بهترین تله تئاترهای تاریخ تلویزیون ایران | ۶۶ اثر ناب و تماشایی

۱- تله تئاتر سوء تفاهم از آلبر کامو – سال ۱۳۷۴

سوء تفاهم (Le Malentendu) نمایشنامه‌ای است که در سال ۱۹۴۳ در فرانسه یِ تحت اشغال نوشته شده‌ است. این نمایشنامه بر ایده ىِ پوچیِ کامو تأکید دارد.

سوءتفاهم، دومین نمایش‌نامه یِ آلبر کامو، در مسافرخانه‌ای در قلب چکسلواکی می‌گذرد. مسافرخانه‌ای که دو زن اداره‌اش می‌کنند؛ مادری پیر و دخترش، مارتا. در آغاز نمایشنامه آن دو مشغول صحبت درباره یِ ورود مسافری تازه هستند که می‌خواهند به او دارو بخورانند و همان شب در دریاچه یِ سد غرقش کنند، درست همان‌طور که با مسافران پیش از او کرده‌اند. اگرچه هویت مسافر بر تماشاگران آشکار است، مادر پیر و دخترش او را به جا نمی‌آورند. او در اصل فرزندِ مادر و برادرِ دختر است که بیست سال پیش پسری ولنگار بوده و خانه و کاشانه‌اش را ترک کرده‌است.

سوءتفاهم از لحاظ ساختار؛ بازگشتی است به تئاترِ یونان. آن حالتِ خشکِ آدمک‌وارِ دو زن، زنجیره یِ مرگبار جنایتی که جنایتی دیگر را به دنبال می‌آورد، قتل در درون خانواده، پیشرفت توقف‌ناپذیر و تعدیل‌ناپذیرِ قصد و نیت نخستین، و درون‌ مایه ىِ بازشناسی. (برگرفته از کتابِ آلبر کامو، نوشته یِ ژرمن بره، برگردانِ خشایار دیهیمی، نشرِ ماهی)

این کتاب اول بار با عنوان «سوء تفاهم» توسط جلال آل احمد در سال ۱۳۲۸ به فارسی ترجمه شده‌است. همچنین ترجمه مکرّر این کتاب به فارسی با همان عنوان «سوء تفاهم» توسط مهوش قدیمی انتشارات آشتیان (۱۳۹۰) و خشایار دیهیمی نشر ماهی، (۱۳۹۰) منتشر شده‌است.

تله تئاترِ ساخته شده از روی این کتاب، در سال ۱٣٧۴ به کارگردانی حسن فتحی از شبکه دو صدا و سیما پخش شده است.

بازیگران؛ مهتاب نصیرپور، اسماعیل محرابی، کتایون ریاحی، رویا افشار و…

۲-  مجموعه “پرده عجایب” –  معرفیِ طنزآورای جهای نمایش – کارگردانیِ جنابِ “داریوش مؤدبیان – سال ۱۳۷۴

داریوش مؤدبیان (زاده ۱۳۲۹ در تهران) هنرپیشه سینما و تئاتر، کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس و مترجم ایرانی است. مؤدبیان فعالیت هنری را با تئاتر تلویزیونی “ضحاکِ ماردوش” در سال ۱۳۴۳ آغاز کرد. او از سال ۱۳۴۸ شروع به همکاری با مطبوعات کرد و پس از آن نمایشنامه‌های زیادی از نویسندگان سرشناس دنیا را ترجمه کرد. او در سال ۱۳۵۳ در رشته بازیگری و کارگردانی تئاتر از دانشکده هنرهای دراماتیک تهران فارغ‌التحصیل شد و در سال ۱۳۵۹ مدرک فوق‌لیسانس تخصصی مطالعات هنرهای نمایشی را از دانشگاه سوربن پاریس و در سال ۱۳۶۰ فوق‌لیسانس تخصصی زبان‌شناسی را از “مؤسسه مطالعات علوم انسانی پاریس” دریافت کرد. نخستین فعالیت سینمایی او در سال ۱۳۵۷ به‌عنوان یکی از فیلم ‌نامه‌نویسان فیلم «غبارنشین‌ها» بود.

مؤدبیان پس از بازگشت از فرانسه، در سال ۱۳۶۱ همکاری دوباره‌اش با تلویزیون را آغاز کرد و از سال ۱۳۶۳، به تدریس در دانشگاه هنر، دانشگاه آزاد و دانشگاه صدا و سیما پرداخت. وی تاکنون نمایشنامه‌های بسیاری را از زبان فرانسوی به فارسی ترجمه کرده‌است. از جمله این آثار مجموعه نمایشنامه‌هایی است که تاکنون در ۱۳ جلد تحت عنوان “طنزآوران جهان” در “نشر جاوید “و “قاب” از او به چاپ رسیده‌است.

بخش نخست؛
قسمت اولِ تله تئاتر «پرده یِ عجایب» نوشته «دُن میگوئل دِ سِروانتِس» (زاده ۱۵۴۷ – درگذشته ۱۶۱۶) رمان‌نویس، شاعر، نقاش و نمایشنامه‌نویس نامدار اسپانیایی بود. رمان مشهور دن کیشوت؛ که از پایه‌های ادبیات کلاسیک اروپا به‌شمار می‌آید و بسیاری از منتقدان از آن به عنوان اولین رمان مدرن و یکی از بهترین آثار ادبی جهان یاد می‌کنند، اثر اوست.

بخش دوم؛
قسمت دومِ تله تئاتر “پرده یِ عجایب” نوشته “دُن میگوئل دِ سِروانتِس.

بخش سوم؛
تله تئاتر “دو حَرّاف”؛ نوشته “دُن میگل دِ سِروانتِس”.

بخش چهارم؛
تله تئاتر “تِراژِدیَنِ اجباری”؛ نوشته “آنتون پاولوویچ چِخوف” (زاده۱۸۶۰- درگذشته ۱۹۰۴) پزشک، داستان‌نویس، طنزنویس و نمایش‌نامه‌نویس برجسته روس است. هرچند چخوف زندگی کوتاهی داشت و همین زندگی کوتاه همراه با بیماری بود اما بیش از ۷۰۰ اثر ادبی آفرید. او را مهم‌ترین “داستانِ کوتاه‌نویس” برمی‌شمارند و در زمینه نمایش‌نامه‌نویسی نیز آثار برجسته‌ای از خود به‌جا گذاشته‌است.

بخش پنجم؛
تله تئاتر “داستان یک پیراهن و یک ویولون” نوشته “آندره پِراگا” که طنزنویسِ معاصر بلژیکی است و فرانسه زبان است. او در دهه‌های ٧۰ و ٨۰ میلادی به واسطه آثار طنزش به ویژه در تلویزیون، در اروپا و فرانسه به شهرت می‌رسد و پس از دهه ٨۰ به بعد در بلژیک معروف می‌شود. وی پزشک جراح معروفی بوده است که بنیادی به نامش وجود دارد. همچنین جشنواره‌ای دو سالانه به زبان فرانسه نیز در بلژیک به نام او برگزار می‌شود.

بخش ششم؛
تله تئاتر “نامزدِ ویولِت”؛ نوشته “فِرانسوا دو تِرامون”، نویسنده معاصر فرانسوی.

بخش هفتم؛
تله تئاتر “جشن سالگرد”؛ نوشته “آنتون پاولوویچ چِخوف”.

بخش هشتم؛
تله تئاتر “یادداشتهای روزانه”؛ نوشته “نیکُلای واسیلیِویچ گوگول” (زاده ۱۸۰۹– درگذشته ۱٨۵٢) نویسنده بزرگ روس که بنیان‌گذار سبک رئالیسم انتقادی در ادبیات روسی و یکی از بزرگترین طنزپردازان جهان است.

بازیگران: علی نصیریان، رضا ژیان، رضا فیاضی، رویا تیموریان، فهیمه راستکار ، هدی فتحی، داریوش مودبیان، محمدحسن معجونی، مهرداد ضیایی، رامین ناصرنصیر، حسن موذنی و…

۳- تله تئاتر دکتر فاستوس – سال ۱۳۶۴

دکتر فاستوس (Doctor Faustus) نمایشنامه ای تراژیک؛ نوشته یِ کریستوفر مارلو (Christopher Marlow) است. این نمایشنامه در سال ۱۶۰۴میلادی؛ یازده سال یعد از مرگ مارلو و دوازده سال بعد از اولین اجرای آن، منتشر شد.

دکتر فاستوس بر اساس یک داستان قدیمی به نام فاوست (Faust) نوشته شده و اعتقاد بر این است که اولین نمایشنامه­ سازی از افسانه فاوست است. بیشتر محققین بر این عقیده­ اند که مارلو داستان را از ترجمه کتاب انگلیسی فاوست در سال ۱٩۵٢ گرفته است. این داستان نسخه قدیمی تر آلمانی هم دارد که خود از نسخه قدیمی­ تری نیز اقتباس شده است. به هر حال با هر اقتباسی نسخه مارلو به متن وفادارتر است به خصوص مواردی که کمدی و تراژدی را با هم می ­آمیزد.

یکی از تِم­ های بارز نمایشنامه جدال خیر و شر است. فاستوس معنی و عواقب هر یک را می­داند اما اشتیاق او برای لذات دنیوی بر او غلبه می کند. شخصیتهای نمایشنامه غالبا سفید و سیاه هستند. استفاده از مونولوگ گویی در جایی که اجرا مقدور نیست بسیار به کار رفته است. اثر با اینکه در قالبی ساده و قابل پیش بینی و با تم مذهبی نوشته شده و تعلیق چندانی ندارد، باز هم زیباست.

در سال ۱٩۶٧ و با اقتباس از این نمایشنامه فیلمی با هنرمندی ریچارد برتون Richard Burton‌ و الیزابت تایلور Elizabeth Tylor ساخته شده است.

ترجمه فارسی دکتر فاستوس؛ اول بار در سال ۱٣۴۰ توسط دکتر لطفعلی صورتگر و با چاپ بنگاه ترجمه و نشر کتاب به علاقه مندان ایرانی عرضه شد و پس از آن هم بارها تجدید چاپ گردید.

در پائیز سال ۱٣۶۴ نمایشنامه­ ای با همین عنوان و با هنرمندی ‘پرویز پورحسینی’ در نقش ‘فاستوس’ و شادروان ‘جمیله شیخی’ در نقش ‘شیطان’ و نیز دیگر هنرمندان کشورمان اجرا و از تلویزیون پخش شد و چندی پیش شبکه چهار این نمایشنامه را مجدداً پخش کرد که عوامل ساختِ آن به شرح زیر است؛

نویسنده؛ کریستوفر مارلو
برگردان؛ لطفعلی صورتگر
کارگردان؛ ایرج راد
بازیگران؛ پرویز پورحسینی، جمیله شیخی، داریوش مودبیان، جواد خدادادی و …

۴-  تله تئاتر سرکلانتر خوش قلب – سال تولید؛ ۱٣٧۶

نویسنده این نمایش “ژرژ کورتلین” و مترجم آن داریوش مودبیان است. ژرژ کورتلین (Georges Courteline) رمان نویس و نمایش نامه نویس قرن نوزدهم میلادی (زاده ۱٨۵٨- درگذشته ۱٩٢٩) اهل فرانسه بود.

این نمایشنامه یک کمدی مربوط به اواخر قرن نوزدهم میلادی در فرانسه است.
این نمایشنامه یک کمدی مربوط به اواخر قرن نوزدهم میلادی در فرانسه است. ژرژ کورتلین؛ کمدی هایی نوشت مانند “لیدوار و نان سوخاری” (۱۸۹۲) که مجموعه ای از قطعات نمایشی درباره زندگی ارتشی است؛ و دیگر آثار او عبارتند از؛ “بوبوروش” (۱۸۹۳) “دربارۀ قوادی؛ صبر کن اورتانس!” (۱۸۹۷)؛ و “تغییر مرام آلسست” (۱۹۰۵) که دنباله ای بر “مردم گریز” اثر “مولیر” است.

عواملِ ساخت این اثر؛ از این قرار است؛
تله تئاتر “سَرکلانتَرِ خوش قلب”
برگردان و کارگردان؛ داریوش مودبیان
بازیگران؛ امید افشاری، محمد مهرابی، فرزین پیرمرادیان، فاضل صابری، حسین منصورزاده، شیما افشاری، فاطمه امینی، غلامرضا آقایار و هادی طفرایی.

۵- تله تئاتر در منطقه جنگی

این تئاتر تلویزیونی به کارگردانی “اسماعیل شنگله” تولید ۱۳۷۶ شبکه دو سیما است. بر اساس داستانی از “یوجین اونیل”.

یوجین گِلَدِستون اونیل (Eugene Gladstone O’Neill) (زاده ۱۸۸۸ – درگذشته ۱۹۵۳) نمایشنامه برجسته آمریکایی بود که برنده جایزه ادبی نوبل در سال ۱۹۳۶ میلادی شد.

اونیل در همه مکاتب، سبک‌ها و گونه‌های ادبی-نمایشی، طبع آزمایی کرده و با موفقیت و استقبال و تحسین منتقدان روبرو شده‌است. به طوری که “اسکار کارگیل” و “ژوزف وودکراچ” او را بزرگترین نمایشنامه‌نویس آمریکایی و یکی از چند نمایشنامه‌نویس بزرگ جهان، به‌شمار آوردند، و برخی نیز آثار او را با آثار “سوفوکل” و “ویلیام شکسپیر” مقایسه کرده‌اند، و چند تن نیز چون “اریک بنتلی” بر آثار او خرده گرفته‌اند. اما همگی به اهمیت و عظمت نمایشنامه “در منطقه جنگی” به عنوان یکی از چند تراژدی نوگرای بزرگ در ادبیات نمایشی جهان، اذعان داشته و بیان عمیق و اسلوب استادانه تصنیف این تراژدی را بسیار ستوده‌اند.

بازیگران: کاظم بلوچی،کاظم هژیر آزاد، سهراب سلیمی، مجتبی یاسینی، مهدی سلطانی، حسن خاکپور، داریوش شافی، امیر حسین آهنین جان، محمدرضا غفاری.

۶- تله تئاتر «هنر» – سال تولید؛ ۱٣٨٩

نویسنده این نمایشنامه “یاسمینا رضا” است. یاسمینا رضا (Yasmina Reza) (زاده ۱۹۵۹ در پاریس) نمایشنامه‌نویس، بازیگر، رمان‌نویس و فیلم‌نامه‌نویس فرانسوی و برنده جایزه‌های بسیار است.

پدرش ژان رضا نیمه ایرانی، نیمه روس و نوازنده غیرحرفه‌ای پیانو و مادرش اهل مجارستان (بوداپست) و نوازنده ویلن بود. پدر و مادرش هر دو یهودی‌الاصل (پدرش ایرانی-روس و مادرش مجارستانی) بودند. یاسمینا در مدرسه «سنت کلود»، دانشگاه نانتر پاریس و «اکول ژاک لوکوک» تحصیل کرد.

آغاز کار او با بازیگری بود و در سال ۱۹۸۷، نخستین نمایشنامه خود با نام “گفتگوهای پس از خاکسپاری” را نوشت که با موفقیتی چشمگیر مواجه شد و جایزه مولیر را از آن خود کرد. پس از آن “مسخ” کافکا را برای اجرایی از “رومن پولانسکی” ترجمه کرد و دوباره جایزه مولیر را کسب کرد. در سال ۱۹۹۴ با نمایشنامه “هنر” به اوج شهرت رسید. این نمایشنامه در شهرهای پاریس، لندن و برادوی اجرا شد. او همچنین نمایشنامه در سال ۱۹۹۸ برنده جایزه تونی شد.

مضمون بیشتر آثار یاسمینا رضا دربارهٔ روابط هستند، روابط با خانواده، با دوستان و… که همواره با تنش‌های دراماتیک همراه هستند. کاراکترهای اکثر آثار رضا نگران خودشان هستند.

کارگردانِ تلویزیونی این اثر جناب مسعود فروتن است. مسعود فروتن لاریجانی (زاده ۱٣٢۴ در آمل) نویسنده، مجری و کارگردان سینما و تلویزیون و رادیو در ایران و جزء اولین نسل فارغ‌التحصیلان کارگردانی تلویزیون، از «مدرسه عالی تلویزیون و سینما» در سال ۱۳۵۰است. مسعود فروتن در سال ١٣۵٣ با ورود به دانشکده هنرهای دراماتیک مدرک لیسانس خود در زمینه کارگردان سینمایی را نیز دریافت نمود.

بازیگران؛ داود رشیدی، سعید پور صمیمی و فرهاد آییش.

۷- تله تئاتر خرده جنایت های زن و شوهری – سال تولید؛ ۱٣٨٧

این متن، نوشته “امانوئل اشمیت” نویسنده‌ ‌و فیلسوف فرانسوی است که به زندگی انسان‌های معاصر غربی می‌پردازد.

اریک امانوئل اشمیت (Éric-Emmanuel Schmitt) نویسنده، نمایش‌نامه‌نویس و فیلسوف فرانسوی (زاده ۱٩۶۰ در لیون) است. نوشته‌های او به ۴۳ زبان دنیا منتشر شده و نمایشنامه‌های او در بیش از ۵۰ کشور روی صحنه رفته‌است. وی دکترای فلسفه نیز دارد.
چندین جایزه تئاتر مولیر فرانسه، جایزه بهترین مجموعه داستان گنکور، جایزه آکادمی بالزاک همراه بسیاری از جوایز فرانسوی و خارجی از جوایز اهداشده به اشمیت است.

نمایشنامه‌هایی از او نظیر «خرده جنایت‌های زَناشویی» و «مهمانسرای دو دنیا» و آثاری از مجموعه داستان «گل‌های معرفت» مانند «میلارپا»، «ابراهیم آقا و گل‌های قرآن»، «اسکار و خانم صورتی» و «سوموکاری که نمی‌توانست تنومند شود» همراه چندین رمان دیگر به فارسی ترجمه شده‌اند.

به این شکل ما با متنی خشک و جدی روبه‌رو ایم که قرار است اختلاف یک زن و شوهر را به شکل واضح بیان کند.
این تله تئاتر در بازی روانکاوانه به زندگی زن و شوهری می پردازد که با عبور از عرضِ زندگی؛ تولدی جدید پیدا می کنند.

نمایش «خرده جنایت‌های زن و شوهری» سال‌ها پیش به کارگردانی “سهراب سلیمی” و بازیگری “میکائیل شهرستانی” و “افسانه ماهیان” روی صحنه رفت. نمایشی که با استقبال تماشاگران و حتی منتقدان مواجه شد.

اما این نمایشنامه به شکل تله‌تئاتر به کارگردانی فرهاد آئیش برای شبکه ۴ سیما تولید شد. “فرهاد حشمتی عقدایی” با نام هنری “فرهاد آئیش” (زاده ۱۳۳۱ در شمیران) بازیگر، نمایش‌نامه‌نویس و کارگردان تئاتر و نیز بازیگر سینما و تلویزیون است. آئیش دبستان و دبیرستان را در تهران گذراند. چند سال بعد به انگلستان و سپس به آمریکا سفر کرد و به تحصیل فیلم‌سازی و عکاسی پرداخت. پس از مدتی پرداختن به عکاسی به تئاتر گروید. آئیش سال‌هایی از زندگی‌اش را در شهرهای مختلف گذراند و در این مدت به کارگردانی و بازی در بیش از ۳۰ نمایشنامه به زبان‌های فارسی و انگلیسی پرداخت. او پس از ۲۷ سال در سال ۱۳۷۶ به ایران بازگشت.

بازیگران؛ محمدرضا فروتن و نیکی کریمی.

