٔ نازیبایش نتوانست موفقیت چندانی کسب کند. فیلم به صورت اختصاصی برای درخشش آرنولد طراحی و ساخته شده بود؛ آرنولدی که در آن زمان در اوج محبوبیت به سر می‌برد.

نسخهٔ بازسازی شدهٔ یادآوری کامل نه تنها معایب نسخهٔ ۲۲ سال پیش را برطرف نکرده بلکه معایب تازه‌ای را هم اضافه کرده. بازسازی‌ها معمولاً با این هدف ساخته می‌شوند که معایب فیلم نخست را برطرف کنند نه این‌که معایب تازه‌ای به وجود آورند. بخشی از حوادث فیلم نخست در کُرهٔ مریخ می‌گذشت اما در فیلم حاضر تمامی حوادث بر روی کرهٔ زمین می‌گذرد. علاوه بر این تعدادی از کاراکترهای اولیه یا حذف شده یا در هم ادغام شده‌اند.

نکتهٔ مهم دیگر، حذف خشونت‌های شنیع فیلم نخست است. نسخهٔ پل ورهوفن درجهٔ R داشت در حالی‌که نسخهٔ لن وایزمن 13-PG است. با این حال، صحنه‌های اکشن فیلم در قیاس با فیلم ۲۲ سال پیش بیشتر است ضمن این‌که طنز سیاه فیلم نخست در فیلم حاضر از بین رفته و حالتی کلیشه‌ای‌تر به خودش گرفته است. قصهٔ فیلم در اوایل قرن بیست و دوم میلادی سپری می‌شود. بر اثر وقوع یک جنگ شیمیایی میکروبی جهان‌گستر غالب نقاط کرهٔ زمین غیرقابل سکونت شده است. تنها مناطق قابل سکونت بخش‌هایی از بریتانیا و استرالیا هستند که جمعیت بسیار زیادی را در خود جا داده‌اند.

در حال حاضر یک جنگ طبقاتی مابین «ائتلاف شورشیان» به رهبری ماتیاس (بیل نایی) و «امپراتوری» به رهبری کوهاگن (برایان کرانستون) در جریان است. داگلاس کوئید (کالین فارل) یکی از انبوه کارگرانی است که هر روز از استرالیا به بریتانیا می‌رود. کُل این سفر، که از طریق عبور از هستهٔ کُرهٔ زمین انجام می‌شود فقط ۱۷ دقیقه طول می‌کشد. کوئید هر روز در کنار هری (بوکیم وودبین) می‌نشیند که تا آنجا که به خاطر دارد بهترین دوست‌اش بوده است. زمانی که روزِ کاری به پایان می‌رسد کوئید به خانه نزد همسر محبوب‌اش لوری (کیت بیکینسل) بازمی‌گردد؛ زنی که طی هفت سال گذشته یار و همدم او بوده است. اما کوئید احساس می‌کند در زندگی‌اش چیزی کم دارد. او پس از مراجعه به شرکت «ری کال» که کارش گذاشتن خاطرات تفریحیِ قلابی در ذهن مشتریان‌اش است، پی به حقیقت تکان‌دهنده‌ای در مورد خودش می‌برد.

معلوم می‌شود که خاطرات کوئید در مورد جاسوس بودن‌اش نه تنها قلابی است بلکه عین حقیقت است. او در واقع، جاسوسی به اسم هاوزر است اما مسئله اینجاست که او نمی‌داند هاوزر چگونه آدمی است و برای چه کسی کار می‌کرده؟ آیا او دست راست کوهاگن بوده یا مأمور نفوذی کوهاگن در بین مبارزان زیرزمینی؟ نکتهٔ دیگری که کوئید/ هاوزر نمی‌داند هویت زن موسیاهی به اسم ملینا (جسیکا بیل) است که شب‌ها به خواب‌اش می‌آید.

یادآوری کامل ۱۹۹۰ اقتباس بسیار کمرنگی از داستان کوتاه فیلیپ کَ. دیک بود. از سازندگان یادآوری کاملِ ۲۰۱۲ انتظار می‌رفت که از منبع اصلی استفادهٔ بیشتری می‌کردند اما آن‌ها به جای این کار ترجیح داده‌اند که فیلم ۲۲ سال پیش را به عنوان منبع اصلی قرار بدهند.

دنیای خلق شده توسط وایزمن گرچه سیاه است اما به شدت برگرفته از دنیاهای مخلوق ریدلی اسکات در بلید رانر و لوک بسون در عنصرپنجم است. توجه شبه- لوکاسیِ فیلمساز به جزئیات نیز در نوع خودش جالب است. یادآوری کامل ۱۹۹۰ گرچه فیلم بدی بود اما به خاطر حضور آرنولد و شارون استون هنوز در یاد و خاطرهٔ سینمادوستان زنده است. در چنین شرایطی حتی یک کارگردان ماهر و کارکشته هم به سختی می‌تواند پروژهٔ بازسازی فیلم را «از آن خودش» بکند، تغییر دکوراسیون هیچگاه معادل با بازسازی نیست؛ یا بهتر بگویم بازسازی معنا و مفهومی فراتر از تغییر دکوراسیون دارد.

منبع: نشریه دنیای تصویر