قدیمی‌ترین نقشه آسمان شب در متن رمزی قرون وسطایی پنهان بوده: سه قرن پیش از بطلمیوس
در کاتالوگ ستاره گمشده هیپارخوس – که به عنوان اولین تلاش شناخته شده برای نقشه‌برداری از کل آسمان شب در نظر گرفته می‌شود – به تازگی بر روی پوستی که در صومعه سنت کاترین در شبه‌جزیره سینای مصر نگهداری می‌شود، کشف شده است.
در سال ۲۰۱۲، دانشجوی محقق کتاب مقدس، پیتر ویلیامز، متوجه چیز عجیبی در پشت حروف نسخه خطی مسیحی شد که در دانشگاه کمبریج در حال تجزیه و تحلیل بود.
جیمی کلیر، به طور تصادفی با یک قطعه معروف به زبان یونانی برخورد کرد که اغلب به اراتوستنس نسبت داده می‌شد که یک ستاره‌شناس و کتابدار ارشد در کتابخانه اسکندریه (یکی از معتبرترین مکان‌های یادگیری در جهان باستان) بود.
در سال ۲۰۱۷، تصویربرداری چندطیفی از این سند، ۹ برگه از صفحات حاوی نکات متنی را نشان داد که روی آن نوشته شده بود. این به خودی خود یک یافته غیرمعمول نبود – پوست در قرن‌های گذشته یک کالای با ارزش بود، بنابراین برای محققان غیر معمول نبود که پوست‌های قدیمی را برای استفاده مجدد بتراشند.
ویلیامز با بررسی نتایج در سال دوم همه‌گیری، متوجه اعداد عجیب و غریب در برگه‌های صومعه سنت کاترین شد.
هنگامی که او این صفحه را در اختیار مورخان علمی در فرانسه قرار داد، محققان شوکه شدند، چون مختصات ستاره‌ای در آنها ثبت بود.
گرچه ما هیچ وقت نمی‌توانیم دقیق بفهمیم که مختصات توسط چه کسی نوشته شده. با این حال، آنچه کارشناسان می‌دانند این است که ستاره‌شناس یونانی، هیپارخوس، بین سال‌های ۱۶۲ تا ۱۲۷ قبل از میلاد بر روی فهرست ستاره‌ای از آسمان غرب جهان کار می‌کرد.
چندین متون تاریخی از هیپارخوس به عنوان «پدر نجوم» یاد می‌کنند. گفته می‌شود که او اولین کسی است که حرکات خورشید و ماه را محاسبه کرده است.
با نگاهی به نقشه ستاره‌ای که در پشت متن کاغذ‌های پوست صومعه سنت کاترین پنهان بود، محققان به طور معکوس کار کردند تا جهش زمین را در زمان نگارش نقشه کشف کنند. مختصات ستارگان تقریباً با سابقه مورد انتظار سیاره ما در حدود ۱۲۹ قبل از میلاد، در طول عمر هیپارخوس مطابقت داشت.
تا قبل پیدا شدن این نقشه، قدیمی‌ترین فهرست ستاره‌های شناخته شده توسط کلودیوس بطلمیوس، ستاره‌شناس، در قرن دوم پس از میلاد، یعنی سه قرن پس از هیپارخوس، در نظر گرفته می‌شد.
تنها اثر دیگری که از هیپارخوس به جا مانده، تفسیری بر یک شعر نجومی است که صورت‌های فلکی ستاره‌ای را توصیف کرده. بسیاری از مختصاتی که هیپارخوس در تفسیر پدیده‌های نجومی ارائه کرده، با سند صومعه سنت کاترین مطابقت دارد، اگرچه رمزگشایی متن تکه تکه‌شده ممکن است دشوار باشد.
فقط مختصات خوانا تنها یک صورت فلکی را می‌توان از برگه‌های مصر بازیابی کرد، اما محققان بر این باورند که این احتمال وجود دارد که کل آسمان شب توسط هیپارخوس در نقطه‌ای نقشه‌برداری شده باشد. بدون تلسکوپ، چنین کاری بسیار چالش برانگیز و زمان بر بود.
نماد‌ها با اصطلاحات یونان باستان مطابقت دارند.
در مقایسه با کار‌های بعدی بطلمیوس، به نظر می‌رسد ریاضیات هیپارخوس بسیار قابل اعتمادتر است. این نشان می‌دهد که بطلمیوس به سادگی از آثار هیپارخوس کپی نکرده است.
نسخه خطی دیگر، ترجمه لاتینی قرن هشتم پس از میلاد، دارای ساختار و اصطلاحات مشابهی با قطعه Corona Borealis است که نشان می‌دهد آن نیز بر اساس کار هیپارخوس است. صورت‌های فلکی نقشه‌برداری شده در این سند عبارتند از دب اکبر، دب اصغر و دراکو.
محققان‌امیدوارند که در آینده بتوان متن خواناتری را از کاغذ‌های صومعه بازیابی کرد.
این مطالعه در مجله تاریخچه نجوم منتشر شده.