۸- تله تئاتر آقای اشمیت کیه؟ – سال تولید؛ ۱٣٩۶

نمایش “آقای اشمیت کیه” اثر “سباستین تیری”؛ برگردانِ شهلا حائری است. سباستین تیری نمایشنامه نویس، بازیگر، کمدین، عکاس و کارگردان تئاتر فرانسوی (متولد ۱۹۷۰) است که در سال ۲۰۰۹ موفق به دریافت جایزه مولیر برای همین نمایشنامه با عنوان بهترین نمایشنامه کمدی شده است.

فضای نمایش براساس بازی‌های مینی‌مال و استرلیزه طراحی شده و کارگردانی، موسیقی و طراحی نور نیز در همین راستاست. این اثر کاملاً مدرن و براساس ایجاز صندوق جادویی در تئاتر است. فضای نمایش “آقای اشمیت کیه؟” براساس بازی‌های مینی‌مال و استرلیزه طراحی شده و کارگردانی، موسیقی و طراحی نور نیز در همین راستاست.

این تله تئاتر؛ توسط “اسماعیل موحدی” کارگردانی شده است. اسماعیل موحدی؛ (زاده ۱٣۵٩ در اصفهان) کارشناسی کارگردانی نمایش در دانشگاه سوره اصفهان (۱٣٨٣)، کارشناسی ارشد کارگردانی نمایشی در دانشکده هنر و معماری دانشگاه تهران (۱٣٨۶) را دارا است.

برگردان؛شهلا ریاحی
کارگردان؛ اسماعیل موحدی
بازیگران؛ شهاب غزالی، حامد احمد جو، فریدالدین سلیمانی، امین فرخزاد، بهناز نادری و اسماعیل موحدی.

۹- تله تئاتر آخرین بازی – سال تولید؛ ۱٣٨٢

تله تئاتر آخرین بازی را “محمود استادمحمد” نوشته است. محمود استاد محمد (زاده ۱۳۲۹ – ۱٣٩٢) در تهران نمایشنامه‌نویس، کارگردان و بازیگر تئاتر ایرانی بود. محمود استادمحمد، فعالیت نمایشی خود را با بازی در نمایش‌های “بیژن مفید” و عضویت در “آتلیه تئاتر” آغاز کرد و در سال ۱۳۴۷ با بازی در نمایش “شهر قصه” (در نقش خَر) به شهرت رسید.

همچنین در سال ۱۳۴۸ در نمایش “نظارت عالیه” به کارگردانیِ “ایرج انور” به ایفای نقش پرداخت. او پس از انحلال آتلیه تئاتر، در سال ۱۳۵۰ به بندر عباس سفر کرد و در آنجا گروه نمایشی “پتوروک” را تشکیل داد. وی در سال ۱۳۵۱ دوباره به تهران مراجعت نمود. محمود استاد محمد پس از نوشتن نمایشنامه‌های متعدد، در سال ۱۳۶۴ به کانادا مهاجرت کرد. وی در سال ۱۳۷۷ دوباره به ایران بازگشت و فعالیت هنری خود را از سر گرفت.

تله تئاتر “آخرین بازی” به کارگردانیِ هُنری “سیامک صَفَری” انجام شد. سیامک صفری (زاده ۱۳۴۳ در تهران)، بازیگر تئاتر و تلویزیون ایرانی است. او افزون بر دو دهه فعالیت در سطح اول بازیگری تئاتر، به تدریس بازیگری تئاتر در کلاس‌های آموزشی نیز می‌پردازد. صفری دارای مدرک کارشناسی ارشد کارگردانی تئاتر است.

در این تله تئاتر “حسین فردرو” به عنوان کارگردان تلویزیونی فعالیت می کند. حسین فردرو، کارگردان، تهیه کننده سینما و تلویزیون (زاده ۱٣٢٨ در تهران) در آثاری همچون “شاه شکار”، “باجناق‌ها” و “سوزنبانان” فعالیت داشته است.

نوشته؛ محمود استاد محمد
کارگردان هنری؛ سیامک صفری
کارگردان تلویزیونی؛ حسین فردرو
بازیگران؛ مصطفی عبداللهی ، شادروان رضا سعیدی و فرخ فولادوند و…

۱۰-  تله تئاتر آرامش از نوع دیگر – تولید؛ ۱٣٩۶

تله‌تئاتر «آرامش از نوعی دیگر» براساس نوشته‌ای از تام. اس.تاپارد ساخته شده است. «تام استوپارد» (Tom Stoppard) نمایشنامه‌نویس بریتانیایی که نام اصلیش توماس اشتراسلر است. وی ۱٩٣٧ شهر زلین چک به دنیا آمد. آثار این نمایشنامه‌نویس، بیشتر به دلیل استعداد کلامی، اجرای تیزهوشانه و مهارت ساختاری معروف است. استوپارد بعد از فارغ التحصیل شدن از مدرسه در سال ۱٩۵۴ به عنوان روزنامه‌نگار آزاد مشغول کار شد و در سال ۱٩۶۰ به نوشتن نمایشنامه روی آورد. اولین نمایش وی، راه رفتن روی آب (۱٩۶۰) در ۱٩۶٣ در تلویزیون به نمایش درآمد. همین نمایش بزودی در برلین و در وین در سال ۱٩۶۴ نیز به نمایش درآمد و سپس با نام جدید وارد شدن یک مرد آزاد در ۱٩۶٨ در لندن اجرا شد.

نمایش روزن کرانتس و گیلدن اشترن مرده اند (۱٩۶۴) در تئاتر ملی بریتانیا به نمایش درآمد. این اثر او با نمایش در آمدن در توکیو و بوئنوس آیرس شهرت زیادی برایش به ارمغان آورد. دیگر نمایش‌های او از جمله هر پسر خوب شایسته محبت است در ۱٩٧٨، «شب و روز» و «کشور کشف نشده» در ۱٩٨۰ به نمایش درآمدند. واقعی (۱٩٨٢) اولین اثر کمدی رمانتیک او بود که با هنر و واقعیت ارتباط داشت و نمایشنامه‌نویس را به عنوان بازیگر در آن به نمایش گذاشته بود. او نمایشنامه‌های رادیویی و فیلمنامه نیز می نویسد که از میان آنها می توان به ناامیدی (۱٩٧۵) ، فاکتور انسان (۱٩٨۰)، برزیل (۱٩٨۵) و شکسپیر عاشق (۱٩٩٨)اشاره کرد.

این نمایشنامه در مورد مردی به نام جان براون است که می‌خواهد در یک بیمارستان بستری‌اش کنند اما او به لحاظ روحی و فیزیکی در سلامت کامل قرار دارد. وقتی از جان براون پرسیده می‌شود که چه بیماری دارد، اعلام می‌کند که مریض نیست. اما از آن‌جا که پول پرداخته و اتاق رزرو کرده است، کارکنان بیمارستان مجبور می‌شوند به او اتاق بدهند. پس از آن است که آنان سعی می‌کنند به این مسأله پی ببرند که چرا این شخص به بیمارستان آمده و هتل نرفته است. جستجو برای یافتن خانواده وی در نهایت به پیدا کردن چند فامیل او منجر می‌شود.

برگردان؛ هوشنگ حسامی
کارگردان هنری؛ مسعود فروتن (به تهیه کنندگی علی اصغر آزادان)
بازیگران؛ اکبر زنجان‌پور، هادی مرزبان، شهره لرستانی، شقایق فراهانی، عباس غفاری و فرمیسک فاریا.

۱۱- تله تئاتر داستانهای طنز چخوف – سال تولید؛ ۱٣٨۵

تئاتر تلویزیونی “داستانهای طنز چخوف”، مصادف با سالروز تولد آنتون چخوف؛ نویسنده و نمایشنامه‌نویس شهیرِ روسی از شبکه چهار سیما پخش شد. این تله‌تئاتر برگرفته از دو داستان به نام‌های «خواستگاری نظامی» و «دلاله» تولید شده است و هر یک در ۵۰ دقیقه پخش شده است.

در اپیزود “خواستگاری”؛ ماجرای خواستگاری یک افسر از دختر جوانی به تصویر کشیده می‌شود. در این متن پارادوکس عمیقی وجود دارد یعنی به همان اندازه که خواستگاری را بی ارزش می‌کند تلاش دارد این معقوله را ارزشمند نیز نشان دهد و این پارادوکس در نمایشنامه‌های آنتوان چخوف است که مخاطب را جذب می‌کند. اپیزود دوم با عنوان “دلاله” داستان خواستگاری یک لوکوموتیور‌ان را از زن بیوه‌ای در قطار روایت می‌کند.

این تئاتر به تهیه‌کنندگی و کارگردانیِ تلویزیونیِ “محمد رسول‌اف” ساخته شده است. رسول‌اف فیلم‌سازی را با آثار کوتاه و تجربی آغاز کرد و سپس به دعوت رسول صدر عاملی، با حضور در فیلم دختری با کفش‌های کتانی (۱۳۷۷) به عنوان دستیار کارگردان، وارد سینمای حرفه‌ای شد. او سال ۱۳۸۰ در ۲۹ سالگی، یکمین فیلم بلند خود به نام گاگومان را که مستندی داستانی بود، به تهیه‌کنندگی هوشنگ نوراللهی ساخت. گاگومان، سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول از بیست‌ویکمین جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم فجر و تندیس بهترین فیلم مستند از ششمین جشن خانهٔ سینما را برای محمد رسول‌اف به ارمغان آورد. به این ترتیب جایگاه او به عنوان فیلم‌سازی بااستعداد و خوش‌فکر در سینمای ایران تثبیت شد. نخستین ساختهٔ محمد رسول‌اف نشان از دغدغه‌های اجتماعی و نگاه ویژه او به روابط انسانی و مشکلات موجود در جامعه داشت. این رویکرد در آثار پسین او ادامه یافت و به تدریج شکلی انتقادی به خود گرفت. رسول‌اف در فیلم‌هایش با نگاهی جستجوگر و لحنی جسورانه، به نقد ساختار قدرت و فرهنگ «شبان-رمگی» حاکم بر جامعه پرداخت.

برگردان؛ داریوش مودبیان
کارگردان هنری؛ محمد رسول اف
کارگردانِ تلویزیونی؛ احمد سپاسدار
بازیگران؛ گوهر خیراندیش، داریوش کاردان، سهراب سلیمی، گیلدا حمیدی و توفان مهردادی.

۱۲- تله تئاتر قدام به قتل – سال تولید؛ ۱٣۶۶

اقدام به قتل؛ اقتباس از نمایشنامه ای با همین عنوان از “کارل چاپک” است. کارل چاپک (Karel Čapek) (زاده ۱۸۹۰- ۱۹۳۸)، یکی از مشهورترین نویسندگان چک در سده بیستم است.

کارل چاپک؛ نویسندگی را هنگام تحصیل در دانشگاهای سوربن و پراگ آغاز نمود کار مستقل وی با نوشتن داستان مصلوب آغاز گردید در سال ۱۹۲۰ اولین نمایشنامه اش بنام “راه زن” انتشار یافت. وی طی دوره جنگ جهانی اول به روزنامه‌نگاری پرداخت و پی از جنگ از معاشران صمیمی توماش مازاریک بود. انتشار اولین نمایشنامه به نام «روبات‌های عمومی روسوم» سبب شهرت جهانی او شد این نمایشنامه در هجو و انتقاد از تمدن ماشینی است که به زعم وی میلیون‌ها انسان را از کار برکنار خواهد کرد. «کارخانه مطلق سازی» و «داستان‌های جن و پری» نیز از آثار این نمایشنامه‌نویس است. هر دو کتاب به فارسی ترجمه شده‌است.

داستان این تله تئاتر به این ترتیب است که؛ به جانِ آقای سوشک سوء قصد می شود. کارآگاه از او می خواهد که به یاد آورد چه کسانی با او دشمنی داشته اند. این حادثه باعث می شود سوشک که کارمند درستکار و تنهایی است به اطرافیانش سوء ظن پیدا کند اما نهایتا تصمیم می گیرد پرونده را مختومه اعلام کند و…

نویسنده و کارگردانِ این اثر اقتباسی؛ “ابوالحسن داودی” (زاده ۱٣٣۴ در نیشابور) است که نویسنده و تهیه‌کننده‌ی سینما و فارغ‌التحصیل سینما از مدرسه‌ی عالی تلویزیون و جامعه‌شناسی از دانشگاه شهید بهشتی است. داودی فعالیت هنری را با نگارش نقد و مقالات سینمایی آغاز کرد. وی سیمرغ جشنواره‌ی سی‌وسوم فیلم فجر به انتخاب مردم برای فیلم «رخ دیوانه» (۱٣٩٣)، جایزه‌ی بهترین فیلم از نگاه ملی (پلاک طلایی سیمرغ) و جایزه‌ی بهترین فیلمنامه در دوره‌ی بیست و هفتم جشنواره‌ی فیلم فجر برای فیلم «زادبوم» (۱٣٨٧)، تندیس بهترین فیلمنامه در دوره‌ی دهم جشن خانه‌ی سینما برای فیلم «تقاطع» (۱٣٨۴) و تندیس زرین بهترین فیلمنامه جشن خانه‌ی سینما برای فیلم « نان و عشق و موتور ۱۰۰۰» (۱٣٨۴)، را در کارنامه دارد.

نوشته؛ ابوالحسن داودی (برداشت آزاد از قصه اقدام به قتل کارل چاپک)
کارگردان؛ ابوالحسن داودی
بازیگران؛ داود رشیدی، جمیله شیخی، سیروس گرجستانی، رسول نجفیان، مرتضی ضرابی، سپند امیرسلیمانی، محمود فروغی، علیرضا حبیب پور و نصراله سهرابی.

۱۳- تله تئاتر هویت – سال تولید؛ ۱٣٨٩

تله تئاتر “هویت” توسط نویسنده جوانی با نام”مشهود محسنیان” بر مبنای رمانی با عنوان «شست‌وشوی مغزی» نوشته شده و درباره یک کارآگاه پلیس است که در شب کریسمس یکی از دوستانش را دعوت می‌کند. در این دیدار دوستانه پرده از راز قتل‌هایی برداشته می‌شود و …

کارگردانی هنری این تله تئاتر بر عهده “علی سرابی” است. علی سرابی (زاده ٩ اسفند ۱۳۵۲ در تهران) فارغ‌التحصیل رشته بازیگری از دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد تهران؛ فعالیت کاری خود را در سال ۱۳۷۹ با بازی در تئاتر آغاز کرد.

کارگردان هنری؛ علی سرابی
کارگردان تلویزیونی؛ مسعود فروتن
بازیگران؛ مهدی سلطانی، مهدی پاکدل، هنگامه قاضیانی، سیامک صفری و علی سرابی.

۱۴- تله تئاتر خسیس دهکده روگافورد – سال تولید؛ ۱٣٧۶

“خَسیسِ دهکده یِ روگافورد” نوشته یِ “هرموند اوولد” نمایشنامه نویس معاصر نروژی (زاده ۱٩۰٩- درگذشته ۱٩٩٩) است.

برگردانِ این نمایشنامه از “همایون نوراحمر” (زاده ۱۳۰۶ در تهران- درگذشته ۱۳۹۲) مترجم و پیشکسوتِ رادیو است. در هفده سالگی شعری از شکسپیر را ترجمه کرد که در مجله صبا چاپ شد. در سال ۱۳۲۸ وارد دانشکده ادبیات دانشگاه تهران شد و در رشته زبان و ادبیات انگلیسی به تحصیل پرداخت و در سال ۱۳۴۲ با مدرک لیسانس فارغ‌التحصیل شد. از سال ۱۳۴۲ کارش را در رادیو آغاز کرد و تا ۱٣۵٧؛ در سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران در سمت تهیه کننده ارشد مشغول به کار بود.

او بیش از ۱۰۰ نمایش را در رادیو سرپرستی کرد که بیشتر آن‌ها را خود ترجمه کرده بود. در کنار کارش در رادیو به ترجمه ادامه داد و تا پایان عمرش بیش از چهل اثر از نویسندگان مطرح جهان چون آندره ژید، جورج اورول و آنتوان چخوف را ترجمه کرد. دو کتاب جنجالی “قلعه حیوانات” نوشته جورج اورول و “سودوم و گومورا” نوشته نیکوس کازانتزاکیس را او برای اولین بار در ایران ترجمه کرد و علاوه بر رادیو بیش از ۱۰ نمایشنامه برای تلویزیون ترجمه و سرپرستی کرد.

این تله تئاتر توسط “کوروش نریمانی” کارگردانی شده است.

کورش نریمانی (زاده ۱۳۴۸ در دلفان) نویسنده، کارگردان، بازیگر تئاتر و سینما است. او دارای کار‌شناس ادبیات نمایشی از دانشکده سینما تئا‌تر، وکار‌شناسی ارشد کارگردانی از دانشگاه تربیت مدرس است.

‏برگردان؛ همایون نوراحمر
کارگردان؛ کوروش نریمانی
بازیگران؛ مهتاج نجومی، حمیرا ریاضی و…
سال تولید؛ ۱٣٧۶

۱۵- تله تئاتر ملکه‌های فرانسه – سال تولید؛ ۱٣٧۶

نویسنده این نمایشنامه تورنتون وایلدر (Thornton Wilder) ‏(زاده ۱۸۹۷– درگذشته ۱۹۷۵) داستان‌سرا و نمایشنامه‌نویس برجسته آمریکایی بود.

در سال ۱۹۳۸ با خلق نمایشنامه معروف خود «شهر ما» موفق به دریافت جایزه پولیتزر شد. او قبل از آن در سال ۱۹۲۷ رمانی جنجال‌برانگیز با عنوان «پل خلیج سن لوئیس ری» را به رشته تحریر درآورد که به تقابل سرنوشت، عدالت و نوع‌پرستی می‌پردازد.

تورنتون وایلدر در سال ۱۹۶۲ اولین نشان افتخار ملی ادبی را در مراسمی خاص در کاخ سفید دریافت کرد. از آخرین رمان‌های او می‌توان به «روز هشتم» به سال ۱۹۶۷ اشاره کرد.

داستان این تله تئاتر از به این ترتیب است که موسیو کوساک وکیلی خبره است که در نیواورلیان زندگی می‌کند. او با ترفندی زیرکانه بر سر راه زنان خوش خیالی که پس از انقلاب فرانسه به نیواورلیان مهاجرت کرده‌اند دام می‌گسترد و با دادن وعده‌ای بی اساس مبنی بر دراختیار داشتن سندی که ثابت می‌کند زن مورد نظر همان ملکه آینده فرانسه است و زن بی‌چاره را سرکیسه می‌کند و…

کارگردان هنری؛ حسن فتحی
کارگردان تلویزیونی؛ سیمین دولو
بازیگران؛ جمشید اسماعیل خانی، محبوبه بیات، فرزانه نشاط خواه، فریبا متخصص، مهری مهرنیا، مونا ملک مختاری.
سال تولید؛ ۱٣٧۶

۱۶- تله تئاتر خانه عروسک – سال تولید ۱٣٧۴

داستان این تله تئاتر از این قرار است که؛ «نورا» برای تأمین مخارج درمان همسرش «هلمر»، از یکی از کارمندان زیردستِ او در بانک، به نام «کروگستاد» مقداری پول قرض می‌گیرد و در مقابل، سفته‌ای با امضای جعلی به او می‌دهد. پس از مدتی «هلمر» بهبود می‌یابد، ولی «نورا» برای بازپرداخت بدهی اش به زمان نیاز دارد. در این حین، «هلمر» تصمیم می‌گیرد «کروگستاد» را اخراج کند و او با تهدید از «نورا» می‌خواهد که شوهرش را این کار منصرف کند. «هلمر» که حقوقدانی باوجدان و درستکار است، زمانی که در جریانِ ماجرا قرار می‌گیرد، رفتار زننده‌ای با همسرش «نورا» می‌کند و در انتها، «نورا» که از شخصیت خودخواه شوهرش دلشکسته و سرخورده است، خانه و زندگی را ترک می‌کند.

