هذیان یا Delusion چیست و چه انواعی دارد؟
هذیان (Delusion): یک باور ثابت و غلط که با نتیجه‌گیری نادرست از واقعیت‌های خارجی ایجاد شده است و می‌تواند اولیه یا ثانویه باشد.
هذیان اولیه (Primary): به شکل ناگهانی ایجاد می‌شود و در زمینه وضعیت خلقی و روانی شخص نمی‌باشد؛ مثلاً فرد بدون زمینه قبلی، ناگهان می‌گوید که به پیامبری رسیده است. این نوع هذیان نادر است ولی در صورت وجود به نفع اسکیزوفرنی است (هذیان نامتناسب با ځلق).
هذیان ثانویه (Secondary): بعد از عقاید یا تجربه‌های غیرطبیعی دیگر ایجاد می‌شود که این موارد عبارتند از:
۱- هذیان: فرد چون فکر می‌کند آدم مهمی است و اینگونه افراد دشمن دارند دچار هذیان گزند می‌شود.
۲- توهم: چون فرد صدای دیگران را می‌شنود که بر علیه او صحبت می‌کنند (توهم شنوایی)، دچار هذیان می‌شود.
۳- خلق: به دلیل افسردگی، احساس بی‌ارزشی داشته و فکر می‌کند مردم او را بی‌ارزش می‌دانند (هذیان متناسب با ځلق). |
انواع هذیان
هذیان گزند و آسیب (Persecutory delusion): بیمار معتقد است که افرادی یا سازمان‌هایی قصد آسیب زدن به او را دارند؛ مثل مسموم نمودن، کشتن، آبروی وی را بردن و دیوانه کردن.
هذیان انتساب (Delusion of reference): بیمار گفتار و رفتار دیگران را به خود انتساب می‌دهد. مثلاً می‌گوید گوینده تلویزیون برای وی پیامی می‌دهد. همچنین‌اشیاء و اتفاقات برایش اهمیت خاصی دارد. هذیان انتساب در اسکیزوفرنی شایع است.
هذیان بزرگ منشی (Grandiosity delusion): بیمار خود را دارای ثروت، قدرت، متعلق به یک خانواده مهم و فرد مهم و مشهوری می‌داند.
هذیان کنترل (Delusion of control): بیمار اعتقاد دارد که افکار و اعمال و احساسات او تحت کنترل نیروی خارجی می‌باشد. این هذیان در اسکیزوفرنی شایع می‌باشد. هذیان‌های مربوط با مالکیت فکر، در زیرگروه هذیان کنترل قرار دارند. این نوع هذیان‌ها هم در اسکیزوفرنی شایع بوده و شامل ۳ گروه زیر هستند:
۱- هذیان تزریق تفکر (Thought insertion): بیمار اعتقاد دارد، افکارش توسط امواج، هیپنوتیزم یا تله پاتی به ذهنش تزریق شده است و این افکار متعلق به او نیست.
۲- ربایش فکر (Thought withdrawal): بیمار اعتقاد دارد، افکارش توسط دیگران دزدیده می‌شود. بیمار می‌گوید احساس می‌کنم مغزم خالی شده است.
۳- پخش فکر (Thought broadcasting): بیمار معتقد است بدون اینکه افکار خود را بیان کند، فکرش برای دیگران پخش می‌شود.
هذیان عشقى (Erotomania): این هذیان در زنان شایع‌تر می‌باشد. بیمار اعتقاد دارد که شخصی که مشهور بوده و از نظر اقتصادی یا اجتماعی در سطح بالایی قرار گرفته است، عاشق اوست ولی به علتی امکان بروز احساس خود را ندارد. فردی که اصلاً تاکنون با او صحبت نکرده و غیرقابل دسترس است.
هذیان جسمانی (Somatic delusion): یک باور غیرطبیعی در مورد فانکشن یا شکل ظاهری یک عضو بدن، به عنوان مثال بیمار اعتقاد دارد که معده‌اش کار نمی‌کند یا مغزش پوسیده شده است.
هذیان فقر(Delusion of poverty): بیمار اعتقاد دارد که تمام دارایی خود را از دست داده و فرد فقیرو تهیدستی می‌باشد.
هذیان هیپوکندریایی: بیمار معتقد است به بیماری خاصی مبتلا گردیده است با وجود اینکه تمام آزمایشات و بررسی‌ها طبیعی هستند. این نوع هذیان در افسردگی شایع است.
هذیان حسادت یا بی‌وفایی (Delusion of jealousy or infidelity): بیمار اعتقاد دارد که پارتنر جنسی‌ایشان به وی خیانت می‌کند.
هذیان گناه: بیمار اعتقاد دارد که گناه بزرگی انجام داده است و به علت آن مجازات سنگینی خواهد شد. این هذیان در افسردگی شایع است
