فیلم تس – معرفی و بررسی و نقد – Tess 1979
سال تولید : ۱۹۷۹
کشور تولیدکننده : انگلستان و فرانسه
محصول : کلود بری
کارگردان : رومن پولانسکی
فیلمنامه‌نویس : ژرار براش، جان براون جان و پولانسکی، برمبنای رمان تسِ دوربرویل نوشته توماس هاردی.
فیلمبردار : جفری آنسوورت و گیسلن کلوکه.
آهنگساز(موسیقی متن) : فیلیپ سارد.
هنرپیشگان : ناستاسیا کینسکی، جان کالین، تونی چرچ، ارین بیتس، ژان بیرا، پیتر فرت، لی لاوسن و جان بت.
نوع فیلم : رنگی، ۱۷۲ دقیقه.
«جان دوربیفیلد» (کالین)، یک فروشنده دوره گرد اهل وسکس، در می‌یابد که یکی از آخرین نوادگان خانواده اشرافی دوربرویل‌هاست. او دختر بزرگش، «تس» (کینسکی) را وادار می‌کند برخلاف میلش با «استوک دوربرویلِ» پول‌دار، ادعای خویشاوندی کند.
«الک دوربرویل» (لاوسن)، که پدر تاجری این نام‌خانوادگی را خریده، مجذوب زیبائی «تس» می‌شود و مادر نابینایش را وادار می‌کند تا «تس» را در مرغداری‌شان استخدام کند و بالاخره «تس» را فریب می‌دهد. «تس» فرار می‌کند و به خانه باز می‌گردد، بچه‌ای به دنیا می‌آورد که می‌میرد. سپس در مزرعه‌ای استخدام می‌شود چیزی نمی‌گذرد که دل‌باخته جوان آرمان‌گرائی به‌نام «آنجل کلر» (فرت) می‌شود.
«آنجل» فرزند کشیش دهکده است که روش‌های جدید مزرعه‌داری را مطالعه می‌کند و او هم به «تس» علاقه‌مند می‌شود و پس از راضی کردن پدر و مادرش از «تس» خواستگاری می‌کند. «تس» به‌دلیل لغزش گذشته‌اش نمی‌خواهد بپذیرد، اما سرانجام قبول می‌کند. چندبار تلاش می‌کند خلاف توصیه مادرش، گذشته‌اش را برای «آنجل» برملا کند، ولی موفق نمی‌شود.
بالاخره در شب ازدواج‌شان ، «آنجل» از خطای کوچکی در گذشته می‌گوید و «تس» جرأت پیدا می‌کند تا داستان زندگی خودش را بگوید. «آنجلِ» سرخورده مزرعه را به مقصد برزیل ترک می‌کند، و مقداری پول و پیغامی برای «تس» می‌گذارد که اگر توانست او را ببخشد، سراغش را خواهد گرفت. «تس» ماه‌های سخت زمستان را با کار سخت در مزرعه می‌گذراند، ولی وقتی سروکله «الک» با عذرخواهی و پیشنهاد حمایت پیدا می‌شود، نمی‌تواند مقاومت کند.
«آنجل» باز می‌گردد و در می‌یابد که «تس» پس از مرگ پدرش، برای تأمین مخارج مادر، خواهر و برادرهای کوچک‌ترش، محبوبه «الک» شده است. «تس»، «الک» را می‌کشد و همراه «آنجل» فرار می‌کند. آن دو که می‌دانند فرار فایده‌ای ندارد، شبی را در خانه‌ای خالی با هم می‌گذرانند. پلیس دستگیرشان می‌کند و سرانجام «تس» اعدام می‌شود.
مثل مکبث (1971) و البته بیشتر از آن، تس پولانسکیِ متفاوتی را از آنچه معمولاً می‌شناسیم عرضه می‌دارد: یک پولانسکی مطیع و حرمت‌گذار در برابر آثار کلاسیک. دامنه وفاداری او از حد گفت‌وگوها و حالت‌های آدم‌ها فراتر می‌رود و به تصویرپردازی فصل‌ها و چشم‌اندازها کشیده می‌شود.
با این حال از آنجا که بسیاری از خطوط رابط مهم رمان هاردی را از دست داده، اقتباس او اثری نه چندان موفق و بی‌حس و حال از کار درآمده است. دید کنایه‌آمیز هاردی به ساز و کار تقدیر و شرایط و تأثیر ویرانگری که بر زندگی «تس» می‌گذارد، کمرنگ شده است.
با این همه کینسکی و لاوسن انگ نقش‌های‌شان به‌نظر می‌رسند (در واقع این نقش و حضور تأثیرگذار کینسکی بود که او را به یک ستاره تبدیل کرد) و از نظر تصویری، فیلم تابلوهائی درخشان و ظریف را به تماشا می‌گذارد که حاصل آخرین کار – و شاهکار – فیلم‌برداری آنسوورت (که پس از مرگش کلوکه فیلم را به پایان برد) است. تابلوهائی که زندگی روستائی انگلیسی قرن نوزدهم را با جزئیاتی حیرت‌انگیز در صحنه‌پردازی، نور و رنگ باز می‌آفرینند.