نویسنده این نمایشنامه “هنریک یوهان ایبسن”(Henrik Johan Ibsen)‏ (زاده ۱۸۲۸ در نروژ – درگذشته ۱٩۰۶) نمایش‌نامه‌نویس نروژی بود. او یکی از ستون‌های اصلی ادبیات مدرن نروژ است که تأثیر شگرفی بر نویسندگان بعد از خود گذاشته‌ است. او یکی از بزرگ‌ترین استادان هنر تئاتر و ‌همتراز سوفوکل و شکسپیر شمرده شده‌ است. مجموعه آثار ایبسن برای نخستین بار از زبان نروژی به قلم “میرمجید عمرانی” زیر نظر مرکزِ ایبسن‌شناسیِ دانشگاه اسلو به فارسی ترجمه شد و با ویرایش “مهدی سجودی مقدم” از سوی انتشارات مهراندیش منتشر شد.

آثار او برگرفته از اسطوره‌ها و افسانه‌های نروژی بود که به زبان منظوم و شاعرانه نوشته شده بود. این آثار اگرچه حال و هوای رمانتیک دارند ولی رگه‌های واقع‌گرایی و صراحت در آن‌ها دیده می‌شود. ه

داریوش مهرجویی کارگردان ایرانی، فیلم سارا را بر اساس نمایشنامه خانه عروسک ایبسن ساخته‌ است. در این فیلم شخصیت سارا همانند شخصیت نورا در خانه عروسک است و مشکلاتی مثل نورا را دارد با این تفاوت که مهرجویی به سارا پیش زمینه و فرهنگ ایرانی داده‌ است.

کارگردان این تله تئاتر؛ “منیژه مُحامِدی” (زاده ۱٣٢٣ در تهران) مترجم، نویسنده، کارگردان، بازیگر تئاتر و مدرس دانشگاه است. او فوق لیسانس خود در رشته تئاتر را از دانشگاه دولتی در سانفرانسیسکو گرفت و لیسانس تئاتر خود را از دانشگاه برکلی دریافت کرد.
او دارای دکتری تخصص تئاتر درمانی (Drama Therapy) از دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو و عضو تئاتر بدون مرز نیویورک است.

برگردان؛ مهدی فروغ
کارگردان هنری؛ منیژه محامدی
کارگردان تلویزیونی؛ ناصر شوندی
بازیگران؛ گلچهره سجادیه، پرویز پورحسینی، داریوش مؤدبیان، مهوش افشارپناه، ملیحه نظری، احمد آقالو، شیرین زندی، آرشام مودبیان، کاوه آذرهوش و آیناز آذرهوش.

۱۷- تله تئاتر شایعه – سال تولید؛ ۱٣٨٨

نویسنده این نمایشنامه؛ “ژان میشل رپ” بازیگر، نمایش‌نامه‌نویس، فیلم‌نامه‌نویس و فیلم‌ساز معاصرِ فرانسوی و مدیرِ تئاتر معروفِ “روند-پوینت” در پاریس است.

داستان این نمایش درباره مردی است که در سالن نمایش اتفاقی را می‌بیند و با افزودن یکسری تخیلات به آن، این واقعه را برای فردی دیگر تعریف می‌کند. این شخص نیز اتفاقی که رخ داده را به شخصی دیگر می‌گوید و در نهایت کار به جایی می‌رسد که یک اتفاق کوچک در سالن نمایش، به واقعه‌ای بزرگ در پاریس تبدیل می‌شود.

این تله تئاتر به کارگردانی هنری “داود رشیدی” بر روی صحنه رفت. رشیدی؛ برگردانِ متن این نمایشنامه‌ را برعهده داشته و خود نیز تهیه‌کنندگی این نمایش تلویزیونی را عهده‌دار بوده ‌است.

داود رشیدی حائری (زاده ۱۳۱۲ در تهران– درگذشته ۱۳۹۵) هنرپیشه و کارگردان بزرگ ایرانی بود. او بیشتر با نقش‌هایی مانند «آقا حسینی» در فیلم کندو، «مفتش شش‌انگشتی» در سریال هزاردستان و همچنین با بازی تأثیرگذارش در فیلم فرار از تله جلال مقدم شناخته می‌شود. داوود رشیدی همراهِ علی نصیریان، جمشید مشایخی، عزت‌الله انتظامی و محمدعلی کشاورز پنج چهرهٔ برجسته‌ای بودند که در دههٔ چهل شمسی از تئاتر پا به عرصهٔ سینما گذاشتند. وی به‌خاطر فعالیت‌هایش نشان درجه یک فرهنگ و هنر را دریافت کرده بود.

داوود رشیدی تحصیلات متوسطه را (به دلیل فعالیت‌های دیپلماتیک پدرش) در ترکیه و پاریس به پایان رساند و تحصیلات دانشگاهی را در ژنو ادامه داد. وی فارغ‌التحصیل کنسرواترا ژنو در رشته کارگردانی و بازیگری تئاتر و همچنین لیسانس علوم سیاسی از دانشگاه ژنو بود.

او سپس دوره‌های تخصصی بازیگری را زیر نظر خانم لاشنال گذراند و زمانی که هفت ساله بود توسط دختر عمه‌اش دکتر طوسی حایری به عبدالحسین نوشین برای بازی در نمایشِ مردم معرفی شد. در سال ۱۳۴۳ خورشیدی پس از اتمام تحصیلات در ژنو به تهران آمد و در اداره تئاتر آن زمان وابسته به وزارت فرهنگ و هنر استخدام شد. سپس گروهِ تئاترِ امروز را پایه‌گذاری نمود که هنرپیشگانی همچون پرویز فنی‌زاده، داریوش فرهنگ، مهدی هاشمی، فهیمه راستکار، سیاوش طهمورث، مرضیه برومند، سوسن تسلیمی، به عضویت در این گروه درآمدند.

رشیدی از سال ۱۳۵۰ خورشیدی با فیلم سینمایی «فرار از تله» وارد عرصه بازیگری سینما گردید که جایگاهش را به عنوان یکی از بهترین بازیگران نقش مکمل تثبیت کرد. او علاوه بر بازیگری چندین تله تئاتر از جمله کارهایی از غلامحسین ساعدی را کارگردانی کرد و چند نمایشنامه خارجی را نیز به فارسی برگرداند. او علاوه بر بازیگری و کارگردانی در سینما، تلویزیون و تئاتر به تهیه‌کنندگی سینما نیز روی آورد.

برگردان؛ داود رشیدی
کارگردان هنری: داود رشیدی
کارگردان تلویزیونی: مسعود فروتن
بازیگران؛ ثریا قاسمی، سیروس ابراهیم‌زاده، داریوش موفق، شبنم فرشادجو، نگین پارسا و محمد طیب طاهر.

۱۸- تله تئاتر آدمهای ماشینی – سال تولید؛ ۱٣٨٨

نویسنده این اثر؛ “کارل چابک” است.
این داستان علمی تخیلی به تقابل انسان و ماشین در کارخانه‌ای می‌پردازد که کارش ساختن آدم‌های ماشینی است.داستان نمایش درباره دو خلبان هواپیمای جنگی است که هواپیماهایشان سقوط می‌کند و با توجه به شرایط و موقعیتی که پیش می‌آید، اتفاقات خاصی برایشان رخ می‌دهد.

کارگردان هنری این اثر؛ “حسین مختاری” (زاده ۱٣٢٨ در باختران) فارغ التحصیل تئاتر از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و کارگردانِ دو فیلم
“همه یک ملت ۱٣۶٩” و “بگذار آفتاب برآید ۱٣٧٧” است.

کارگردان هنری؛ حسین مختاری
کارگردان تلویزیونی؛ مسعود فروتن
بازیگران؛ کوروش سلیمانی، حمیدرضا هدایتی‌راد، اصغر دریایی، امیر بختیاری، مژده ساعی، رضا کوهستانی، حمیدرضا جوکار، الناز تاریخی، ثنا صادقی و فیروزه حیدرزاده.
سال تولید؛ ۱٣٨٨

۱۹- تله تئاتر بازپرس وارد می‌شود – سال تولید؛ ۱٣٧۱

داستان این نمایش از این قرار است که در خانهٔ سیاستمدار و تاجری ثروتمند به نام «آرتور بریلینگ»، جشنی خانوادگی برپاست که ناگهان بازپرسی وارد می‌شود و با نشان دادن عکس دختر جوانی به نام «اِوا اسمیت»، شروع به بازپرسی می‌کند. او از همهٔ اعضای خانواده اعتراف می‌گیرد که به نحوی نسبت به این دختر ستم روا داشته‌اند و او در حالی که از پسر خانواده «اریک»، باردار بوده، دست به خودکشی زده است. پس از رفتن بازپرس، داماد و پدر خانواده با کندوکاو، درمی‌یابند که آن شخص، بازپرس نبوده است و اعترافات ایشان ارزش قانونی ندارد. در این زمان، از اداره پلیس زنگ می‌زنند و به آن‌ها اطلاع می‌دهند که بازپرسی برای روشن شده دلایل خودکشی یک زن جوان، به خانه آن‌ها خواهد آمد…

نویسنده این نمایشنامه جان بوینتن پریستلی (John Boynton Priestley‎) (زاده ۱۸۹۴- درگذشته ۱۹۸۴)یک رمان‌نویس، نمایش‌نامه‌نویس، و گوینده اهل بریتانیا بود.

در نمایش نامه «بازپرس وارد می‌شود» (مستنطق) که در سال ۱۹۴۷ نوشته شد پریستلی پرده از مناسبات اشرافی جامعه بر می‌دارد و در پس ظاهر شکیل و خوش زرق و برق آن جنایاتی را می‌نمایاند که به گونه‌ای زنجیروار تکرار می‌شوند.

پریستلی در تمام طول حیات ادبی خود نویسنده‌ای پرکار و صاحب تالیفات بسیار متنوع است او قریب چهل نمایشنامه نوشت به اضافه تعداد فروان رمان و داستان کوتاه به همراه مقالات و نقدهای هنری. بینش قوی و قدرت توصیف نیرومند این نویسنده به وی این امکان را اعطا کرد تا هر موضوعی را با لطف و ملاحت بسیار بپروراند.

کارگردانیِ این نمایشنامه را رضا بابک برعهده گرفت. رضا فشنگچی با نام هنری رضا بابک (زاده ۱۳۲۴ در تهران) بازیگر تئاتر، سینما، تلویزیون است.
او دانش‌آموخته رشته بازیگری و کارگردانی است. رضا بابک فعالیت هنری خود را با بازی در تئاتر آغاز کرد و با تأسیس اولین گروه هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به اجرای نمایش پرداخت. او تئاتر حرفه‌ای را از دهه ۵۰ آغاز نمود و حضور در سینما را با فیلم سینمایی «چریکه تارا» به کارگردانی بهرام بیضایی در سال ۱۳۵۶ تجربه کرد.

او همچنین قبل و بعد از انقلاب به عنوان کارگردان، نویسنده و بازیگر در تلویزیون فعالیت کرد. از جمله کارهای او به عنوان نویسنده، آقای شانس در سال ۱۳۷۳ است. سریال تلویزیونی “آرایشگاه زیبا” از سریال‌های سرشناس این بازیگر بود.

برگردان؛ محمود عزیزی
کارگردان؛ رضا بابک
بازیگران؛ جمیله شیخی، رضا بابک، فاطمه معتمدآریا، احمد آقالو، علی عمرانی، حمید امجد و نوشین حسن‌زاده.
سال تولید؛ ۱٣٧۱

۲۰- تله تئاتر دشمن مردم – سال تولید؛ ۱٣٧٣

این مجموعه، بر اساس نمایشنامه «دشمن مردم» اثر “هنریک ایبسن” است و مضمونی سیاسی – اجتماعی دارد.

داستان این نمایش از این قرار است که دکتر «توماس استوکمان» پزشک نروژی، با پیشرفت‌های جدید علم پزشکی در ارتباط است و در عین حال مامور کنترل بهداشت حمام‌های عمومی است. شهرت او به سبب کشف خواص سودمند آب‌های معدنی است و طرح او به منظور احداث و توسعه حمام‌های طبی به روش بهداشتی، طرفداران زیادی در جامعه پیدا کرده است. با این حال وقتی اعلام می‌کند که به منظور راه‌اندازی این طرح و رفع مشکل آلودگی فعلی آب حمام‌ها، لازم است ساختمان حمام‌ها مورد بازسازی دوباره قرار گیرد، مسئولان دولتی و از جمله برادرش «پتر استوکمان» (شهردار شهر) را در مقابل خود قرار می‌دهد. مسئولان تمام تلاش خود را می‌کنند تا به او اجازه ندهند مردم را از مشکلات و خطرات موجود آگاه سازد. رفته‌رفته با جوسازی مسئولان، ذهن مردم نیز تحت تأثیر تبلیغات منفی قرار گرفته و دکتر توماس استوکمان را دشمن خود می‌پندارند و عرضه چنان بر او تنگ می‌شود که …

این تله‌تئاتر به کارگردانی “رکن‌الدین خسروی” (زاده ۱۳۰۸- درگذشته ۱۳۹۵) نویسنده، کارگردان تئاتر و مترجم است.

وی در سال ۱۳۲۷ موفق به اخذ مدرک دیپلم ادبیات خود از دبیرستان البرز تهران شد و سال بعد از به دانشکده حقوق دانشگاه تهران راه پیدا کرد، در سال ۱۳۲۹ او در این رشته ترک تحصیل کرد و مشغول تحصیل در رشته ادبیات در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران شد.
در سال ۱۳۳۴ در دوره ۶ ماهه کلاس‌های تئاتر پروفسور دیوید سون شرکت و به فراگیری هنرهای نمایشی پرداخت. وی همچنین در سال ۱۳۳۵ به شرکت در کلاس‌های هنرپیشگی و کارگردانی دکتر مهدی فروغ پرداخت و جزء نخستین دانشجویان در این رشته به‌شمار می‌آمد.
در سال ۱۳۳۶ با همکاری دکتر فروغ اقدام به تأسیس اداره هنرهای دراماتیک کرد و در سال ۱۳۳۷ با کارگردانی و به روی صحنه آوردن جایی که صلیب گذاشت شد در اداره هنرهای دراماتیک و ضبط تلویزیونی این نمایش قدم بر این عرصه نهاد.

برگردان؛ میرمجید عمرانی
کارگردان؛ رکن الدین خسروی
بازیگران: جمشید جهان‌زاده، غلامرضا طباطبایی، محبوبه بیات، رویا تیموریان، جمشید لایق، بهروز بقایی و پرستو گلستانی.

۲۱- تله تئاتر به سوی دمشق – سال تولید؛ ۱۳٨۰

در این تله‌تئاتر ماجرای فردی ناشناس روایت می‌شود که سیر و سلوک خاصی را در زمان و مکان نامشخصی سپری می‌کند. شخصیت اصلی این نمایش فردی به نامِ «ناشناس» (پرویز پورحسینی) است. او نمادی از انسان های روی کره زمین است که به دنبال یافتن پاسخهایی برای پرسشهایش است و در این راه، سفری را آغاز می کند.

نویسنده این نمایشنامه یوهان آوگوست استریندبرگ(Johan August Strindberg) (زاده ۱۸۴۹ در استکهلم – درگذشته ۱۹۱۲) نویسنده داستان کوتاه، رمان و نمایش‌نامه‌نویس پرکار سوئدی بود که در کنار هنریک ایبسن، سورن کی‌یرکگور و هانس کریستیان آندرسن از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین نویسندگان اسکاندیناوی به‌شمار می‌آید. استریندبری از بنیان‌گذاران تئاتر مدرن شمرده می‌شود و در وطنش به شکسپیرِ سوئد معروف بود. او استاد مسلم اکسپرسیونیسم در تئاتر است.

کارگردان هنری این اثر؛ از آن استاد “حمید سمندریان” (زاده ۱۳۱۰ در تهران-درگذشته ۱۳۹۱) کارگردان و مترجم ایرانی بود. سمندریان از سرآمدان نسلی از کارگردانان نامدار نمایش چون عباس جوانمرد، علی نصیریان، بهرام بیضایی، رکن‌الدین خسروی، آربی اوانسیان به‌شمار می‌رفت که تئاتر را در ایران دههٔ ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ به پایگاه جدی‌تری رسانیدند.

بازنویسی و کارگردان هنری؛ حمید سمندریان
کارگردان تلویزیونی؛ ساسان امیرپور
بازیگران؛ پرویز پورحسینی، هما روستا، ثریا قاسمی، فتحعلی اویسی، غلامرضا طباطبائی، احمد دامود، هوشنگ قوانلو، میرطاهر مظلومی و..

۲۲-  تله تئاتر مرگ دستفروش – سال تولید؛ ۱٣٨۴

مرگ دستفروش (فروشنده) شناخته‌شده‌ترین نمایش‌نامه آرتور میلر است که در ۱۹۴۹ منتشر شد و جایزه پولیتزر نمایش‌نامه و جایزه تونی بهترین نمایش‌نامه را برای او به ارمغان آورد. این نمایش‌نامه اگرچه ظرف شش هفته در بهار ۱۹۴۸ نوشته شد، اما ده سال ذهن میلر را سرگرم خود کرده بود.

آرتور اشر میلر (Arthur Asher Miller) (زاده ۱۹۱۵ – درگذشته ۲۰۰۵) نویسنده، نمایش‌نامه‌نویس و مقاله‌نویس آمریکایی بود. میلر با نوشتن تعداد زیادی نمایش‌نامه برای بیشتر از ۶۰ سال نقش برجسته‌ای در ادبیات و سینمای آمریکا داشت.

داستان این نمایش از این قرار است که ویلی حدودا شصت و چند ساله پس از یک سفر کار ناموفق به خانه اش در نیویورک بازگشته. ویلی با همسرش لیندا مشغول صحبت می شود و مشخص می شود که زندگی مشقت باری دارد. به نظر می رسد که حافظه ویلی دچار مشکل شده، گاهی خود را در گذشته و در خاطراتش تصور می کند و بدتر از همه اینکه با خودش صحبت می کند. ویلی از اینکه پسر بزرگش بیف در کارش موفق نیست ناراضی است. بیف و هپی با هم مشغول صحبت می شوند و ناراحتی خود را از زوال عقلی پدرشان ابراز می کنند. هر دو از وضعیت شغلیشان ناراضی هستند و ایده خرید یک مزرعه در غرب را در ذهنشان می پرورانند و…

کارگردان این اثر از آن استاد “اکبر زنجانپور” است.اکبر زنجانپور ، (زاده ۱۳۲۳ در تهران) متولد شد. بازی در تئاتر را از سال ۱۳۴۵ در دانشگاه شروع کرد، سال ۱۳۴۹ از دانشکده هنرهای زیبا فارغ التحصیل شد. از سال ۱۳۶۵ نیز تدریس در دانشگاه را شروع کرد. وی در سال ۱۳۶۸ و ۱۳۶۹ عضو کمیته ملی تئاتر در سازمان یونسکو بود.
استاد زنجانپور فعالیتهای زیادی در سینما؛ تئاتر، تلویزیون و رادیو داشتند.

برگردان؛ عطالله نوریان
کارگردان هنری؛ اکبر زنجانپور
کارگردان هنری؛ حسین فردرو
بازیگران؛ اکبر زنجانپور، سهیلا رضوی، عسگر قدس، فرخ نعمتی، فرزین صابونی، حافظ آهی، امیررضا دلاوری، نورالدین حیدری، داریوش اسقایی و مارینا مقدم.

۲۳-  تله تئاتر استاد معمار – سال تولید؛ ۱٣٨۵

استاد معمار؛ نوشته هنریک ایبسن است. این نمایشنامه نشانگرِ بازگشتِ نویسنده به سبک سمبولیسم است و به نظر می رسد این نمایشنامه یِ رمزآلود، تصویری است از؛ دغدغه ایبسن و کنکاش درونی او در میانسالی.

داستان این تله تئاتر ماجرای استاد معماری را روایت می کند که پس از مرگ فرزندانش در کنار همسر زندگی کسالت باری را در نروژی سپری می کنند، وی که دوران میانسالی را طی می کند به شدت از نسل جوان واهمه دارد و دچار این توهم است که روزی این نسل جای او را گرفته و نابود خواهد شد، ورود یک دختر جوان به منزل این زوج شرایط جدیدی را برای آن ها رقم می زند اما…

تئاتر تلویزیونی “استاد معمار” به کارگردانی “هادی مرزبان” در شبکه چهار سیما ساخته شد. هادی مرزبان، کارگردان تئاتر، بازیگر تلویزیون و سینما، (زاده ۱۳۲۳ در سبزوار) است. وی فارغ‌التحصیل رشته‎ی بازیگری و کارگردانی از دانشکده‎ “هنرهای زیبای تهران” در سال ۱۳۵۲ است. مرزبان همچنین دارای مدرک کارشناسی ارشد طراحی و کارگردانی تئاتر از دانشگاه “برونل انگلستان” در سال ۱۳۵۷ است. هادی مرزبان فعالیت خود در تئاتر را از سال ۱۳۴۵ آغاز کرد. بازی در سینما را نیز از سال ۱۳۶۵ با فیلم «جنگل‌بان» اثر منوچهر حقانی‌پرست شروع کرد.

برگردان؛ بهزاد قادری
کارگردان؛ هادی مرزبان
بازیگران؛ مجید مظفری، فریبا کوثری، لادن مستوفی، علی رامز، محمد عمرانی، شهرام نوشیر و شراره سلیم بیات
سال تولید؛ ۱٣٨۵

۲۴- تله تئاتر تله موش – سال تولید؛ ۱٣٧۶

تله موش (The Mousetrap) موفّق‌ترین نمایشنامه آگاتا کریستی نویسنده انگلیسی داستان‌های جنایی است. این نمایشنامه از زمانی که برای اوّلین بار در سال ۱۹۵۲ در لندن به روی صحنه تئاتر آمباسودر رفت همواره و بدون وقفه در تئاترهای لندن بر روی صحنه بوده‌است. در تاریخ هنرهای نمایشی طولانی‌ترین زمان بر روی صحنه بودن متعلق به این نمایشنامه‌است که به یکی از جاذبه‌های توریستی لندن تبدیل گردیده‌است و گردشگرانی که از این شهر بازدید می‌کنند سعی می‌کنند تا آنجا که مقدور است تماشای آن را از دست ندهند. تله‌موش با رسیدن به رکورد ۲۷۵۰۰ مرتبه اجرا، توانسته رکورد طولانی‌ترین مدت‌زمان اجرای هنرهای نمایشی در جهان را به نام خود ثبت نماید.

آگاتا کریستی (Agatha Christie) (زاده ۱۸۹۰ – درگذشته ۱۹۷۶) نویسنده انگلیسیِ داستان‌های جنایی و ادبیات کارآگاهی بود. کریستی، اولین نویسنده‌ای است که کتاب‌هایش بیشترین ترجمه را به زبان‌های مختلف دنیا داشته‌است. پس از وی ژول ورن و سپس شکسپیر قرار دارند.

تله موش را آگاتا کریستی در ابتدا به صورت یک نمایشنامه ۲۰ دقیقه‌ای بنام سه موش کور برای رادیو نوشت ولی بعداً وقتی نسخه جدیدی از آن را با همان پیرنگ برای بردن به روی صحنه تئاتر آماده می‌کرد، هم‌زمان یک داستان کوتاه نیز از روی آن نوشت.

تله موش نمایشنامه‌ای است دو پرده‌ای که ماجراهای آن در یک مهمانخانه و در یک روز برفی زمستان اتفاق می‌افتند. ساختمان این مهمانخانه که قبلاً یک عمارت بزرگ اربابی بوده‌است که اخیراً زوج جوانی به نام مالی (Mollie) و گیلز رالستون (Giles Ralston) آن را خریده و به مهمانخانه تبدیل کرده‌اند. خود این زوج مدیریت این مهمانخانه را به عهده دارند و…

برگردان؛ مریم ذکریا
کارگردان؛ حسن فتحی و ساسان امیرپور
بازیگران؛ جمیله شیخی، داود رشیدی، اردلان شجاع‌کاوه، هرمز هدایت، رویا نونهالی، حمید مظفری، افسر اسدی و احمد آقالو.

۲۵- تله تئاتر قطار ارواح – سال تولید؛ ۱٣٧۶

این نمایشنامه از آنِ آرنولد ریدلی (Arnold Ridley) (زاده ۱۸۹۶ – درگذشته ۱۹۸۴) بازیگر و نظامی اهل انگلستان بود. ویلیام آرنولد ریدلی در اوایل کار خود به خاطر نوشتن نمایشنامه The Ghost Train و بعداً در زندگی برای به تصویر کشیدن “سالخوردگان خصوصی گادفری” در “ارتش پدر” در سالهای ۱٩۶٨ تا ۱٩٧٧ معروف بود.

نمایش قطار ارواح یک تریلر تعلیق کمدی تئاتر است که در سال ۱٩٢٣ نوشته شده است. داستان بر تعامل اجتماعی گروهی از مسافران راه‌آهن است که در یک ایستگاه روستایی دور افتاده یک شبه محبوس شده‌اند و با پایان دادن به ابطال، به طور فزاینده ای توسط نیروی خارجی پنهان تهدید می شوند.
این نمایشنامه بیش از یک سال در اجرای اصلی تئاتر لندن فروخته شد و به عنوان یک کلاسیک جزئی مدرن در نظر گرفته می شود. این ژانر دراماتیک قرن بیستم با عنوان “غریبه هایی که در یک سناریوی راه آهن در شرایط محدود شده به هم چسبیده بودند” را پایه گذاری کرد و منجر به فیلم هایی چون “لیدی لاین” (۱٩٣٨)؛ “قطار شبانه به مونیخ” (۱٩۴۰) و “باریک مارژین” (۱٩٩۰) شد.

داستان این نمایش به این ترتیب است که هرشب ساعت یازده قطاری، از ایستگاه نفرین شده فال وول می گذرد، که سال ها پیش به خاطر مرگ سوزنبان از ریل خارج شده و همه سرنشینانش کشته شده اند. در یک شب بارانی “تدی” سرش را از پنجره قطار بیرون می آورد و باد کلاهش را می برد و او مجبور می شود که ترمز قطار را بکشد. این کار او باعث می شود که بقیه مسافرها به قطار بعدی نرسند و به ایستگاه فال وول که همان نزدیکی است بروند. مدیر ایستگاه مردی است به نام سائول هاتکینز، که به مسافرها توصیه می کند، هر چه زودتر …

کارگردانیِ هنری این نمایشنامه از آنِ “رضا کرم‌رضایی” (زاده ۱۳۱۶ – درگذشته ۱۳۸۹) هنرپیشه، نمایش‌نامه‌نویس و کارگردان و مترجم ایرانی است. ب

برگردان؛ جواد اعرابی
کارگردان هنری؛ رضا کرم رضائی
کارگردان تلویزیونی؛ قاسم شاکری
بازیگران؛ پرویز پور حسینی، علی عمرانی، فریبا متخصص، بهزاد خداویسی، شهره سلطانی، منظر لشگری، حبیب اسماعیلی، شهلا میر بختیار، اسماعیل شنگله، عزت الله مهرآوران و قاسم پاکرو.

۲۶- تله تئاتر دفینه گندم – سال تولید؛ ۱٣٧۶

دفینه گندم (The Wheat Well) اثرِ علی سالِم (Ali Salem) (زاده ۱٩٣۶- درگذشته ٢۰۱۵) نویسنده و نمایشنامه نویسِ مصری است.

برگردان این نمایشنامه از فرهاد ناظرزاده کرمانی (زاده ۱٣٢۶ در تهران) مترجم، نمایشنامه‌نویس، و استاد گروه هنرهای نمایشی (دانشکده هنرهای زیبا ـ دانشگاه تهران) است. آثار مکتوب دکتر فرهاد ناظرزاده کرمانی در دو زمینه پدید آمده‌اند: ۱. آثار خل‍ّاقه، شامل نمایشنامه‌ها و ترجمه نمایشنامه‌ها، ٢. آثار تحقیقی، شامل مقاله‌ها و کتابهای علمی ودرسی، و نیز سخنرانیها و گفت‌وگوهای چاپ شده است.

او تا کنون بیش از بیست نمایشنامه تصنیف و بیش از پنجاه نمایشنامه کوتاه و بلند خارجی را به زبان فارسی ترجمه کرده است. همچنین بیش از شانزده کتاب درسی و پنجاه مقاله تحقیقی نوشته و به چاپ رسانده است.

این تئاتر تلویزیونی به کارگردانی “رضا شانه ساز” انجام شده است. سیدرضا شانه سازشیرازی (زاده ۱٣۴٢ در شیراز)؛ فارغ التحصیل کارگردانی سینما است. از دیگر فعالیت های جنبی وی می توان به تدریس در دانشگاه، معاونت عمران دانشگاه هنر، مدیریت تولید بنیاد سینمایی جانبازان و مستضعفان، مدیریت کل تکنولوژی آموزشی (وزارت آموزش و پرورش)، دبیر جشنواره ویدیویی سوره، مدیریت مرکز گسترش سینمایی مستند و تجربی و عضو شورای فیلمنامه کودک و نوجوان اشاره کرد. همچنین در کارنامه ایشان کارگردانِ فیلمی به نام “سفر” در سال ۱٣٧۱ مشاهده می شود.

برگردان؛ فرهاد ناظرزاده کرمانی
کارگردان؛ رضا شانه ساز
بازیگران؛ داوود رشیدی، داریوش مودبیان، علی عمرانی و بهروز بقایی.

۲۷- تله تئاتر آندروماک – سال تولید؛ ۱٣٧۴

آندروماک (Andromaque)‎ نمایش‌نامه‌ای در پنج پرده، نوشته نمایش‌نامه‌نویس فرانسوی “ژان راسین” است. ژان راسین (Jean Racine) (زاده ۱۶۳۹- درگذشته ۱۶۹۹) همراه با “کورنی” و “مولیِر” یکی از سه درام نویسِ برترِ قرنِ هفدهمِ فرانسه است. او بیشتر به نوشتن تراژدی می‌پرداخت، ولی یک کمدی نیز از خود برجای گذاشت. آندروماک (۱۶۶۷)، بریتانیکوس (۱۶۶۹) و فِدر (۱۶۷۷) از مشهورترین آثار او هستند. به دنبال آزار و شکنجه‌ای که چندی بعد به افراد معتقد به آیین ژانسنیوس وارد شد، راسین دوباره با پورت رویال رابطه برقرار کرده و از آن‌ها حمایت کرد. او سرانجام در سال ۱۶۹۹ در پاریس به علت یک تومور درگذشت.

داستان این نمایش بدین صورت است که «پیرس فاتح» در جنگ، «هکتور» شوهر «آندروماک» را از پا در می‌آورد و از آندروماک تقاضای ازدواج می‌کند و تهدید می‌کند که اگر قبول نکند، فرزند او را خواهد کشت. آندروماک که به شوهرش وفادار است از پیرس می‌خواهد که پس از ازدواج، فرزندش را تحت حمایت خود بگیرد. در روز ازدواج در کلیسا، آندروماک خودکشی می‌کند و مردم نیز «پیرس فاتح» را می‌کشند و …

کارگردانیِ هنری این تله تئاتر بر عهده “احمد آسوده” است.

برگردان؛ شجاع الدین شفا
کارگردان هنری؛ احمد آسوده
کارگردان تلویزیونی؛ حسین کامران‌نوش
بازیگران؛ خسرو فرحزادی، نادیا دلدار گلچین، زهره مجابی، معصومه آقاجانی، حسین نیک‌اخلاق، ایرج سنجری، عباس توفیق و وجیهه لقمانی.

۲۸- تله تئاتر فیزیکدانها – سال تولید؛ ۱٣٧٢

فیزیکدانها در سال ۱٩۶٢ توسط “فردریک دورنمات” نوشنه شد. فردریک دورنمات (Friedrich Dürrenmatt) (زاده ۱٩٢۱ در بِرن- درگذشته ۱٩٩۰) نمایشنامه‌نویس و رمان‌نویس برجسته سوئیسی است. نخستین نمایشنامه دورنمات در سال ۱۹۴۷ با عنوان «این نوشته شد» که داستانش بر اساس جنگهای قرن ۱۶ میلادی در اروپا به رشته تحریر درآمده بود. دومین نمایشنامه خود را یک سال بعد با عنوان «نابینا» نوشت.

داستان این اثر در تیمارستان دانشمندان دیوانه می‌گذرد که هر کدام از آنها فکر می‌کند یک شخصیت برجسته دوران است. بوتلر خود را نیوتن می‌داند. ارنستی فکر می‌کند اینشتین است و مویبوس خود را حضرت سلیمان می‌داند. این نمایشنامه با آنکه ظاهری ساده و دیالوگ‌هایی قابل فهم دارد، اثری پیچیده و دشوار است که به تئاتر ابزورد تمایل دارد و …

دورنمات به فلسفه و زندگی علاقه زیادی داشت و در داستان‌ها و افسانه‌های کهن روم و یونان باستان مطالعات زیادی انجام داده بود. او همواره برای تحقق عدالت در جهان نگران بود و زندگی را با همه زشتی‌ها و زیبایی‌های آن در آثار خود به تصویر می‌کشید. البته او هیچ‌گاه دچار بدبینی یا سیاه‌نمایی‌های آزاردهنده نشد و همواره در پی ایجاد و حفظ اعتدال بود. این نویسنده برجسته در سال ۱۹۳۵ نمایشنامه ازدواج آقای می‌سی‌سی‌پی را نوشت که این اثر هم از نظر مضمون به مسئله وجود بی‌عدالتی در جامعه می‌پردازد و از نظر ساختار نمایشی تلاشی برای رهایی از قید و بندهایی است که در آن زمان موجب آزار نمایشنامه‌نویسان بوده‌است. همین مسئله هم باعث شد تا این نمایشنامه به عنوان اثری شاخص مورد توجه سایر درام‌نویسان جهان قرار بگیرد.

دورنمات در همان سال فرشته‌ای به بابل می‌آید را خلق کرد. داستان این نمایشنامه بر اساس یک افسانه قدیمی بابلی شکل می‌گیرد و اتفاقات آن در زمان حکومت بخت‌نصر در سرزمین بابل به وجود می‌آید.

بسیاری از صاحب نظران موفق‌ترین نمایشنامه این نویسنده را ”ملاقات بانوی سال‌خورده” می‌دانند که در سال ۱۹۵۵ نوشته شد. این نمایشنامه داستان یک شهر کوچک اما موضوع آن کاملاً جهان‌شمول است و می‌تواند شامل تمامی جوامع باشد.

«شهاب آسمانی»، «غربت»، «روزهای آخر پاییز»، «پنچری» و «گفتگوی شبانه» تعدادی از دیگر متون نمایشی این نویسنده هستند. در ایران بسیاری از نمایشنامه‌های مشهور دورنمات برگردانِ و به اجرا درآمده که بیشتر این برگردانِ‌ها به وسیله حمید سمندریان انجام شده‌است. «ازدواج آقای می‌سی‌سی‌پی»، «ملاقات بانوی سالخورده» و «بازی استریندبرگ» از جمله آثار برگردانِ و اجراشده سمندریان هستند. شعرهای «ملاقات بانوی سالخورده» به وسیله فروغ فرخزاد در سال ۱۳۵۱ به فارسی برگردانِده شده‌است.

برگردان و کارگردان؛ رضا کرم‌رضایی
بازیگران؛ خسرو شکیبایی، جمیله شیخی، اکبر زنجانپور، فردوس کاویانی، مهتاب نصیرپور، سوسن مقصودلو، آتنه فقیه نصیری، احمد آقالو، عزت الله مهرآوران، حسن شجاع زیبا، عنایت شفیعی و بهروز بقایی.

۲۹- تله تئاترجان گابریل – سال تولید؛ ۱٣٧۶

جان گابریل بورکمن (John Gabriel Borkman) نمایشنامه ای از هنریک ایبسن (۱۸۲۸–۱۹۰۶) شاعر، نمایشنامه‌نویس و درام نویس نروژی می‌باشد که در سال ۱۸۹۶ نگاشته شده‌است.

داستان این نمایش از این قرار است که جان گابریل بورکمن، رئیس بانک، ۱۵ سال پیش دست به اختلاس زده و به زندان رفته است. عشق به قدرت باعث شده بود که او حتی از دلبستگی عمیق خود به اِلا بگذرد و برای به دست آوردن پست ریاست بانک به او پشت کند. حالا او سالهاست که خانه نشین شده اما هنوز در رویای بازگشت به روزهای خوب گذشته به سر می برد و…

این نمایشنامه تاکنون دو بار به فارسی ترجمه شده‌است:
«جان‌گابریل بورکمان»، بهزاد قادری، نشر بیدگل
«جان گابریل بورکمن»، ناصر ایرانی، نشر نی.

تله‌تئاتر جان گابریل بورکمن در سال ۱۳۷۶ به کارگردانی و بازنویسی حسن فتحی و تولید و از شبکه ۲ به نمایش درآمد و بعدها از شبکه ۴ بازپخش شد.

کارگردانی تلویزیونی آن را قاسم شاکری برعهده داشته‌است.

برگردان؛ ناصر ایرانی
کارگردان هنری؛ حسن فتحی
کارگردان تلویزیونی؛ قاسم شکری
بازیگران؛ اکبر زنجان‌پور، هما روستا، شهلا میربختیار، پرویز پورحسینی*، علی خرم، فریبا متخصص، سارا نجفی و صدیقه کیانفر.

۳۰- تله تئاتر تاجر ونیزی – سال تولید؛ ۱٣٧۵

تاجر ونیزی یا داستان شورانگیز بازرگان وندیکی نمایش‌نامه‌ای کمدی اثر ویلیام شکسپیر است که در حدود سال‌های ۱۵۹۴–۱۵۹۶ نوشته شده‌است. این اثر به صورت یک کمدی رمانتیک است و به خاطر صحنه‌های دراماتیک آن معروف است. همچنین شهرت دیگر این اثر به خاطر شخصیت یهودیِ شایلاک که یک رباخوار است و بی‌رحمی بیش از حد او نسبت به شخصیت اصلی داستان آنتونیو تاجر است. نیز نباید از نظر دور داشت که مسایلی از قبیل تقابل خرد مردانه و زنانه، وجود یا عدم وجود حق انتخاب برای دختران، نکوهش و پذیرش رباخواری و… در تاجر ونیزی به چشم می‌خورد.

ترجمه های به فارسی این اثر عبارتند از؛
– شکسپیر، ویلیام. تاجر ونیزی، ترجمه مهران صفوی، نشر پارسه، چاپ اول، ۱۳۹۵.
– شکسپیر، ویلیام. تاجر ونیزی. ترجمه علاءالدین پازارگادی. چاپ دوم ۱۳۷۷.

برگردان؛ علاء الدین پازارگادی
کارگردان هنری؛ تاجبخش فنائیان
کارگردانِ تلویزیونی؛ حسین فردرو
بازیگران؛ کاظم بلوچی، اسماعیل شنگله، محمد حاتمی، شهره سلطانی، غلامرضا طباطبائی و آیدا کیخائی.

۳۱- تله تئاتر بازرس کل – سال تولید؛ ۱٣٨۱

تله تئاتر بازرسِ کل؛ نوشته “نیکلای واسیلیِویچ گوگول” (Nikolai Vasilievich Gogol) (زاده ۱۸۰۹–درگذشته ۱۸۵۲) نویسنده بزرگ روس است. گوگول بنیان‌گذار سبک رئالیسم انتقادی در ادبیات روسی و یکی از بزرگترین طنزپردازان جهان است.

موضوع داستان این تله تئاتر درباره بی اعتنایی ها و سوئاستفاده های مالی مسوولان و فرماندار شهر کوچک و دور افتاده ای واقع در روسیه در نیمه قرن نوزدهم است، در وضعیتی که آنها تماما به دلمشغولی های خود سرگرمند خبر می رسد یک بازرس کل از شهر سن پترزبورگ برای بررسی اوضاع عازم شده است و این خبر مسوولان را سخت به وحشت و تکاپو می اندازد؛ به طوری که به اشتباه مرد نیرنگ باز و خوشگذرانی را که وارد شهر می شود، به جای بازرس می گیرند. مرد عیاش از این فرصت به نفع خود استفاده می کند و تاثیرپذیری مردم شهر از این اشتباه فاحش ماجراهای کمیک و طنزآلودی را به وجود می آورد و…

بسیاری‌ از کارشناسان‌ ادبیات‌ و تئاتر، نمایشنامه‌ “بازرس کل” گوگول‌ را بزرگ‌ترین‌ کمدی‌ تاریخ‌ ادبیات‌ روسیه‌ می‌دانند. بیهوده‌ نیست‌ که‌ با وجود گذشت‌ تقریبا ۱۷۰ سال‌ از زمان‌ نگارش آن، این‌ اثر هنوز ذره‌ای‌ از جذابیت‌ و گیرایی‌ خود را از دست‌ نداده‌ و همچنان‌ در تآترهای‌ سراسر جهان‌ روی‌ صحنه‌ می‌رود. نوآوریهای‌ گوگول‌ از نخستین‌ جمله‌ نمایش‌ آغاز می‌شوند. شروع‌ اثر و گره‌افکنی‌ دراماتیک‌ بازرس شکل‌ بسیار بدیعی‌ دارد که مخاطب را مجذوب اثر می کند.

برگردان؛ آبتین گُلکار
کارگردان تلویزیونی؛ ساسان امیرپور
کارگردان هنری؛ محمد رحمانیان
بازیگران؛ مهدی هاشمی، رضا فیاضی، احمد آقالو، سیما تیرانداز، آرمان امید، بهرام ابراهیمی، بیژن افشار، خسرو احمدی، میرطاهر مظلومی، هدایت هاشمی، هومن برق نورد، هنگامه صالحی، رضا بابک، غلامرضا طباطبائی و مهتاب نصیرپور.

۳۲- تله تئاتر همه پسران من – سال تولید؛ ۱٣٧٧

نمایش «همه پسران من» تقریباً یکی دوسال قبل از نمایش‌نامه معروف “آرتور میلر” یعنی “مرگ فروشنده” نوشته شده است. در سال ۱٩۴٨ یک فیلم سینمایی بر اساس این نمایش‌نامه به کارگردانی “اروینگ ریس” ساخته شد. با نگاهی به این نمایش می توان ارتباط آن را با نمایشنامه «مرگ فروشنده» از همین نویسنده به وضوح دریافت؛ در مرگ فروشنده قشر کارگر محور اصلی نمایش است و در همه پسران من قشر مرفه وبورژوای جامعه.

داستان این نمایش به این ترتیب است که مردی که در کار ساخت و ساز قطعات یدکی هواپیماهاست با آگاهی از نقص لوازمش اقدام به فروش قطعات می کند و باعث کشته شدن بیست و یک سرباز می شود و بعد تر در دادگاه خود را تبریه کرده شریک بی خبرش را راهی زندان می کند. لاری پسر این مرد که در جنگ خلبان است از گناه پدر مطلع می شود و دست به خودکشی می زند.اما کسی غیر از نامزدش آن از این ماجرا مطلع نیست و…

این نمایش نامه در قالب تله تئاتر توسط “محمد رحمانیان” کارگردانی هنری شده است. محمد رحمانیان (زاده ۱۳۴۱- تهران) نمایش‌نامه‌نویس، کارگردان تئاتر و مدرس تئاتر ایرانی است. رحمانیان طی سی سال فعالیت در عرصه تئاتر، نمایش‌های مختلفی را به روی صحنه برده‌است. از جمله آثار او می‌توان به نمایش‌های مصاحبه، پل، فنز و مانیفست چو اشاره کرد.

برگردان؛ حسن ملکی
کارگردان هنری؛ محمد رحمانیان
کارگردان تلویزیونی؛ ساسان امیرپور
بازیگران؛ بهزاد فراهانی، هما روستا، علی عمرانی، مهتاب نصیرپور، پرویز پورحسینی، شمسی فضل الهی، کیکاووس یاکیده، سپهر آزادی، احمد آقالو.

۳۳- تله تئاتر دستهای آلوده – سال تولید؛ ۱٣٧٨

دست‌های آلوده (Les Mains sales) نام نمایشنامه‌ای است اثر ژان پل سارتر، نویسنده ادبیات متعهد فرانسه است. ژان-پل شارل ایمار سارْتْرْ (Jean-Paul Charles Aymard Sartre) (زاده ۱۹۰۵ – درگذشته ۱۹۸۰) فیلسوف، اگزیستانسیالیست، رمان‌نویس، نمایش‌نامه‌نویس و منتقد فرانسوی بود.

داستان این نمایشنامه هفت‌پرده‌ای در سال ۱۹۴۵ رخ می‌دهد. البته غیر از پرده اول و هفتم، باقی ماجرا بازگشت به گذشته (خاطرات اوگو) است به دو سال قبل‌تر یعنی ۱۹۴۳، زمانی که مسایل درونی حزب کمونیست فرانسه دست‌مایه اصلی این نمایشنامه می‌گردد. همچنین از دیگر موضوعاتی به صورت نمادی مطرح شده در داستان مسئله اتحاد حزب کمونیست فرانسه در طی جنگ جهانی دوم با احزاب لیبرال و سلطنت‌طلب است. ماجرای داستان در منطقه ایلیریا، که در نمایشنامه به صورت یک «کشور» در نظر گرفته شده است، می‌گذرد. سارتر در این نمایشنامه مارکسیسم ایدئال خود را ترسیم می‌کند؛ مارکسیسمی که به نظر وی بدون تفکر اگزیستانسیالیسم ناقص و ناکارآمد خواهد بود. اوگو معرف این تفکر در داستان می‌باشد. اودره هم در داستان معرف ماتریالیسم عملگرا می‌باشد که به مارکسیسمی منتهی می‌گردد که در جامعه قابل اجراست و با نوع خالص آن تفاوت دارد.

تله تئاتر دستهای آلوده یک بار در سال ۱٣۶٣ از شبکه یک سیما با کارگردانی “صادق هاتفی” پخش شد. و دیگر بار از شبکه ۴ سیما در سال ۱٣٧٨ توسط “حسین فرخی” بازنویسی و کارگردانی شد.*

برگردان؛ جلال آل احمد
کارگردان؛ حسین فرخی
بازیگران؛ آتیلا پسیانی، شراره یوسف نیا، بهرام ابراهیمی، رضا خرم، افسانه ماهیان، حمیدرضا افشار، ناصر عرفانیان، حسین رجائی دوست و محمود احمدی.

۳۴- تله تئاتر آدم خوابش می گیره

“آدم خوابش می گیره” نام نمایشنامه‌ای است از استاد “علی نصیریان” و به کارگردانی هنری ” محمد یعقوبی”

محمد یعقوبی (زاده ۱٣۴۶ در لنگرود) نمایش نامه نویس،کارگردان تئاتر و فیلم ساز معاصر است. او در رشته حقوق تحصیل کرده و همزمان در کلاس‌های تئاتر فوق‌برنامه‌ی دانشگاه شرکت نموده و نخستین نمایش‌نامه‌ی خود را به نام بازگشت در سال ۱۳۶۸ نوشت ولی هیچگاه این نمایش‌نامه را به روی صحنه نبرد و منتشر نکرد. در سال ۱۳۷۱ در کلاس‌های تئاتر حمید سمندریان و مهین اسکویی شرکت نمود. نخستین نمایش‌نامه‌ی وی که در تئاتر ایران به روی صحنه رفت زمستان شصت‌وشش نام داشت که به کارگردانی خود او در جشنواره تئاتر سال ۱۳۷۶ در تهران اجرا شد و با کسب جایزه‌ی بهترین کارگردانی و نمایش‌نامه‌نویسی برای زمستان ۶۶ به عنوان نمایش‌نامه‌نویس و کارگردانی جوان مطرح شد.

داستان این نمایش به این ترتیب است که زن و شوهری پیری در خانه با تنها پسرشان زندگی می‌کنند. و حالا که او (پسر)‌ با همسرش از خانه بیرون رفته است، فرصتی برای آنها پیش آمده تا با یادآوری خاطرات قدیم و نحوه زندگی‌شان در گذشته یاد قدیم را برای هم زنده کنند. زن و شوهر حالتی نمایشی را بازی می کنند حرفه اصلی مرد بازیگری و زنش خانه دار است . بازی در بازی اصطلاحاً فرمت فاصله گذاری در این متن تا پایان آن ادامه دارد. در طول این اثر آنها با بیان شادی ها، تلخکامی ها ، تجربه ها و دیگر مسائل زندگی مشترکشان پس از سالها زندگی به واقعیت هایی می رسند و حقایقی را درک می کنند و اینکه انسانها همیشه بازیگر متن زندگی خود هستند و با تمام کینه ها و حسادتها خودمان بازیگر خودمان هستیم…

نویسنده؛ علی نصیریان
کارگردان هنری؛ محمد یعقوبی
کارگردان تلویزیونی؛ مسعود فروتن
بازیگران؛ محمدعلی کشاورز، رویا افشار.

۳۵- آقای توپاز – سال تولید؛ ۱٣٨٩

“آقای توپاز” نام نمایشنامه‌ای است از “مارسل پانیول”؛ (Marcel Pagnol)‏ (زاده ۱۸۹۵– درگذشته ۱۹۷۴) نویسنده، نمایش‌نامه نویس و فیلم‌ساز قرن نوزدهم میلادی اهل فرانسه است. مارسل پانیول نمایشنامه‌ای در جانبداری از صلح نوشت به نام «سوداگران افتخار» و سپس نمایشنامه‌هایی که نوشت او را به شهرت و محبوبیت رساند و فیلم‌های پانیول براساس فیلم‌نامه‌هایی که همه به قلم خود اوست، بسیار نمایش داده شد. برخی از این فیلم‌ها که مشهورند امروز جزء آثار کلاسیک سینمایی به‌شمار می‌آیند و به سینماتکها راه یافته‌اند.

این نمایشنامه چهارپرده‌ای در ۹ مه ۱۹۲۹ به نمایش درآمد و در ۱۹۳۰ به چاپ رسید و با اقبال تماشاگران مواجه شد. پانیول پس از توفیق توپاز که همزمان در پاریس و لندن و برلن و رم و بخارست و مسکو و کپنهاک و زاگرب به نمایش درآمد، نمایشنامه ماریوس را در تئاتر دوپاری به صحنه برد، با بازی‌های پیر فرنه در نقش ماریوس. این نمایشنامه نیز با همان استقبال روبرو شد و منتقدان آن را حتی بیش از توپاز ستودند.

این نمایشنامه به کارگردانی “سعید کشن فلاح” انجام شده است.

داستان این نمایش به این ترتیب است که آقای توپاز، معلم بی تکلف مدرسه ای خصوصی است که سایر همکارانش از او سوء استفاده می کنند تا جایی که بالاخره اخراج می شود و به تدریس خصوصی در منازل شاگردانش می پردازد در یکی از همین منازل ، با زنی آشنا می شود و ساده لوحانه دل در گروی عشق او می گذارد و…

برگردان؛ احمد جواهرچی
کارگردان؛ سعید کشن فلاح
بازیگران؛ قربان نجفی، حمیدرضا افشار، فرهاد تجویدی، پگاه خسروی، تبسم هاشمی حائری، شقایق نوروزی، اشکان جنابی و…

۳۶ -تله تئاتر پاتریس لومومبا – سال تولید؛ ۱٣۶۱

نویسنده این نمایشنامه “اِمه فرنان داوید سِزِر” (Aimé Fernand David Césaire) (زاده ۱۹۱۳ – درگذشته ۲۰۰۸) شاعرِ فرانسوی‌زبان و فعال سیاسی فرانسوی و اهلِ کشور جزیره‌ای مارتینیک در دریای کارائیب است.

کارگردانی این نمایشنامه را “هوشنگ توکلی”، (زاده ۱۳۲۷ – تهران) بازیگر و کارگردان و همسر فریده سپاه‌منصور برعهده داشته است.

داستان نمایش به بُرشی از تحولات سیاسی کنگو و زندگی پاتریس لومومبا سیاست‌مدار و اولین نخست‌وزیر کشور جمهوری دموکراتیک کنگو می پردازد.

نویسنده؛ امه سِزر
برگردان؛ منوچهر هزارخانی
کارگردان؛ هوشنگ توکلی
بازیگران؛ اکبر زنجانپور، اصغر همت، فریده سپاه منصور، فرخ نعمتی و مهدی میامی.

۳۷- تله تئاتر اسکندر مقدونی؛ شاهِ مغلوب – سال تولید؛ ۱٣۶٣

نویسنده و کارگردان این اثر؛ “داود میرباقری” (زاده ۱۳۳۷ در شاهرود) است.

داستان این نمایش درباره لشکرکشی اسکندر مقدونی به شهری است که مردم آن از کشته شدن ترسی ندارند. در آن شهر فرد حکیمی است که به درگاه اسکندر آورده می شود؛ اسکندر از او می پرسد که حکمت این که شما از کشته شدن نمی ترسید چیست و مرد حکیم برای او توضیح می دهد. پس از آن اسکندر از حکیم می پرسد حکمت آن که تمامی سنگ قبرها در قبرستان شما متعلق به بچه های خردسال است، چیست و اسکندر به او توضیح می دهد که آن ها سن مفید افراد را روی قبرشان می نویسند و…

نویسنده و کارگردان؛ داود میرباقری
بازیگران؛ علیرضا مجلل، احمد آقالو، رضا بابک و جمشید لایق.

۳۸- تله تئاتر نیرنگهایِ اسکاپِن – سال تولید؛ ۱٣٧٧

نیرنگ‌های اسکاپن (Les Fourberies de Scapin) نام نمایشی کمدی از ژان باپتیست پوکلن؛ متخلص به “مولیر”، نویسنده فرانسوی است که توسط “داریوش مودبیان” کارگردانی شده است.

قصه این نمایشنامه بدین شرح است که «اسکاپن نوکر باهوش و حقه بازی است که دوست دارد با مشکلات دست و پنجه نرم کند و ارباب‌های پولدار و خسیس را به کارهایی که خود می‌خواهد وادارد و به این شکل از آنها انتقام بگیرد. دو جوان به نام‌های اکتاو و له آندر هر دو عاشق شده‌اند ولی برای رسیدن به دختران مورد علاقهٔ خود هیاسنت و زربینت مشکلاتی دارند از یکطرف پدرها با این ازدواج مخالفند و از طرف دیگر پول لازم برای این کار را ندارند.

پدرها می‌خواهند پسرانشان با دخترهای نجیبی که آنها برای پسرانشان انتخاب کرده‌اند ازدواج کنند. مشکل را فقط اسکاپن که پیش خدمت «له آندر» است می‌تواند حل کند. او با مهارت و تردستی یک هنرمند پول لازم برای رسیدن پسران به عشق‌هایشان را از پدرانشان درمی‌آورد و همزمان ضرب شستی به ارباب‌ها می‌زند. پسرها ازدواج می‌کنند و در مجلس شادی همه خوبند چون پسرها همان دخترهایی را گرفتند که پدرها می‌خواستند و این تنها اسکاپن است که درگوشه‌ای کز کرده و فراموش شده است.»
برگردان؛ نادعلی همدانی
کارگردان؛ داریوش مودبیان
بازیگران؛ علی نصیریان، داریوش مودبیان، باقر صحرارودی، حسین محب اهری، محمدرضا هدایتی و مهرداد ضیایی.

۳۹-  تله تئاتر به سوی جاده کعبه – سال تولید؛ ۱٣٨٩

کارگردان این تله تئاتر “تاجبخش فنائیان” و نویسنده این نمایشنامه “آئول فوگارد” (Athol Fugard) (زاده ۱۹۳۲ در آفریقای جنوبی) رمان‌نویس، نمایشنامه‌نویس، بازیگر و کارگردان اهل آفریقای جنوبی است.

داستان این نمایش به این صورت است که یک مجسمه ساز گوشه‌گیر(هلن) برای خود کعبه‌ای بنا ساخته و با آن به راز و نیاز می‌پردازد و در ورایش خدایی را طلب می‌کند لیکن مردمان دهکده از او می‌خواهند تا با آن‌ها همراه شود.

هلن، براساس آن چه فوگارد به عنوان مقدمه در این نمایشنامه آورده، شخصیتی است واقعی”هلن نی‌مند” در دهکده کوچک”نیوبتزدا” زندگی می‌کرده است. به گفته ساکنین دهکده او زنی خل وضع و گوشه‌گیر بوده که دین جدیدی را انتخاب و با رویکرد به هنر مجسمه‌سازی و ساختن پیکره‌های متفاوت، در دنیایی دیگر سیر می‌کرده، لیکن از میان آن‌ها به مجسمه‌ای سیاه و چهار گوش علاقه‌ خاصی داشته است و در نهایت خودکشی می‌کند.

همین مسئله باعث می‌شود تا فوگارد، کنجکاوانه به حواشی زندگی او روی بیاورد، دست به تحقیقات جامعی بزند که حاصل آن نمایشنامه جاده‌ای به سوی کعبه است. تقابل بین دو زن که ضمن داشتن شباهت‌های فراوان زنانه، از لحاظ سن و شرایط جسمی با هم تفاوت دارند. هلن زنی نحیف و شکننده (حدود هفتاد سال) و السا بیست‌وهشت ساله با جثه‌ای قوی و چالاک. و شاید بیش از همه درون‌گرایی هلن و برون‌گرایی”السا”، توانسته در قرار گرفتن خط سیر داستانی در مسیر درام کمک کند.

نمایش «جاده ای به سوی کعبه» جزء آثار سمبلیسم شاعرانه‌ محسوب می‌شود. نویسنده در این متن به جنگ تبعیض نژادی می‌رود و البته در این نگاه انسان دوستانه‌اش همه مرزهای جغرافیایی را از هم می‌گسلد، تا به دور از محدودیت‌های رایج با زبانی بین المللی و استعاری انسان واقعی را به دور از تمامی تعریف‌های کورکورانه و محدودکننده تصویر کند.

نمایش‌نامه در سال ۱٩٨۴ نوشته شده و در آن فقط سه شخصیت حضور دارند. گفت و گوهای نمایش در یک اتاق می‌گذرد ;اما در همین فضای محدود، احوال سه شخصیت نمایش آشکار می‌شود .این نمایش‌نامه حکایتی است از مسائل گذشته و حال افریقای جنوبی که در کنار آن تزلزل و مقاومت انسان به نمایش گذاشته می‌شود .یک مجسمه‌ساز گوشه‌گیر کعبه‌ای ساخته است و با خدای خود راز و نیاز دارد ;اما دیگران از او می‌خواهند با آنها همراه شده از خواسته‌های آنان پیروی کند .نویسنده در عنصر تمثیلی کعبه در نمایش، از ارتباط میان معنویت و آزادی سخن می‌گوید .دو شخصیت نمایش، یعنی “السا “و “ماریوس “بر سر نجات روح “هلن ” شخصیت دیگر از ورطه تاریکی و تباهی، به نزاع مشغول می‌شوند ;حال آن که هلن، پس از معرفی روحانی و ذهنی، خانه خود را غرق در نور می‌بیند . گفتنی است مسئله نژاد پرستی و آزادی روح انسان با اتکا به تمثیل الهی و کبریایی دو مشخصه اصلی این نمایش هستند.

برگردان؛ افسانه محمدی
کارگردان؛ تاجبخش فنائیان
بازیگران؛ ثریا قاسمی، هرمز هدایت و شهره سلطانی.

۴۰- تله تئاتر دیوانگان متفکر – سال تولید؛ ۱٣٨٩

این نمایشنامه توسط “کارل والنتین” نوشته شد. کارل فالنتین Karl Valetien)‎) (زاده ۱۸۸۲ – درگذشته ۱۹۴۸) یک کمدین، دلقک، بازیگر کاباره، هنرپیشه، پدیدآور، نویسنده، فیلم‌نامه‌نویس، نمایشنامه‌نویس، تهیه‌کننده فیلم و کارگردان فیلم اهل آلمان بود که وی را گاهی «چارلی چاپلین آلمان» خطاب می‌کردند و کارهایش تأثیر به‌سزایی بر روی هنرمندانی چون برتولت برشت، ساموئل بکت، لوریو و هلگه اشنایدر داشت. وی همچنین تأثیری ژرف بر روی فرهنگ آلمانی جمهوری وایمار نهاد و در تعداد فراوانی از فیلم‌های صامت دههٔ ۲۰ میلادی از جمله “عروس معاوضه شده” حضور داشت.

تله تئاتر “دیوانگانِ متفکر” توسط “علیرضا کوشک جلالی” کارگردانی شد.
برگردان؛ داریوش مودبیان
کارگردان هنری؛ علیرضا کوشک جلالی
کارگردان تلویزیونی؛ علی مختارزاده
بازیگران؛ رضا بابک، زهره مجابی، رویا میرعلمی و رضا مولایی.

۴۱- تله تئاتر بوقَلِمون صِفَت -سال تولید؛ ۱٣٨۰

این نمایشنامه توسط آنتوان چخوف نگاشته شده است. بوقلمون صفت (The Chameleon) یا حربا نام داستان کوتاهی است از آنتوان چخوف که در سال ۱۸۸۴ نوشته است. این داستان بارها به فارسی برگردانده شده است.

داستان این نمایش از این قرار است که اچوملف، افسر کلانتری، شنل نو بر تن و بقچه ی کوچکی در دست، در حال عبور از میدان بازار است و پاسبانی موحنایی با غربالی پر از انگور فرنگی مصادره شده، از پی او روان. سکوت بر همه جا و همه چیز حکمفرماست. میدان، کاملاً خلوت است، کسی در آن دیده نمی شود. درهای باز دکان ها و میخانه ها، مثل دهان های گرسنه، با نگاهی آکنده از غم و ملال، به روز خدا خیره شده اند ؛ کنار این درها ،حتی یک گدا به چشم نمی خورد. ناگهان صدایی به گوش میرسد که فریاد می کشد…

کارگردانی این تله تئاتر برعهده “محمدهادی نامورراد”؛ نویسنده، کارگردان درام نویس و بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون (زاده ۱۳۲۸ – ۱٣٩۶ در گرگان) است.

برگردان؛ سروژ استپانیان
کارگردان؛ محمدهادی نامور راد
بازیگران؛ صفر روحی، داود سعیدی، ایرج قوشچی، علی یزدانی، الله قلی نظری، فاطمه طاهری، یحیی دیوانی، غلامعلی رضایی، صمد رحیمی زکی، حسین شمس، مازیار ملک، مهدی تمکنی، مرجان تمکنی.

۴۲-تله تئاتر چرخ دنده – سال تولید؛ ۱٣٨۵

چرخ دنده (In the Mesh) توسط ژان پل سارتر در سال ۱۹۴۶ به عنوان یک فیلم نامه نوشته شد اما هیچ‌گاه فیلمی از روی آن ساخته نشد.در سال ۱۹۶۹ به همتِ خود سارتر و ژان مرکور (کارگردان و مدیر تئاتر) در افتتاح مجدد تئاتر شهر پاریس در سال ۱۹۷۰ اجرا شد. یکی از اهداف سارتر از نگارش این فیلمنامه آنگونه که در مصاحبه اذعان کرده‌است، انتقال روش جدیدی در به نمایش گذاشتن گذشته بر روی پرده سینما است.

موضوع داستان بازگوکننده داستانی خیالی از یک انقلاب خیالی در مکانی خیالی احتمالاً در یکی از کشورهای امریکای لاتین در زمانی نامعلوم است. حکایت یک انقلاب برباد رفته و بس آرزوهای تباه شده. سارتر در «چرخ‌دنده» این سؤال اساسی را مطرح می‌کند که در رهبری انقلابی و رهبری سیاسی، چه کَس یا کسانی دست‌هایشان آلوده می‌شود و چه کسانی با دست‌های پاک باقی می‌مانند؟ جواب او این است: آن کَس که وارد عرصه عمل می‌شود، خواسته یا ناخواسته آلوده می‌شود و تنها آنان که هیچ کاری نمی‌کنند پاک خواهند ماند؛ و البته در متن به این واقعیت می‌رسیم که در جهان سوم و کشورهای تحت نفوذ کشورهای قدرتمند، راه‌ها لاجرم به یک جا منتهی خواهد شد و تکرار انقلاب هم دور تسلسل ایجاد و خروجی جز همان که بود در پی نخواهد داشت و تنها آن‌ها که راس امور هستند تغییر خواهند نمود.

کارگردانی این تله تئاتر بر عهده “قطب‌الدین صادقی” (زاده ۱۳۳۱ در سنندج) نویسنده، فیلم‌نامه‌نویس، مترجم، کارگردان تئاتر، استاد دانشگاه، بازیگر سینما، تلویزیون و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایران است.

برگردان: داریوش مودبیان
کارگردان هنری: قطب الدین صادقی
بازیگران؛ جمشید جهانزاده، کاظم هژیر آزاد، کرامت رودساز، مهدی تقی‌نیا، محمود عزیزی، فریبا خادمی و نعمت اسدالهی

۴۳ – تله تئاتر پیج تند – سال تولید؛ ۱٣٩۰

نویسنده این نمایشنامه؛ “تانکِرد دُورست” (Tankred Dorst) (زاده ۱٩٢۵ در آلمان) نمایشنامه نویس و کارگردان معاصر آلمانی است.

تانکرد دورست در شهر مونیخ، ادبیات آلمان، تاریخ هنر و علوم تئاتر را آموخت. به هنگام شروع تحصیل در دانشگاه، به خلق قطعات عروسک‏های خیمه شبازی می‏پرداخت. در سال ۱٩۶۰ اولین قطعه او به روی سن به اجرا درآمد. از آن زمان به بعد تئاترهای او در آلمان و اروپا به نمایش گذارده می ‏شود و از سال ۱٩٧٢ تمام کارهای او با همکاری خانم “ورزولا الرس” شکل گرفته است.

آثار او عبارت است دوران یخبندان (۱٩٧٣)، مرلین (۱٩٨٣)، شن مجموعه تلویزیونی با پیتر پالیش (۱٩٧۱)، ایسنهانس، فیلمی سینمایی با کارگردانی (۱٩٨٣) و پارسیفال (۱٩٩۰).

در این تله تئاتر ماجرا از این قرار است که دو برادر هستند که در یک پیچ تندی زندگی می‌کنند که از آنجا ماشین‌هایی که تردد می‌کنند به سمت پایین پرت می‌شوند، اگر رانندگان این ماشین‌ها زنده بمانند، این دو برادر که شغلشان مکانیکی است ماشین آنها را تعمیر کرده و می‌فروشند و خودشان را می‌کشند. و این مسائل بارها اتفاق می‌افتد تا این که در نهایت همه متوجه کار آنها می‌شوند. یکی از برادرها مذهبی‌تر است و به خاطر وجدانی که دارد چندین بار نامه به مدیر کل می‌فرستد تا بیایند و جاده را تعمیر کنند در حالی که قلبا راضی به این کار نیست به دلیل اینکه در واقع از این راه کسب درآمد می‌کنند در نهایت داستان به جایی می‌رسد که خود مدیر کل به صورت ناخودآگاه وادر این پیچ تند شده و درگیر این دو برادر می‌شود و…

کارگردان این تله تئاتر؛ “مهرداد رایانی مخصوص” (زاده ۱٣۴٩ در تهران) مدرس دانشگاه، نویسنده، کارگردان و منتقد تئاتر است.
برگردان؛ اصغر نصرتی
کارگردان هنری؛ مهرداد رایانی
کارگردان تلویزیونی؛ مسعود فروتن‌
بازیگران؛ سیامک صفری، مجید صالحی و علیرضا مهران.

۴۴-  تله تئاتر مدالی برای ویلی – سال تولید؛ ۱٣٧۰

نویسنده این نمایشنامه؛ “ویلیام برنچ”(William Brent) (زاده ۱٩٢٧ – درگذشته ٢۰۱٩) نمایشنامه نویس و کارگردان معاصر آمریکایی بود که در بسیاری از زمینه ها از جمله روزنامه نگاری، تولید رسانه، تدوین، فعالیت کوتاه مدت در تلویزیون و همچنین گویندگی در رادیو نقش داشت. این نمایشنامه در سال ۱٩۵۱ نگاشته شد.
مدالی برای ویلی؛ نمایشنامه ای است که خمیرمایه اصلی آن را جرم، عدالت، مجازات، فساد، اخلاق و مرگ تشکیل می دهد. این نمایش از کتاب “تئاتر سیاهان آمریکا” توسط محمدجاوید مهتدی به فارسی ترجمه شده است.

محمدجاوید مهتدی (زاده ۱٣۴۵ در تهران)؛ کارگردانیِ هنری این تله تئاتر را برعهده داشته است.

کارگردانیِ تلویزیونی این تله تئاتر بر عهده؛ “شیرین جاهد” (زاده ۱٣۴۰ در تهران) کارگردان، نویسنده و تدوینگر سینما و تلویزیون است که در آثاری همچون سریال تلویزیونی «پرواز ۵۷»، سریال تلویزیونی «ماجراهای رونالد و مادرش» و سریال تلویزیونی «تصادفی‌ها» و مجموعه «سیب خنده» به عنوان کارگردان فعالیت داشته است.

برگردان؛ محمدجاوید مهتدی
کارگردان هنری؛ محمدجاوید مهتدی
کارگردان تلویزیونی؛ شیرین جاهد
بازیگران؛ هرمز هدایت، تانیا جوهری، حمید مظفری، شهین نجف زاده، آتش تقی پور، مهری مهرنیا، سهراب سلیمی، قاسم زارع، علی رامز، کاظم هژیرآزاد، راضیه موسی وند، رضا مختاری، هوشنگ خلعت بری، محمد عمرانی، حمید مهرآرا، رضاگنجی، نیما نیک اخلاق، مزدک سلیمی و هوشنگ دیبائیان.

۴۵- تله تئاتر معمای یک قتل – سال تولید؛ ۱٣٧٣

نویسنده این نمایشنامه؛ “آگاتا کریستی” (Agatha Christie) (زاده ۱۸۹۰ – درگذشته ۱۹۷۶) نویسنده انگلیسی داستان‌های جنایی و ادبیات کارآگاهی بود.

داستان این نمایش از این قرار است که مرد جوانی متهم به قتل یک پیرزن است. او از وکیلش می‌خواهد که بی‌گناهی‌اش را ثابت کند اما همهٔ شواهد بر مجرم بود او گواهی دارند. سرانجام شهادت همسرش که با چهره و لباسی مبدل و بطور ناشناس در دادگاه حاضر شده، او را تبرئه می‌کند و…

این مجموعه نمایشی تلویزیونی به کارگردانی «حسن فتحی» است که در سال ۱۳۷۳ تولید و از شبکه ۲ سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش گردید که بر اساس کتاب «شاهدی برای بازپرسی» اثر آگاتا کریستی به صورت فیلمنامه درآمد.

نویسنده؛ آگاتا کریستی
برگردان؛ محمدجاوید مهتدی
کارگردان هنری؛ حسن فتحی
کارگردان تلویزیونی؛ قاسم شاکری
بازیگران؛ حمید مظفری، صادق هاتفی، مهتاب نصیرپور، بهروز بقایی، سهراب سلیمی، کاظم هژیرآزاد، مهتاج نجومی و…

۴۶-تله تئاتر هیولا – سال تولید؛ ۱٣٧۴

نمایشنامه هیولا توسط “آنتوان پاولوویچ چِخوف” ‏(زاده ۱۸۶۰ در تاگانروگ – درگذشته ۱۹۰۴) پزشک، داستان‌نویس، طنزنویس و نمایش‌نامه‌نویس برجسته روس است. چخوف، پزشک، طنزنویس، داستان‌نویس، نمایشنامه‌نویس و گزارش‌نویسِ انسان‌دوستِ روس نگاشته شده است. ا

کارگردانی این تله تئاتر بر عهده میر صدرالدین شجره (زاده ۱۳۳۱ در خرم دره – درگذشته ۱۳۹۷ در تهران) گوینده، مجری، بازیگر، دوبلور، نمایشنامه‌نویس، و کارگردان نمایش رادیویی بود.

برگردان؛ صدرالدین شجره
کارگردان؛ صدرالدین شَجَره
بازیگران؛ صدرالدین شجره، پردیس افکاری، لیلی تقوی، الهام عادلی، مریم عزیزی.

۴۷- تله تئاتر نِکراسوف – سال تولید؛ ۱٣٨٢

نکراسوف (nekrasof) نام نمایشنامه‌ای است اثر ژان پل سارتر، نویسنده ادبیات متعهد فرانسه است. ژان-پل شارل ایمار سارْتْرْ (Jean-Paul Charles Aymard Sartre) (زاده ۱۹۰۵ – درگذشته ۱۹۸۰) فیلسوف، اگزیستانسیالیست، رمان‌نویس، نمایش‌نامه‌نویس و منتقد فرانسوی بود.

نمایش‌نامه‌ نکراسوف را «ژان پل سارتر» در سال ۱۹۵۵ میلادی نوشته است. سارتر فیلسوف و نمایش‌نامه‌نویس اگزیستانسیالیست فرانسوی در این نمایش‌نامه، هم وارد بحث‌های فلسفی می‌شود و هم اشارات سیاسی دارد.

ماجرای این نمایش‌نامه از ساحل رودخانه‌ی سن پاریس شروع می‌شود، جایی که مردی برای خودکشی خود را در میان امواج رودخانه می‌اندازد و دو فرد بی‌خانمان که شاهد این حادثه هستند به‌جای برداشتن کت گرانقیمت او به نجاتش می‌شتابند. سپس معلوم می‌شود که مردی که اقدام به خودکشی کرده یک کلاه‌بردار حرفه‌ای است که بین زندان و مرگ، مرگ را برگزیده‌است. او به‌جای تشکر از بی‌خانمان‌هایی که نجاتش داده‌اند از آن‌ها طلب‌کار است. این‌جا سارتر به‌بهانه‌ی گفتگوی بین کلاه‌بردار و بی‌خانمان‌ها به‌ماجرای خودکشی نگاهی فلسفی می‌اندازد و این پرسش را پیش‌می‌کشد که به‌چه بهایی باید زندگی را حفظ‌کرد. به‌زودی پلیس سر‌می‌رسد، کلاه‌بردار می‌گریزد و پلیس بی‌خانمان‌ها را متهم‌‌ به فراری‌دادن کلاه‌بردار و هم‌دستی با او می‌کند. بی‌خانمان‌ها در نتیجه‌ی بحثی که بر سر ارزش زندگی در‌گرفته‌است تصمیم‌می‌گیرند به‌جای تحمل رنج زندان و شکنجه‌‌شدن برای اعتراف، خود را به رود سن بیاندازند و خودکشی کنند.

اما کلاه‌بردار که از‌دست پلیس گریخته است راهی برای نجات خود می‌یابد: خود را «نکراسوف» جا می‌زند. نکراسوف یکی از وزرای اتحاد جماهیر شوروی است که ناپدید‌شده و گمان‌زنی‌هایی راجع به‌او در رسانه‌ها وجود‌دارد. رسانه‌های بلوک‌غرب تمایل دارند این فرضیه را تقویت کنند که نکراسوف از شوروی گریخته تا علیه نظام استالینی افشاگری نماید. کلاه‌بردار فراری از فرصت استفاده‌می‌کند و خود را به‌جای نکراسوف جا می‌زند و رسانه‌های ضدکمونیست به‌دلیل این‌که می‌توانند از این فرصت در جنگ سرد بهره‌برداری کنند از او استقبال می‌کنند.

سارتر در ادامه نمایش‌نامه بی‌اخلاقی مطلق سیاست‌پیشگان را تصویر‌می‌کند و در نهایت خواننده را به‌این نتیجه‌گیری می‌رساند که کلاه‌بردار واقعی نهادهای قدرت و رسانه‌های وابسته به آن‌ها هستند.

نکراسوف یک نمایش تلویزیونی محصول سال ۱۳۸۲ به کارگردانی محمد رحمانیان، کارگردانی تلویزیونی ساسان امیرپور، به تهیه‌کنندگی جواد ظهیری می‌باشد که از شبکه چهار پخش شد.

این نمایش نقدی است به لیبرال دموکراسی غرب و یکی از ۲ نمایشی است که ژان پل سارتر در سال‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۵۲ به رشته تحریر درآورده است. داستان نکراسوف دربارهٔ سال‌های جنگ سرد آمریکا و شوروی است. یک روزنامه می‌کوشد همچنان تنور جنگ میان ۲ کشور آمریکا و شوروی را داغ نگه دارد و با این ترفند می‌کوشد غرب را از خطر اتحاد جماهیر شوروی آگاه کند. در همین حین کلاهبرداری از شرایط به وجود آمده سوءاستفاده می‌کند و خود را به عنوان نکراسوف، وزیر کشور شوروی که مدتی است ناپدید شده، جا می‌زند که در ادامه حوادث پیش بینی نشده ای اتفاق می‌افتد.

نویسنده؛ ژان پل سارتر
برگردان؛ قاسم صنعوی
کارگردان هنری؛ محمد رحمانیان
کارگردان تلویزیونی؛ ساسان امیرپور
بازیگران؛ احمد آقالو، فرهاد آییش، مائده طهماسبی، مهتاب نصیرپور، رضا بابک و…

۴۸- تله تئاتر منبع مُوَثَق – سال تولید؛ ۱٣۶۴

نویسنده این نمایش پرویز صمدی مقدم (زاده ۱۳۳۱ در تهران) است که در رشته ادبیات فرانسه در دانشگاه درس خوانده است. صمدی تاکنون نمایشنامه‌ها و داستان‌های زیادی نوشته و سمت‌های فرهنگی مختلفی را در کارنامامه خود دارد که عضویت شورای طرح گروه فیلم و سریال صدا و سیما، مسئولیت واحد فیلم‌های خارجی شبکه اول، راه‌اندازی مجله‌ای سینمایی فرهنگ و سینما از آن جمله‌اند.

داستان این نمایش از این قرار است که یکی از کارمندان متوسط اداره نامعلومی در شهری نامعلوم، با نام “قندی زاده” طبق خبری که بنابه گفته خودش از یک منبع موثق دریافت داشته، قرار است تا آخر هفته ریاست اداره کذایی را بر عهده گیرد و این خبر بر روی رفتار و افکار این کارمند و اطرافیانش تا حدی اثرگذار بوده که کل کارهای اداره تقریبا را تحت تاثیر قرار داده است به نحوی که…

کارگردانی هنریِ این تله تئاتر بر عهده “مهدی تقی نیا” (زاده ۱٣٢۶ – درگذشته ۱٣٩٧) قرار داشته که بازیگر و منتقد پیشکسوت عرصه تئاتر ، سینما و تلویزیون به حساب می آمد.

نویسنده؛ پرویز صمدی مقدم
کارگردان هنری؛ مهدی تقی نیا
کارگردان تلویزیونی؛ مسعود رسام
بازیگران؛ بهروز بقایی، رسول نجفیان، عزت الله رمضانی فر، مرحوم یوسف بیک و …

۴۹- تله تئاتر کشمشی در آفتاب – سال تولید؛ ۱٣٨۵

کشمشی(مویزی)در آفتاب (A Raisin in the Sun) یکی از نمایشنامه‌های نویسنده آمریکایی “لورن هنزبری” است اولین بار در سال ۱۹۵۹ در تئاتر برادوی اجرا شد. عنوان این نمایشنامه از شعری به نام هارلم (که همچنین با نام رؤیای به تعویق افتاده اثر لنگستون هیوز شناخته می‌شود) گرفته شده‌است.

لورن هنزبری (Lorraine Hansber‎y)(زاده ۱۹۳۰ – درگذشته ۱۹۶۵) نمایش‌نامه‌نویس و کارگردان نمایش آفریقایی‌تبار اهل ایالات متحده آمریکا بود. او نخستین زن سیاه‌پوستی بود که آثارش در برادوی اجرا شد. مشهورترین اثرش همین نمایشنامه کشمشی در آفتاب نام دارد.

نمایشنامه کشمشی در آفتاب، داستان یک خانواده آمریکایی- آفریقایی می‌باشد که در دهه ۱۹۵۰ در شیکاگو زندگی می‌کنند. آنها تصمیم دارند به یک محله از طبقه متوسط سفیدپوست نقل مکان نمایند. از موضوعات اصلی داستان می‌توان به نقش امید و آرزو در زندگی و اینکه حتی در بدترین شرایط پیگیری مداوم رویا می‌تواند راه نجاتی بیافریند اشاره نمود. لورین نظیر شعر «مونتاژ یک رویای معوقه» این پرسش را مطرح می‌کند که چه بر سر کسی می‌آید که رویاهایش آتشین‌تر و امیدش در دستیابی به آنها هر روز کمرنگ‌تر می‌شود. از دیگر تم‌های داستان می‌توان نقش خانواده به عنوان بزرگ‌ترین حامی در پیروزی بر مشکلات و همچنین مقابله با تبعیض نژادی را نام برد.

کارگردان این تله تئاتر “پرویز تأییدی” (زاده۱۳۱۶- درگذشته ۱۳۹۷ در تهران) نویسنده، مدرس و مترجم بود و نیز پیشکوست تئاتر ایران و یکی از بانیان تئاتر تلویزیونی بود.

نویسنده؛ لورین هنزبری
برگردان؛ شهرام اسدی
کارگردان؛ پرویز تاییدی
بازیگران؛ معصومه تقی‌پور، فرهاد تجویدی، مریم کاظمی، آرزو آفری، جواد زیتونی، علیرضا دهقان، پیام عبدالهیان، فرید تجویدی و صدرالدین شجره.

۵۰- نله تئاتر چراغ گاز – سال تولید؛ ۱٣٧٢

نمایشنامه چراغ گاز (Gaslight) توسط “پاتریک همیلتون” (Patrick Hamilton) (زاده ۱٩۰۴ – درگذشته ۱٩۶٢) نویسنده سینما و تلویزیون، در آثاری همچون فیلم سینمایی «طناب»، فیلم سینمایی «Hangover Square» و فیلم سینمایی «Gaslight» فعالیت داشته است.

داستان این نمایش از این قرار است که «سیدنی پاور» به طمع دستیابی به یاقوتی گرانقیمت که ارثیهٔ یک پیرزن است، او را به قتل می‌رساند؛ اما موفق به یافتن یاقوت نمی‌شود. پانزده سال بعد او همچنان بدنبال یاقوت است و به همین منظور، با دختری به نام «بلا» ازدواج می‌کند. بلا از گذشتهٔ شوهرش بی‌خبر است. سیدنی با نام جعلیِ «جک مینگام» و با استفاده از ثروتِ «بلا» خانهٔ پیرزن را می‌خرد و شب‌ها به جستجو در سوراخ‌سنبه‌های خانه می‌پردازد. بلا کم‌کم، از شنیدن صداهای مرموز شبانگاهی و گم شدن گاه‌و‌بی‌گاهِ اشیاء خانه دچار ترس و بدگمانی می‌شود. یک شب، هنگامی که شوهرش در خانه نیست…

ایده اصلی نمایشنامه “چراغ گاز” از یک قصه مردمی فرانسوی قرن هفدهمی به نام «ریش آبی» گرفته شده باشد. چراغ گاز داستان شوهری است که در راستای نقشه ی مجرمانه ای که در سر دارد، می خواهد همسرش را روان پریش جلوه دهد. او برای این که به همسرش (بلا) بقبولاند که روانی شده است، نور چراغ های گاز خانه را دستکاری می کند و بعد هنگامی که همسرش به کم و زیاد شدن نور چراغ های گاز خانه اشاره می کند، مرد ادراک او را به پرسش می کشد و طوری وانمود می کند که انگار این اتفاق هرگز رخ نداده. دستکاری کردن در وقایع بلا را به این سمت سوق می دهد که واقعا به دیوانه شدن خود باور پیدا کند. با این تعریف به نظر می رسد که رسانه ها به شکل مداومی از چراغ گاز استفاده می کنند. همان طور که در نمایشنامه به تصویر کشیده شده است، پدیده چراغ گاز عموما در روابطی رخ می دهد که از قبل دچار عدم توازن در توزیع قدرت هستند. در این روابط بین فردی، شخصی که قدرت بیشتری دارد می تواند دیگری را با استفاده کردن از تاکتیک چراغ گاز در موقعیتی با قدرت حتا کمتر قرار دهد. این تاکتیک عموما زمانی استفاده می شود که قربانی احساس می کند که مورد خشونت یا سوء استفاده قرار گرفته است. فرد سوء استفاده کننده در این شرایط برای او توضیح می دهد که «اتفاقات آن طوری که تو برداشت کردی نیفتاد» و حوادث را طوری دستکاری می کند که قربانی خود را متهم و لایق سوء استفاده ادراک کند. در روابط زناشویی و همزیستی های دو جنس مخالف، که توزیع قدرت به شکل نابرابرانه رخ داده است این پدیده می تواند رخ دهد. فردی که در بالای هرم قدرت قرار گرفته است می توانند ادارک های دیگران را «احساس زده» و کم دقت تصویر کند.

چراغ گاز نام یک مجموعهٔ نمایشی تلویزیونی به کارگردانی «پروانه مژده» است که در سال ۱۳۷۲ تولید و از شبکه ۲ سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد. کارگردانی و ترجمه این نمایشنامه نیز بر عهده “پروانه مژده” (زاده ۱٣٢٩- درگذشته ۱٣٧٩) بود.

نویسنده؛ پاتریک همیلتون
برگردان و کارگردان هنری؛ پروانه مژده
کارگردان تلویزیونی؛ ساسان امیرپور
بازیگران؛ جمیله شیخی و ناصر آقایی، جمیله شیخی و میکائیل شهرستانی، جمیله شیخی و رویا فلاحی، ناصر آقایی و مهتاب نصیرپور، ناصر آقایی و میکائیل شهرستانی.

۵۱- تله تئاتر گفتگوی شبانه – سال تولید؛ ۱٣٧٧

تله تئاتر “گفت‌وگوی شبانه” نوشته فردریک‌ دورنمات با ترجمه، کارگردانی و تهیه‌کنندگی داریوش مودبیان و با بازی علی نصیریان و زنده‌یاد مهدی فتحی انجام شد. “گفت‌وگوی شبانه” در قالب مجموعه‌ای با عنوان “پرده عجایب” به همراه یازده تله تئاتر دیگر در سال ۱٣٧٧ توسط سیما فیلم تولید شد.

تله‌تئاتر “گفت‌وگوی شبانه” طنز تلخی است که تفکر در آن جاری است و مدت زمان آن ٨۰ دقیقه است که در کنار جذابیت‌های بصری، ذهن مخاطب را به سمت اندیشه هدایت می‌کند. این نمایشنامه ابتدا رادیویی بوده که مودبیان آن را به منظور تله‌تئاتر تنظیم کرد.

نویسنده؛ فردریش دورنمات
برگردان؛ داریوش مودبیان
کارگردان؛ داریوش مودبیان
بازیگران؛ علی نصیریان و مهدی فتحی
سال تولید؛ ۱٣٧٧

۵۲- تله تئاتر بی ریشه – سال تولید؛ ۱٣٧٧

این نمایش نوشته “نیکُلای هایتُف” نویسنده معاصر بلغارستانی است. نمایش “بی ریشه” داستان یک مرد میانسال بلغاری است که روی نیمکتی در وسط میدانی نشسته و زندگی خودش را در خیال خود مرور می کند و با بستگان خویش به صورت ذهنی صحبت می کند ولی طرف اصلی صحبت او؛ پسرش است. او به دنبال ریشه های خود می گردد، در قسمتی از این نمایش مرد میانسال طی نامه ای به پسرش می نویسد؛ “از حق نگذریم، پسر من پسر بدی نیست. جدی و کاری و با شرف است، اما مثل اینکه از شکم مادرش بیرون نیامده، بلکه از درون یک پیت حلبی افتاده است. بوی شیر آدمیزاد نمی‌دهد، بوی بنزین می‌دهد. با این ترتیب، تفاهم بین ما ممکن نیست و…”

کارگردانی هنری این تله تئاتر را “سعید‌‌‌ کشن‌فلاح” انجام داده است.  کارگردانی تلویزیونی این تله تئاتر بر عهده “بیژن صمصامی” است.

نویسنده؛ نیکلای هایتف
برگردان؛ محمد قاضی
کارگردان هنری؛ سعید کشن فلاح
کارگردان تلویزیونی؛ بیژن صمصامی
بازیگران؛ سعید کشن فلاح، مهدی سلطانی سروستانی، میترا فیضی، اکبر شالیزادگان، اشرف اشرف نژاد، امان رحیمی، علی رضا جاویدفر، احمد مهدی، حسین لطیفی، داود قیصری، مهدی مکاری و میثم واثق.

۵۳- تله تئاتر ایرلند/بابی ساندز – سال تولید؛ ۱٣۶۴

این نمایش درباره بابی ساندز است. بابی ساندز (۱۹۵۴–۱۹۸۱) مبارز ایرلندی و عضو ارتش آزادی‌خواه ایرلند بود. او رهبری اعتصاب غذای سال ۱۹۸۱ زندانیان جمهوری‌خواه ایرلندی را در اعتراض به رعایت نشدن حقوق‌شان برعهده داشت. ساندز پس از ۶۶ روز در اثر اعتصاب درگذشت

بابی ساندز در سال ۱۹۵۴ میلادی در شهر بلفاست مرکز ایرلند شمالی در یک خانواده کاتولیک ایرلندی به دنیا آمد. او در ۱۶ سالگی به کار مکانیکی مشغول و عضو اتحادیه کارگری ایرلند شد.

در سال ۱۹۷۲ (که ۱۳ کاتولیک در تظاهرات به دست سربازان انگلیسی کشته شدند) در سن ۱۸ سالگی به ارتش آزادی‌خواه ایرلند پیوست. او همواره خواستار خروج ارتش بریتانیا از شمال ایرلند بود.

وی یک سال بعد به جرم حمل اسلحه دستگیر و به ۵ سال زندان محکوم شد. ۶ ماه پس از آزادی در ۱۹۷۷ دوباره به همین جرم و این بار به ۱۴ سال زندان محکوم شد، ولی به محض ورود به زندان در اعتراض به رفتار دولت از پوشیدن لباس زندانیان امتناع کرد و خواستار این شد که او را به عنوان یک زندانی سیاسی بشناسند نه زندانی جنایی.

در مارس ۱۹۸۱ بابی ساندز اعتصاب غذای تاریخی خود را آغاز کرد؛

کمی پس از آغاز اعتصاب غذای بابی ساندز یکی از نمایندگان محلی ایرلندی درگذشت و بابی در حالی که زندانی سیاسی بود، از طرف مردم به جای وی انتخاب شد. دولت بریتانیا حاضر به پذیرش این انتخابات نشد و حتی قانون انتخابات را به نحوی تغییر داد که دیگر زندانیان جمهوری‌خواه نتوانند داوطلب شرکت در آن شوند. دولت وقت بریتانیا حاضر به پذیرش خواست‌های بابی ساندز و دیگر زندانیان جمهوری‌خواه نشد.

کلیسا خواهان دست کشیدن از اعتصاب شد. ساندز در پاسخ از کلیسا خواست از «دولت انگلیس بخواهید که دست از سر ما بردارد. به دولت انگلیس فشار بیاورید.»

سرانجام بابی ساندز پس از ۶۶ روز اعتصاب غذا در سن بیست و هفت سالگی در ۵ می ۱۹۸۱ در زندان بلفاست درگذشت. گزارش اصلی پزشکی قانونی مرگ او را «خودکشی» و ناشی از «گرسنگی خودتحمیلی» اعلام کرد که بعداً با اعتراض خانواده‌های اعتصاب‌کنندگان علت را به «گرسنگی» تغییر داد.

چند مبارز دیگر ایرلندی علیه سیاست‌های دولت محافظه‌کار مارگارت تاچر دست به اعتصاب غذا زدند و ده نفرشان در این راه جان خود را از دست دادند. روندی که سرانجام با پادرمیانی کلیسا متوقف شد و اعتصاب غذای زندانیان پایان یافت.

کارگردانی هنری این تله تئاتر را “اسماعیل شنگله” انجام داده است.

کارگردان هنری؛ اسماعیل شنگله
بازیگران؛ علی رامز، جلیل فرجاد، کاظم بلوچی، آزیتا لاچینی، فرهاد مهدوی، خسرو فرخزادی، علیرضا حبیب پور، مظفر مقدم، هرمز سیرتی، فرشید ابراهیمیان، غلامرضا طباطبایی، محمد پورحسن، حسین سحرخیز و داود آریا.

۵۴-  تله تئاتر چند چرکنویسِ چروکیده

نمایش «چند چرک نویس چروکیده» برگرفته از داستان های کوتاه «آنتوان چخوف» است. آنتون چخوف طنزپرداز را با این که مهمترین داستان کوتاه‌نویس برمی‌شمارند؛ اما او در زمینه نمایشنامه‌نویسی هم آثار برجسته‌ای از خود به‌جای گذاشته‌است و او را پس از شکسپیر، بزرگترین نمایش‌نامه‌نویس می‌دانند. متاسفانه عمر کوتاهی داشت و در ۴۴سالگی بر اثر بیماری سل درگذشت.
تله تئاتر “چند چرکنویسِ چروکیده” را “شهرام زرگر” با توجه به چند داستان کوتاه چخوف؛ بازنویسی و نیز آن را در سال ۱٣٨۴ در شبکه ۴ سیما کارگردانی کرده‌ است. شهرام زرگر، (زاده ۱٣۴۴-تهران) مترجم، مجری و بازیگر تلویزیون، سینما و تئاتر و فارغ‌التحصیل کارشناسی بازیگری از دانشکده‌ی “هنرهای زیبا” دانشگاه “تهران” و کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی از دانشکده‌ی “سینما و تئا‌تر” دانشگاه “هنر” است.

“سمیه تاجیک” نویسنده، بازیگر سینما و تلویزیون است که کارگردانی هنری این نمایش از آنِ اوست. وی کار حرفه‌ای خود را از تلویزیون آغاز کرد و در سال ۱۳۹۰ درسریال عهد شکن به کارگردانی محسن توکلی به عنوان نویسنده فعالیت داشته است. یکی از مهم‌ترین بخش‌های کاری سمیه تاجیک فعالیت در سریال آسپرین بوده است. سمیه تاجیک سال در ۱۳۹۵ در سریال آسپرین به عنوان نویسنده فعالیت داشته است. از مهم‌ترین آثار سمیه تاجیک می‌توان به آسپرین، ستارخان و ایراندخت اشاره کرد.

“سید وحید حسینی”(زاده ۱۳۶۳-همدان) کارگردانی تلویزیونی این نمایش را برعهده داشته است. و

تله تئاتر “چند چرکنویسِ چروکیده”
برگرفته از داستانهای آنتوان چخوف
نوشته؛ شهرام زرگر
کارگردان هنری؛ سمیه تاجیک
کارگزدان تلویزیونی؛ سید وحید حسینی
بازیگران؛ اکبر ملایی،سمیه تاجیک، سینا رازانی، سوده شرحی، فرید قبادی،مهرداد باقری.

۵۵-  تله تئاتر یک صبح آفتابی

تله تئاتر یک صبح آفتابی در یک قسمت ۶۰ دقیقه ای بر اساس نوشته ای از “سرافین و جاکویین آلوارزکوئینتر” در شبکه چهار سیما تهیه شده.

این تله تئاتر ماجرای پیرزن و پیرمردی را روایت می کند که در پارکی در اسپانیا با هم آشنا می شوند و پس از مشاجره و سپس گفتگو در پارک متوجه می شوند که سال ها پیش در جوانی عاشق یکدیگر بوده اند و پس از گذشت سال ها روبروی هم قرار گرفته اند و…

در تئاتر تلویزیونی “یک صبح آفتابی” بازیگرانی چون شمسی فضل الهی، اسماعیل خلج، شبنم خاکسار و امیر شاه مرادی به ایفای نقش پرداخته اند.

مجید گیاه چی؛ کارگردان هنری، مهدی رحیمیان؛ تهیه کننده، حسین فردرو؛ کارگردان تلویزیونی، منصور براهینی، مترجم، ایرج اسماعیل پورقوچانی؛ طراح صحنه و لباس و علیرضا صادقی، محمدعلی خیاطان و داوود عبدالحسین زاده؛ تصویربرداران این تله تئاتر هستند.

۵۶- تله تئاتر «خاموشی دریا»

تله تئاتر «خاموشی دریا»  به قلم “ژان برولر (ورکو)” توسط “دکتر حسینعلی طباطبایی” ترجمه شده و درباره‌ی نهضت مقاومت ملی فرانسه است.

طی این تله تئاتر، یک افسر آلمانی در کلبه‌ای در فرانسه که متعلق به یک پیر مرد است پنهان می‌شود و پیر مرد و برادر زاده‌اش برای مقابله با اشغال سکوت می‌کند و…

کارگردانی هنری این تله تئاتر را “حسین عاطفی” برعهده دارد و در آن بازیگرانی چون؛ “جمشید لایق، مهدی پاکدل، نگار نعمتی و سهند عبیدی” به ایفای نقش پرداخته‌اند. کارگردان تلویزیونی «خاموشی دریا» را که به مدت یک هفته در استودیو شماره ۱۱ “جام جم” تصویربرداری شده، “مسعود فروتن” عهده‌دار بوده و خود تدوین آن را نیز انجام داده است. این تله تئاتر تک قسمتی در مدت زمان ٧٢ دقیقه در گروه فرهنگ و هنر شبکه چهار سیما در سال ۱٣٨۴ تهیه شده است.

۵۷-تله تئاتر «شهر ما» – سال تولید؛ ۱٣٨٩

تله تئاتر «شهر ما» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی فرشاد احمدی دستگردی در سال ۱٣٨٩ از شبکه چهار سیما به روی آنتن رفت. این نمایش تلویزیونی نوشته و اثر معروفی از “تورنتون وایلدر” است که متن ارزشمندی دارد و داستان این تله تئاتر درباره‌ی یک شهر فرضی است که تورنتون وایلدر آن را مد نظر قرار داده و این شهر را با محوریت قرار دادن دو خانواده تعریف می‌کند و در آن بر روی افراد مختلف تمرکز می کند.

«شهر ما» اثری شناخته شده از «تورنتون وایلدر» است؛ نمایشنامه نویسی که در ۱٨٩٧ میلادی در ایالت «ویسکانسین» آمریکا زاده شد.

در «شهر ما» بازیگران، هر کدام نماینده ی طبقه ای از جامعه ی آمریکا هستند. مردمانی که در شهری کوچک و خیالی به آرامی و به دور از هیاهوی شهرهای بزرگ آمریکا روزگار سپری می کنند.

در طول نمایش بارها با فاصله گذاری های متنی ، البته نه از نوع ایدئولوژی برشت، مواجه می شویم. فاصله گذاری های درون متنی که با فاصله گذاری در میزانسن و بازی ها و همچنین در نوع دکوپاژ کارگردان تلویزیونی به خوبی در هم تنیده، حق مطلب نویسنده را به تماشاگر ادا می کند.

در این نمایش کارگردان نمایشی به اضافه ی بازی های به نسبت خوب در پرده ی آخر، به تماشاگر، جبر غالب مرگ را تفهیم می کند. در پرده ی آخر، انگار همه مرده اند؛ گویی حتی راوی هم مرده و یک مرده، این نمایش را برای ما بازخوانی می کند.

تصویربرداری، تدوین و صحنه آرایی در پرده ی آخر تماشاگر را به مفهوم زیبایی زندگی متوجه می سازد. پرده  آخری که همچون شروع نمایش با باران به انتها می رسد، بارانی که گویی همیشه در حال باریدن بوده. جسارت انتخاب این متن، توسط کارگردان نمایشی قابل تقدیر است؛ چرا که متن کاملاً رویکردی جامعه شناسانه و حتی روانشناسانه دارد، و برخورد با این گونه متن ها به هر حال دشوار می باشد.

برگردان؛ مرجان موسوی کوشا
کارگردان هنری؛ فرشاد احمدی دستگردی
کارگردان تلویونی؛ اسماعیل موحدیان
بازیگران؛ اسماعیل موحدیان‌، شیرین محمدی‌، فرشاد فهیمی‌، علیرضا قدسیه‌، رامش مقدم‌، حامد احمدجو‌، مریم مسائلی‌، فریدالدین سلیمانی‌، معروفی‌، امیر صفایی پور‌، مسعود صولتی و مهناز رونقی.

۵۸- تله تئاتر وصیت نامه – سال تولید؛ ۱٣٨٩

نمایش “وصیت نامه” بازنویسیِ داستانی است که توسط “سهیلا گلستانی” از “نایجل نیل” با عنوان “خاکسپاری دایی کاگین”. توماس نایجل نیل (زاده ۱٩٢٢ – درگذشته ۲۰۰۶) یک فیلم‌نامه‌ نویس و نویسنده اهل بریتانیا بود. وی در سال ۱۹۵۰ میلادی جایزه ادبی سامرست موم را از آن خود کرد. نایجل نیل در میان سال‌های ۱۹۵۱ تا ۱۹۹۷ یکی از فعال‌ترین اعضای تلویزیون بی‌بی‌سی در تهیه و تدوین فیلم بود.

داستان این نمایش از آنجا آغاز می شود که وصیت نامه را زیر انبوهی از رسیدهای قدیمی ، یک کتاب دعای بدون جلد، و نامه های مربوط به وجین کردنها وکند و کاوهای ناموفق ، یافتند. ورق کاغذی بود د راز به رنگ آبی آسمانی که به خط پیرمرد نوشته شده بود، ودر آن لغاتی عجیب و غریب، اما پر معنی یافت می شد. «تیارا» ذوق زده همسرش را در آغوش کشید، چرا که مزرعه تماما برای او به ارث گذاشته شده بود. پیرمرد برای کم کردن شر بقیه « کاگین» ها، چند ترکه جزئی و کم ارزش هم به آنها بخشیده بود. تیارا گفت: به نوا رسیدیم ، زن! اما کمی بعد مجبور شد با همسرش به مجادله بپردازد، زیرا او معتقد بود حالا که شخص قابلی در مراسم حضور نمی یافت، می بایست در مخارج صرفه جوئی کنند؛ اما« تیارا» عقیده داشت باید با غذای مفصلی از مهمانان پذیرائی کنند تا هنگام خواندن وصیت نامه دهنشان بسته شود ، بالاخص که قرار بود یک چنین وصیتنامه ای در حضورشان خوانده می شد و …

کارگردانی این تله تئاتر بر عهده “کاوه سجادی حسینی” (متولد ۱۳۵۶، تهران) کارگردان و فیلمنامه‌نویس است

نوشته؛ نایژل نیل
بازنویسی؛ سهیلا گلستانی
برگردان؛ محمد نادری
کارگردان؛ کاوه سجادی حسینی
بازیگران؛ رویا میرعلمی، علی سرابی و مسعود میرطاهری.

۵۹- تله تئاتر سایه ارواح – سال تولید؛ ۱٣٨۴

تله تئاتر «سایه ارواح» به کارگردانی “هادی مرزبان” در سال ۱٣٨۴ از شبکه چهار سیما به روی آنتن رفت.

این نمایش تلویزیونی نوشته “سیاوش مریخی”؛ بازیگر، نویسنده، طراح صحنه و کارگردان تئاتر است که در سال ۱٣٧۶ نمایش “مَفر” را در تهران نویسندگی، طراحی صحنه و کارگردانی کرده است. همچنین در تله تئاتر بی نظیر “بازرس کل” نیز بازیگری و در نمایش “افول” اکبر رادی نیز دستیار کارگردان (استاد علی نصیریان) بوده است.

در این تله تئاتر؛ با دو پژوهشگر آشنا می‌شویم که وارد یک هتل می‌شوند و ادعا می‌کنند برای احضار ارواح آمده‌اند تا پژوهش‌های علمی خود را تکمیل کنند و در ادامه ماجرا…

نویسنده؛ سیاوش مریخی
کارگردان؛ هادی مرزبان
بازیگران؛ اکبر زنجان‌پور، اسماعیل شنگله، فردوس کاویانی، عسگر قدس، محبوبه بیات و محمد شیری.

۶۰- تله تئاتر اتاقی در هتل پلازا – سال تولید؛ ۱٣٩٩

این نمایش توسط “نیل سایمون”(Neil Simon‎) (زاده ۱۹۲۷ – درگذشته ۲۰۱۸) نمایشنامه‌نویس و فیلمنامه‌نویس آمریکایی در سال ۱٩٧۱ در آمریکا نگاشته شد. سایمون در سال ۱۹۹۱، جایزه پولیتزر را برای نمایشنامه «گم‌شده در یانکر» دریافت کرد.

کتاب اتاقی در هتل پلازا (نمایشنامه) اثر نیز به ترجمه شهرام زرگر بوده و در سال ۱٣٩۴ توسط انتشارات نیلا منتشر شده است. داستان این نمایش از این قرار است که زن و مردی در شب عروسی تنها دخترشان دچار چالش بزرگی می شوند، چرا که عروس چند دقیقه قبل از عقد خود را در حمام هتل حبس کرده و قصد بیرون آمدن ندارد. زن و مرد تلاش می کنند به روش های مختلف مشکل را حل کنند اما خود با یکدیگر دچار کشمکش اند و…

تله تئاتر “اتاقی در هتل پلازا” به تهیه کنندگی “نیاز اسماعیل پور” و به کارگردانی “مریم قربانی” در سال ۱٣٩٩ با وجود شرایط کرونایی در مراحل تولید، در ژانر کمدی اجتماعی تولید و از شبکه چهار سیما پخش شد. مریم باقری پیش از این «پزشک نازنین»، «کلفت‌ها»، «خرده‌نان» و «پلیکان» و همچنین اجرای نمایش‌های «پابرهنه در پارک» را به نویسندگی نیل سایمون روی صحنه برده است. او تجربه بازی در آثاری نظیر؛ “کاسپار”، “حوالی تئاتر شهر”، “پسری که سوسک می‌شود” و “جامانده” را هم داشته است.

برگردان؛ شهرام زرگر
کارگردان هنری؛ مریم باقری
کارگردان تلویزیونی؛ وحید نیکخواه آزاد
بازیگران؛حسن بهرامی، مسیح کاظمی، حمیدرضا بهرامی و مهدیه سلیمانی.

۶۱-  تله‌تئاتر «منم اومدم» – سال تولید؛ ۱٣٨٨

نویسنده این نمایش “ژیرایر هرایری آنانیان” (زاده ۱۹۳۴ – درگذشته ۲۰۰۴) یک نمایش‌نامه‌نویس اهل ارمنستان بود. وی در سال ۱۹۵۸ از دانشگاه علوم تربیتی ایروان فارغ‌التحصیل گشت. آنانیان پدیدآورنده نمایش کمدی «تاکسی، تاکسی» یکی از محبوب‌ترین آثار ارمنستان از دهه ۱۹۷۰ است. در طی یک دوره بیش از ۱۰۰ بار در تئاترهای شوروی به روی صحنه رفت.

تله تئاتر”منم، اومدم” یک کمدی عمیق و نزدیک به تراژدی است و سرگذشت قهرمانی به نام”شماون” را بیان می‌کند که در دو جای مختلف مشغول به کار است و حالا تصمیم گرفته که برای داشتن یک شغل سوم، رشوه بدهد و…

این نمایشنامه که توسط “آندرانیک خچومیان” ترجمه شده بیش از ۵۰۰ اجرا در ارمنستان داشته است.

امیر دژاکام کارگردانی هنری تله تئاتر “منم، اومدم” را برعهده داشته است.
برگردان؛ آندرانیک خچومیان
کارگردان هنری؛ امیر دژاکام
کارگردان تلویزیونی؛ مسعود فروتن
بازیگران؛ زنده یاد محب‌اهری، محبوب بیات، خسرو احمدی، حمید فلاحی، تینو صالحی، فرهاد تجویدی، سینا نصراللهی، مسعود عجمی، سهیل ملک‌آرا.

۶۲-  تله‌تئاتر «ملودی شهر‌ بارانی» – سال تولید؛ ۱۳۸۷

نویسنده این نمایش “استاد اکبر‌‌ رادی” (زاده ۱۳۱۸ در رشت-درگذشته ۱۳۸۶ در تهران) نمایشنامه‌نویس و داستان‌نویس معاصر ایرانی بود. رادی یکی از مهم‌ترین نمایشنامه‌نویسان تاریخ زبان فارسی به‌شمار می‌رود.

اکبررادی در”ملودی بارانی” عناصر نشانه‌ای بسیاری را به کارگرفته که هریک دلالت برمعنا ومفهوم ویژه ای دارند. دایره این عناصرنشانه ای از انتخاب نامها (آفاق، بهمن، گیلان، مسلم و..)، عنوان نمایش شروع می شود و در جای جای متن دراشیاء ومفاهیم وچهره ها ( عدالت ، آهنگ ملودی، برامس، ساعت، عینک، عصای آبنوس و تمثال تمام قد صادق خان آهنگ) و در کنش ها مناسباتی نظیر نامزدی ماری وسیروس، زنده نمایی تابلوی صادق خان و… گسترش می یابد.

ساختمان “ملودی شهربارانی” از ساختار چهاربخشی سمفونی تبعیت می کند. این ویژگی از تعداد پرده ها، نحوه سیر وقایع و چگونگی گسترش تم محوری آن یعنی عدالت، قابل ردیابی است. به نظر می‌رسد رادی درطراحی ساختار و ساختمان نمایشنامه بیش از هر چیز به ترکیب بندی وساختار سمفونی‌های “برامس” نظرداشته است.

استاد “هادی مرزبان” کارگردان این اثر نیز درجان بخشیدن به برخی لحظه‌های “ملودی شهربارانی” آخرین اثراکبررادی، همچون گذشته به ویژه درمعرفی دوطیف روشنفکری غرب گرا وچپ گرا و طراحی رفتارعینی دونمونه نوعی هواداران دوطیف فکری درتاریخ معاصرایران بسیارموفق است.

نویسنده؛ اکبر رادی
کارگردان هنری؛ هادی مرزبان
کارگردان تلویزیونی؛ مسعود فروتن
بازیگران؛ امید زندگانی، آزاده صمدی، امیرحسین مدرس، شهره لرستانی، علی بی‌غم، علی رامز، آفرین چیت‌ساز، مسعود حشمت و زندیش حمیدی.

۶۳- تله تئاتر «عیش و نیستی» – سال تولید؛ ۱٣٨۸

نمایشنامه «عیش و نیستی» با ترجمه بسیار شیوای دکتر «ابوالحسن نجفی»، تنها اثری است از «تیری مونیه» که تاکنون به فارسی ترجمه شده است. این نمایشنامه اثری گروتسک محسوب می شود: چه اینکه فاجعه‌ی تراژیک نابودی خودخواسته‌ی بشر، در عمق محتوا، با طنزی مفرّح و خنده آور در ساختار و قالب آن، در هم آمیخته؛ آنهم با زبانی مطایبه آمیز، و شخصیت هایی جذاب که در نتیجه اعمال تک‌بُعدی آنها، تمامیِ ابعادِ مختلف مدرنیسمِ قرن بیستمی مطرح و به سخره گرفته می شود؛ از اندیشه های روانکاوانه‌ی فروید تا نقدهای ژان پل سارتر و نیهیلیسم نیچه.

تیری مونیه در «عیش و نیستی» از همان آغاز، چند رمز می گذارد که مرتب تکرار می شوند. یکی از آنها، تکرار جمله ای از مارتا درباره ی دامادش است که می گوید: “دامادم به من نظر دارد.” [نظر ناپاک] و دیگری، ارجاع به داستان تریستان و ایزولده است. افسانه ای که می دانیم ریشه هایش در ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی بوده و ماجرای عشق نامشروع و توأم با تفارق تریستام، یکی از شوالیه های کورن وال، با ایزولده (یا ایزوت/یزئولت/یزولت) شهبانوی ایرلند است.

برگردان؛ ابوالحسن نجفی
کارگردان هنری؛ هادی مرزبان
کارگردان تلویزیونی؛ مسعود فروتن
تهیه کننده؛ علی‌اصغر آزادان
بازیگران؛ دانیال حکیمی، الهام پاوه‌نژاد، رضا فیاضی، زهره مجابی، رویا میرعلمی، بهنام تشکر و محمد ابهری.

۶۴- تله تئاتر «مرگ و پرگار» – سال تولید؛ ۱٣۸۰

مرگ و پرگار، عنوان داستان کوتاهی از «خورخه لوئیس بورخس»، نویسنده و شاعر «آرژانتینی» است؛ این داستان، نخستین بار در سال ۱۹۴۲ در مجله ی «سور» چاپ شد؛ جناب «احمد میرعلائی»، این داستان را در سال ۱۳۶۴ در نشر فاریاب به فارسی ترجمه و در مجموعه داستانی به همین عنوان منتشر کرده است.

تله تئاتر «مرگ و پرگار»
نوشته؛ محمدرضا گوهری
بر اساس داستانی از؛ «خورخه‌لوئیس‌بورخس»
برگردان؛ احمد میرعلایی
تهیه‌کننده و کارگردان؛ امیرعباس حُدسنی
بازیگران؛ بهزاد فراهانی، فرخ نعمتی، فرهاد جم، فرامرز مهرجو، محمد الهی، رامین پورایمان، سلیم رسولی، مژگان ترانه، نسرین پیران، هوشنگ قوانلو، محمد اسداله پور، علی صدیقی و…

۶۵- تله تئاتر خیرخواهی برای سرخپوست – سال تولید؛ ۱۳۸۴

تله تئاتر «خیرخواهی برای سرخپوست» به نویسندگی «مارک مِدوف» است. داستان این تئاتر تلویزیونی درباره یک زوج آمریکایی در صحراهای آمریکا است که با سرخپوستی روبرو می شوند وعلی رغم جستجوی منافع خود چنان وانمود می کنند که صرفاً از سر خیرخواهی برای سرخپوست است که به آن جا آمده اند، سرخپوست که حیله ها و منفعت طلبی استیلاجویانه آمریکایی را دریافته در برابر خواست آنان مقاومت می کنند و…

«داود دانشور» مترجم و کارگردان هنری این نمایش است. داود دانشور وجدانی(زاده ۱۳۲۵-تهران) بازیگر، مترجم، و کارگردان تئاتر ایران. از اعضای مؤسس «گروه سینما و تئاتر آیین»، که نمایش‌نامه‌های شاخصی همچون «واتسلاو»، «روشنایی تیره»، «مصاحبه» «دیوانگان و متخصصین»، «کسی به سرهنگ نامه نمی‌نویسد» و «پیرسگ خرفت» را کارگردانی کرده است.

این تله‌تئاتر در قالب زمانی ۵۰ دقیقه در گروه فرهنگ و هنر شبکه چهار سیما توسط «حسین فردرو» کارگردانی تلویزیونی و دکتر «مهدی رحیمیان» تهیه شده است.

نوشته؛ مارک مِدوف
مترجم و کارگردان هنری؛ داود دانشور کارگردان تلویزیونی؛ حسین فردرو
بازیگران؛ قدرت الله صالحی، محمود هندیانی و میترا فیضی

۶۶- تله تئاتر «سرقت مسلحانه» – سال تولید؛ ۱۳۷۶

تله تئاتر «سرقت مسلحانه» به نویسندگی «کلود فورتونو» است. فورتونو، نویسنده‌، نـمایشنامه‌نویس‌ و طنزپرداز فرانسوی زبان که از تبار نویسندگان ایتالیایی مقیم فرانسه است؛ در دهه هفتاد و هشتاد‌ میلادی بـا نشر بیش از دهها نمایشنامه کوتاه و بلند در جهان طنزآوران نمایش شهرتی چشم‌گیر دست یافت.

نمایش به این سان آغاز می‌شود که «سِر آرتور در یک مبل راحتی نشسته و سیگار به دهان یک کتاب بزرگ نقاشی را ورق می‌زند، سپس پیش‌خدمتش؛ گِراک را احضار می‌کند و علت شکست در عملیات بزرگ سرقت مسلحانه را در خطوط هواپیمایی بریتانیا را از او جویا می‌شود. و از او می‌پرسد چرا همه اعضای گروه در آن عملیات دستگیر شده‌اند الا تو، گِراک. پیش‌خدمت اشاره به چترش می‌کند و می‌گوید به چترم مدیونم و…»

برگردان، تهیه‌کننده و کارگردان؛ داریوش مودبیان
بازیگران؛ علی نصیریان، رضا ژیان، مهرداد ضیائی، حسن موذنی، مژگان ترانه‌ و رضا فیاضی.